Все новости

Ыччат парламена билигин сокуону оҥорор уонна көҕүлүүр туспа хамаанданан үлэлиир. Манна даҕатан, дойду уонна өрөспүүбүлүкэ салалтата ыччакка уонна эдэр исписэлиистэри үүннэрэн таһаарыыга ураты болҕомтотун уурар. Онон, ыччакка туһаайан, аныгы кэм ирдэбилинэн норуот итэҕэллээҕэ хайдах буолуохтааҕын туһунан араас эйгэ дьонун санааларын хомуйдубут.

СӨ Ил Дархана Айсен Николаев 2018 сыллаахха Ил Түмэҥҥэ туһаайан этиититтэн: - Кэм, өй-санаа, соруктар уонна сай[1]дыы хаамыыта уларыйаллар. Уопсастыбаҕа былаас салалтатыгар уо[1]нна дьайыытыгар саҥа ирдэбиллэр үөскүүллэр. Итинник курдук, парламеҥҥа, дьокутааттарга сыһыаннаах ирдэбиллэр эмиэ бааллар. 2024 сылга Ил Түмэн уонна дьокутааттар профессиональнай таһымнаах буолуохтаахтар.

Бу кэм ирдэбилэ — биһиги уонна өрөспүүбүлүкэ иннибитигэр турар соруктары көдьүүстээхтик быһаарарга. Маннык уустук быһаарыыны ылынарга нэһилиэнньэни кытта дьүүллэһии уонна ырытыы барыахтааҕа саарбахтаммат. Парламент федеральнай сокуоннары эри[1]дьиэстээһининэн эрэ муҥурдаммакка, 90-с сылларга курдук, сокуону оҥорууга инники күөҥҥэ сылдьар лиидэр-эрэгийиэн буоларын ситиһиэхтээхпит.

Ил Түмэн Бэрэссэдээтэлин солбуйааччы Антонина Григорьева: — Дьокутааттар, бастатан туран, судургута суох муниципальнай былаас мэхэньииһимин, бүддьүөт оҥоһуллуутун, ханна, хайдах балаһыанньаны уларытыахха сөбүн чопчу билиэхтээхтэр. Оттон саамай сүрүнэ – төрөөбүт дойдутун, оройуонун уонна дьонун-сэргэтин олоҕо тупсарын туһугар ыра санаалааҕа өрүү көтөҕүллэр. Итини сэргэ, дьаһалтаҕа үлэлиир дьокутаат мэлдьи кириитикэлэнээччи буолбакка, оройуон тэтимнээх сайдыытыгар, үлэтигэр-хамнаһыгар этиилэри көҕүлээччи буолуохтаах.

Хас биирдии нэһилиэк олохтооҕо бэйэтин дьокутаатын билиэхтээх. Уокуруктарынан олохтоохторго ханнык баҕарар кэмҥэ тус сүбэни эбэтэр көмөнү биэрэр нэһилиэнньэни кытта көрсүүһүлэри тэрийэргэ анал миэстэлэри аныахтаахтар. Оччотугар, муниципальнай былаас үлэтин көдьүүһэ үрдүөҕэ. Дьокутааттар куорпустара бары хайысхаҕа биир мэхэньииһим курдук үлэлээтэҕинэ, оройуон кэскиллээх сайдыытыгар улахан хардыыны оҥоруоҕа уонна социальнай-экэнэмиичэскэй туруга үчүгэй түмүктэниэҕэ.

Дьокутаат үлэтин өссө биир сүрүн көрүҥэ – быыбардааччылары кытта ыкса үлэлэһии, кэпсэтии. Кини биир тылы булар, көмөлөһөр, ону тэҥэ биһиги кыахпытыгар кыаллыбат сорох кыһалҕаларга көмөлөһөр дьоҕурдаах буолуохтаах. Уопсастыбаны истэри, сүбэ-ама биэрэри эмиэ сатыахтаах. Ситиһиилээх дьокутаат буолуон баҕалаахтарга икки сүрүн ирдэбиллээх – үөрэҕинэн үрдүк бэлэмнээҕэ уонна олоххо уопута. Норуот итэҕэллээҕэ өркөн өйдөөх, аныгы кэмҥэ бэлэмнээх, дойдуга уонна аан дойдуга буола турар балаһыанньаны кэтээн көрүөхтээх. Ол эрээри, ханнык да билии таһыма Ийэ дойду уонна патриотизм иэйиитин солбуйбат.

Түгэнинэн туһанан, дьокутааттар оройуоннарынан анал байыаннай дьайыы кыттыылаахтары[1]гар уонна кинилэр дьиэ кэргэттэригэр көмө оҥорорго үрдүк таһымы көрдөрөллөрүгэр махтанабын. Барыгытыгар үрдүк таһаарыылаах үлэни, бары дьыалаларга уонна саҕала[1]аһыннарга ситиһиилэри баҕарабын!

ССРС норуодунай дьокутаата, ССРС Үрдүкү Сэбиэтин сокуоннаска хос кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ, Ил Түмэн маҥнайгы ыҥырыытын дьокутаата, сокуоннас кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Макар Яковлев 2021 сыллаахха Ил Түмэҥҥэ санаатын этиититтэн: – Дьокутаат — профессиональнай базаҕа тирэҕирэн сокуону оҥорооччу уонна көҕүлээччи. Бу олус улахан үлэ. Мин ону билэбин, бэйэм дьокутаатынан үлэлээбитим. Ким сарсыардаттан киэһээҥҥэ диэри биэс сыл устата тохтоло суох үлэлиэн сөбүй? Холобур, үчүгэй дьокутаат түөрт төгүл субуруччу дьокутаатынан талыллыан сөп. Онон, туох да саарбахтааһына суох профессиональнай систиэмэҕэ көһөрөр этиини өйүүбүн. Биһиги бары патриоттарбыт уонна оройуон бэрэстэбиитэлин сокуону оҥорор уоргаҥҥа талабыт. Оттон дьокутаат, бастатан туран, сокуону оҥорооччу, бэйэтин интэриэһигэр дьыалабыай үлэни ыытааччы буолбатах. Ону таһынан, ылан да көрдөххө, дьокутаат эрэ оройуон биитэр нэһилиэк интэриэһин көмүскээбэт. Дьиҥинэн, оройуон баһылыга да, бырабыыталыстыба да оройуон интэриэстэрин эмиэ туруулаһар кыахтаахтар.

Бэлитиичэскэй наука хандьыдаата, коммуникация уонна медиа салаатын эксперэ, «Росатом» корпорация дойду эрэгийиэннэрин кытта үлэлэһэр департаменын эрэгийиэннээҕи бэлиитикэҕэ дириэктэр Роман Скудняков: — Ордук билигин аттыбытыгар хайдах дьокутаат үлэлиирин туһунан ырытан, сиһилии толкуйдаан көрүөххэ наада: өрүү «барыта үчүгэй» диир биитэр тэрээһиннэргэ сылдьан, туох үлэ ыыттыллыбытын, хайдах уустуктар баалларын уонна инникитин тугу оҥоруохтаахпытын ыйан-кэрдэн биэрэр дьокутаат дуу. Баар кыһалҕалары билинэр уонна тугу оҥоруохтааҕын сөпкө былаанныыр дьокутаат – ол күүстээх киһи, кириитикэттэн чаҕыйбат, үтүө түмүктэри ситиһэр кыахтаах.

Хас биирдии киһи, биллэн турар, ордук табыгастаах, тупсаҕай усулуобуйалаах уопсастыбаҕа олоруон баҕарар. Онон, мин саныахпар, дойдутун көхтөөхтүк туруулаһар дьокутааты олохтоохтор мэлдьи өйүөхтэрэ уонна көмөлөһүөхтэрэ. Ити курдук, норуот итэҕэллээҕэ бары өттүнэн күүстээх буоллаҕына, олохтоохтор нэһилиэктэрин, улуустарын уларыта тутарга дьулуһуохтара, оччотугар Саха Сирэ өрүү үүнэ-сайда туруоҕа.