Уус Алдан улууһун кытыы нэһилиэктэриттэн биирдэстэригэр айылҕаттан бэриһиннэриилээх, талба талааннаах талыы талба дьоннордоох бэртээхэй дойдуга – Бээрийэҕэ -- Парасковья Гаврильевна, Ион Степанович Васильевтар дьиэ кэргэннэригэр 10.10.1939 сыллаахха иккис оҕонон уол оҕолоох ыалга кыыс оҕо эбиллибитин биллэрэн ытаан бэбээрбитэ. Кыыстарыгар алла турар астаах, үллэ турар күөстээх буоллун диэн, Ааныска диэн анал ааты иҥэрбиттэрэ. Инньэ гынан оччотооҕу оҕолор оонньоммотох оҕо саастарын биир тыыннаах туоһута буолан, олох араас уларыйыыларыттан куттаммакка, атын буолары атыҥыраабакка, аныгы олох хардыытыгар сөп түбэһэрдии дьаһанан, күн бүгүн ытык сааска үктэммит олоҕун уһун лиэнтэтэ кустук бары өҥүнэн оонньоон, күн бүгүҥҥүгэ тиэртэҕэ. Ион Степанович унньуктаах уһун сэрииттэн тыыннаах эргиллэн кэлэн, дьиэ кэргэҥҥэ өссө оҕолор кэлбиттэрэ.
Анна Ионовна кыра эрдэҕиттэн кыһалҕаны нарын саннынан тыыран, аччыктыыры, тоҥору-хатары, чахчы даҕаны, этинэн-хаанынан билэ улааппыта. Бэйэтин тэҥнээхтэриттэн, саастыылаахтарыттан уратыта - дьаһаллаах, түргэн-тарҕан туттунуулаах, ылыннарыылаах тыллаах, саҥаны-сонуну ылынымтыа, ыарахаттартан иҥнибэккэ-толлубакка, "маннык буолбатах буоллаҕына маннык" диэн суолу тобулара, саҕалаабытын хайаан да тиһэҕэр тиэрдэн, этэргэ дылы, иккиттэн биирин билэн тэйэрэ этэ.
Бу этиллибит хаачыстыбалара инники олоҕор сүрүн күүс буолбуттара мөккүөрэ суох. Олох хайа да эйгэтигэр киирдэҕинэ, кими баҕарар кытта уопсай тылы булара, сайдар-үүнэр суолу тобулара -- сылдьыбыт сирдэрин, үлэлээбит тэрилтэлэрин мэлдьи инники күөҥҥэ таһаарара. Дьэ, санаан көрүҥ үлэлээбит эйгэтэ:
1) Култуура;
2) Үөрэхтээһин;
3) Комсомольскай салайааччы;
4) Оскуола иннигэр киириэн иннинээҕи оҕолору иитии-үөрэтии;
5) Сэбиэт – салайар тэрийэр уорган;
6) Атыы-тутуу, эргиэн.
Манна барытыгар сөптөөх хайысханы булан, кыайыынан кынаттанан, ситиһиинэн ситимнэнэн, бу күҥҥэ диэритин үлүмнэс үөрүүлээх.
Иван Васильевич Уус Алдан улууһун саамай уһук, тыытыллыбатах кэрэ айылҕалаах, бултаах-астаах нэһилиэгэр, Түүлээххэ, Хаттыгы диэн учаастакка элбэх оҕолоох дьиэ-кэргэҥҥэ күн сирин көрбүтэ. Кыра эрдэҕиттэн бэйэтин кыанарынан, талаан тарбаҕынан, үөрэҕэр дьоҕурдааҕынан аатырара. Соҕотох ийэҕэ иитиллэн, оҕо эрдэҕиттэн тыа ыалын олоҕор эр киһи тугу гынарын барытын оҥоро-тута, ыпсара үөрэммитэ кэлин олоҕор көмөлөөҕүн туһунан кэпсээччи. Билиигэ-көрүүгэ тардыһыылаах, үлэҕэ баҕалаах бэйэтэ Бээрийэҕэ оскуола дириэктэригэр тиийэ үүммүтэ.
Хатаска кэлэн баран, оҕо дьоҕурун, сатабылын арыйыыга туһуламмыт үлэҕэ таһаарыылаахтык үлэлээн, СӨ үөрэхтээһинин туйгуна, Маастар учуутал диэн бочуоттаах ааттардаах. Кини оҥорбут сэргэлэрэ Хатас бэлиэ сирдэригэр төрүт үгэспит өлбөт-сүппэт бэлиэтэ буолан, күн бүгүн даҕаны бааллар. Иван Васильевич «Кыым», «Ленинскэй тэрийээччи», «Бэлэм буол» хаһыаттар уопсастыбаннай кэрэспэдьиэннэрэ этэ, «Тэтим» араадьыйаҕа эмиэ «Хатастан Иван Копырин» диэн элбэхтэ иһиллэрэ.
Чоҕул харах үөрүүтэ, эдэр саас күлүмэ, нохтолоох сүрэх долгуйуута таптал ыраас иэйиитигэр бэринэн, "эн миэнэҕин, мин эйиэнэбин" диэн, күндүттэн күндү тыллар этиллэннэр, 1962 сыллаахха Иван уонна Анна Копыриннар дьиэ кэргэттэрэ тэриллибитэ, уруу малааһына буолбута.
4 уол оҕону күн сирин көрдөрөннөр, күн бүгүн аҕаа ууһун ааттатар, ийэ ууһун тэнитэр көлүөнэ ситимэ дьоннордоохтор.
Анналаах Иван ол күнтэн күн бүгүҥҥүгэ диэри 60 сыл тухары бииргэлэр, күн бүгүҥҥүгэ диэри эйэ-дэмнээхтэр. Копыриннар билиҥҥи олоххо дэҥҥэ көстөр көстүүнэн -- үс көлүөнэ буолан бииргэ олороллор. Күнтэн күн, ыйтан ый, сылтан сыл олох уларыйыытын бииргэ үллэстэллэр, бука, ол да иһин буолуо, дьылҕа бэлэҕэ буолан, бэйэтин төрөөбүт күнүгэр кыыс оҕо сиэннэнэҕэ, үйэ ситимэ оҥоһуннаҕа.
1981 сыл Копыриннарга тосту уларыйыыны оҥорбут. Билигин ааспытын кэннэ санаатахха, сүрдээх хорсун хардыыны оҥорбуттара. Вася доруобуйатын туһугар киин сири булбуттара, хаһан да үктэммэтэх, билбэтэх сирдэригэр -- Хатаска кэлбиттэрэ. Дьэ, манна буоллаҕа дьоҥҥо үтүө сыһыан, аһаҕас дууһалаах буолуу эппиэтэ. Кэлбиттэрэ да, тигинэччи үлэлээн, нэһилиэк олоҕор сонно тута киирэн, олох тэтимин туппуттара. Бэрт сотору Анна Ионовна Дьокуускай куорат туонатыгар атыы-эргиэн эйгэтигэр үтүө үлэһиттэр ахсааннарыгар киирбитэ.
Анна Ионовна 70 туоларыгар сибиэһэй салгын буолан, минньигэс сытынан тунуйан киирбит Динара Копырина эбэтинээн бииргэ олорор. Аныгы олох хардыытын биллэрэр, сайдыылаах олох тэтимин биэрэр Айтал, Сулустаан Копыриннар оскуола сонунун кэпсииллэр, чуораанныы чуопчаараллар. Улахан сиэннэр номнуо бэйэлэрэ ийэ-аҕа буоланнар, Копыриннар хос эбэ, хос эһэ аатын сүгэллэр.
Улахан уоллара Александр Иванович, аҕатын суолун тутуһан, эдэр эрдэҕиттэн музей үлэтигэр наһаа интэриэстээх этэ. Ол баҕата туолан, күн киһи киэҥ нэлэмэн Сахабыт Сирин сайдыытыгар-үүнүүтүгэр улахан оруоллаах, дириҥ суолталаах Нам улууһун устуоруйатын эрэ буолбакка, бүтүн өрөспүүбүлүкэ таһымнаах хас эмэ түмэллэри салайан үлэлэтэр. СӨ култууратын туйгуна.
Орто уоллара Иван Иванович кыра эрдэҕиттэн бэйэтин кыанар, спорт, чөл олох туһугар анаммыт олохтоох. Биир кэрэхсэбиллээх хайысхата -- кини саханы саха дэппит мас-реслинг сайдыытын саҕахтарын арыйсыбыт уонна күн бүгүн даҕаны ол туһугар үлэлиир киһибит буолар. Тус бэйэтэ киһи олоҕун хайа баҕарар кэрдиис кэмигэр эрчиллэн, сыал-сорук туруорунан, Арассыыйа да, дойдулар икки ардылырынааҕы да таһымҥа тиийиэххэ сөбүн дакаастаан, ыарахан атлетикаҕа улахан көрдөрүүлэрдээх. СӨ мас тардыһыыга маастара, РФ пауэрлифтиҥҥа маастара.
Эһээ аатын сүгэр Ион уол эйэҕэс-сайаҕас ийэлээх аҕатыгар илии-атах, куруутун чугас киһилэрэ буолар . Улахан уола, кыыһа -- ыал дьон.
Василий кыра эрдэҕиттэн дьонун дьиҥ чахчы дириҥ тапталларыгар сууланан улааппыта. Улаатан, кэргэннэнэн, оҕолонон баран, доруобуйатынан хааччахтаах дьон олохторугар кыра да буоллун, улахан да буоллун, туох эмэ сырдыгы, сылааһы аҕалларбын диэн, бэйэтинэн холобур буолан туран, араас тэрээһиннэри бэйэтэ да тэрийэр, тэрийээччилэргэ да көмөлөһөр. Онно кини маҥнайгы сүбэһитэ, өйөбүл доҕор киһитэ, ыйааччыта-кэрдээччитэ, салайааччыта -- кэргэнэ Туйаара Люминаровна буолар.
Анна Ионовна төһө сынньалаҥҥа да олордор, нэһилиэк уопсастыбаннай олоҕун тыгыалас тымырын тутан олорор. Ол курдук «Алгыс» бэтэрээннэр кулууптарын актыыбынай кыттыылааҕа.Кэлиҥҥи сылларга хаттаан сөргүтүллүбүт түөлбэ үлэтин биир бастыҥ хамсатааччыта, ис сүрэҕиттэн ыалдьааччыта Анна Ионовна Хатас уонна Уус Алдан улууһун Түүлээх нэһилиэктэрин Бочуоттаах гражданина буолбута -- кини олоҕун чаҕылхай туоһута дии саныыбын.
Дьэ, онон биир бэйэтэ биэс буолбут, биэс бэйэлэрэ 50 буолбут Копыриннар дьиэ-кэргэннэринэн киэн туттуоҕуҥ.
Наталья Руфова ,
Хатас
-
2
-
1
-
0
-
0
-
0
-
0
