Итилэрэ суох күнүстэри-түүннэри да үлэлээбит иһин сир өнүйэр хайдах да кыаллыбат дьыала. Аҥаардас сааскы ыһыы үлэтэ эрэ буолбакка, самаан сайын салаллан кэллэҕинэ, от ыйыттан аны окко киириэхпит. Этэргэ дылы, сайын биир күнэ дьылы аһатар диэнинэн салайтарыллан, былдьаһыктаах күннэрбит саҕаланыахтара турдаҕа. Тыа хаһаайыстыбатыгар туһаныллар анал тиэхиньикэлэринэн хааччыйааччылар өрөспүүбүлүкэбитигэр элбэҕэ суохтар. Олортон биирдэстэринэн Ил Түмэн дьокутаата, биллэр-көстөр меценат Руслан Федотов буолар. Быйылгы кыһын хабараан тымныытынан барыбытын да салыннарда. Күнү-дьылы билгэлээччилэр бу сааскыттан саҕалаан кураан сайын буолуо дииллэр. Ол иһин, ол курааҥҥа эрдэттэн ох курдук куоһанан бэлэмнэниэхпитин наада. Руслан Еремеевич тэрилтэтигэр бэлэмнэнии үлэтин ыыппыта ырааппыт. Салгыы ити боппуруоска кинилиин кэпсэтиибитин ааҕыҥ.
- Өрөспүүбүлүкэни тиэхиньикэнэн хааччыйбыккыт ыраатта, эһиги өҥөҕүтүнэн ордук хайа улуустар туһаналларый?
- Биһиги тэрилтэбит өрөспүүбүлүкэ нэһилиэнньэтин тыа хаһаайыстыбатыгар аналлаах тиэхиньикэлэринэн хааччыйбыта 20-чэ сыл буолла. Билигин Саха сиригэр ити хайысхаҕа биир саамай сүрүн тэрилтэбит диэтэхпитинэ, арааһа, омуннааһын буолбата буолуо. Өрөспүүбүлүкэни барытын кэриэтэ хааччыйабыт. Ол эрээри, ордук Чурапчы, Таатта, Уус Алдан, Амма, Бүлүү бөлөх улуустара атыылаһаллар. Ол тоҕото өйдөнөр. Ити улуустарга тыа хаһаайыстыбатын бары салаата күүскэ сайдыбыт.
- Ааспыт сыл пандемиянан сылтаан барыбытыгар да экэнэмиичэскэй өттүнэн охсуулаах буолла. Итинтэн сылтаан тыа хаһаайыстыбатынан дьарыктанааччылар үптэрэ-харчылара мөлтөөбүтэ чуолкай. Ол иһин кинилэргэ сөптөөх ханнык чэпчэтиилэри оҥороҕутуй?
- Биһиги уруккаттан тыа сирин дьонун уонна улахан хаһаайыстыбалары кытта атастаһыы (бартер) систиэмэтинэн үлэлиибит. Саппаас чааһын эккэ-үүккэ атастаһыыны киллэрбиппит ыраатта. Быйыл да ити баар.
- Коронавирус дьаҥыттан сылтаан тэрилтэҕэр үлэһит ахсаана кыччаата дуо?
- Биирдэ үлэһит ыстаата сарбыллыбата, төттөрүтүн өссө үлэһиттэри эбии ылан, дьону хамнастаатыбыт. Пандемия ыарахаттарын барытын син этэҥҥэ туораатыбыт.
- Бэрт сотору бааһыналарга ыһыы үлэтэ саҕаланыа. Биллэн турар, ити айылаах үлэни үмүрүтэргэ анал тиэхиньикэлэр наадалар. Билигин итиннэ туһаныллыахтаахтары хайыы-үйэ аҕалан эрэр буолуохтааххыт. Нэһилиэнньэ баҕатын учуоттуугут дуо?
- Сыл түмүгэр хайдах үлэлээбиппитин ырытан, түмүк таһаарабыт. Ол кэнниттэн сыллааҕы былааммытын ылынабыт. Дьон күһүҥҥэттэн саҕалаан, сакаастары биэрэн бараллар. Хас биирдии атыылаһааччы сакааһа былааҥҥа киирэр.
- Тиэхиньикэни аҕаларга анал граннарга, бырагыраамаларга кыттаҕыт дуу эбэтэр бэйэҕит барытын уйунан аҕалаҕыт дуу?
- Арассыыйаҕа тыа хаһаайыстыбатыгар туһаныллар тиэхиньикэни уонна сапчаас чааһы оҥорор собуоттары кытта дилерскэй Сөбүлэһии быһыытынан үлэлиибит. Онон барытын бэйэбит күүспүтүнэн, үппүтүнэн-харчыбытынан атыылаһан аҕалабыт.
- Эмиэ куйаас сайын кэлиэ дииллэр, онно анаан туох үлэни ыытан эрэҕит?
- Быйылгы сааскы уонна сайыҥҥы былдьаһыктаах күннэргэ нэһилиэнньэ тиэхиньикэҕэ наадыйыытын толуйарга толору бэлэммит. Былааннаммыт тиэхиньикэ улахан аҥаарын аҕыллыбыт. Аны сайын уу суола арыллыар диэри барыта кэлиэҕэ. Дьон наадыйыытынан көрөн, дьоҕус саппаас чаастары эмиэ сакаастыы олоробут.
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
