Уопсастыба

Кини аҕата в Иван Тарасович Николаев учуутал этэ, биһигини 5-6 кылаастарга математикаҕа үөрэппитэ, ийэтэ Евдокия Константиновна Елизарова Нам балыыһатыгар биэлсэрдиирэ. Кэлин оскуоланы бүтэрэн Сэбиэскэй Аармыйаҕа сулууспалаан кэлэн, Нам отделениетын Балаҕаннаах учаастагар сылгыһыттыы сырыттахпына, кини суоппар идэтин ылан үлэлии сылдьар этэ.
1983 сыллаахха Саха государственнай университетын тыа хаһаайыстыбатын факультетыгар үөрэххэ киирбитим, онтон үөрэхпит салаата уларыйан тыа хаһаайыстыбатын институтугар кубулуйан 1988 сыллаахха зооинженер идэтин ылан, үөрэхпин бүтэрэн кэлэн «Исидор Бараахап» сопхуос Тамалакааннааҕы отделениетыгар биригэдьиир-зоотехнигынан, онтон кэлин сопхуос кылаабынай зоотехнигынан, зоо-ветслужба бэрэссэдээтэлинэн үлэлээбитим. Сопхуос дириэктэринэн өрөспүүбүкэ норуотун хаһаайыстыбатын үтүөлээх үлэһитэ Львов Платон Николаевич, профком сэкирэтээринэн Корякин Николай Павлович, дириэктэри солбуйааччынан Руфов Баһылай Евсеевич үлэлииллэр этэ. Сопхуоспут дириэктэрэ Платон Николаевич олус ирдэбиллээх, сыал-сорук туруоран, ону толотторон тэйэр үчүгэй салайааччы этэ. Тамалакаан отделениетын управляющайынан Кардашевскай А.И., Харбалаах отделениетын управляющайынан Антонов А.В., Балаҕаннаах отделениетын управляющайынан Наумов Д.Ф., Нам отделениетын управляющайынан Михайлов Н.Н., Ороһу аренднай тэрилтэтин салайааччытынан Саха Өрөспүүбүкэтин норуотун хаһаайыстыбатын үтүөлээх үлэһитэ, “Үлэ Кыһыл Знамятын” кавалера, уһулуччулаах холхуос, сопхуос тутулун салайааччыта Егоров Василий Поликарпович үлэлииллэр этэ.

Бу кэмнэргэ Валентин Иванович Омскайдааҕы С.М.Киров аатынан институкка мелиоратор үөрэҕэр үөрэнэ сылдьара. 1995 сыллаахха Үөһээ Бүлүү Тыатын хаһаайыстыбатын управлениетын начальнигынан, улуус тыа хаһаайыстыбатыгар баһылыгы солбуйааччытынан ананан үлэлии киирбитим. Ол кэмнэргэ улуус мелиорациятын тэрилтэтин салайааччыларынан Алексеев И.З. уонна Петров АМ. үлэлээбиттэрэ. Кинилэр кэннилэриттэн Бырдакаров А.В. киирэн, билигин даҕаны бу тэрилтэҕэ айымньылаахтык үлэлии сылдьар.
Валентин Иванович 2003-2012 сылларга тыа хаһаайыстыбатын министиэристибэтин мелиорацияҕа управлениетын отделын начальнигынан, онтон кэлин бу тэрилтэ начальнигын бастакы солбуйааччытынан үлэлээбитэ. Кини бу үлэлиир кэмнэригэр быһаччы салайыытынан мелиорация объектарын төрдүттэн инвентаризациялыыр үлэ саҕаламмыта, ол курдук бары мелиорацияҕа сыһыаннаах дамбалар судаарыстыба бас билиитигэр киирбиттэрэ уонна үбүлэнэр буолбуттара, чөлүгэр түһэриллибиттэрэ. Ордук чуолаан бэлиэтээтэххэ, Үөһээ Бүлүү Ороһу Нэгэдьээк систиэмэтин Бүлүү, Сунтаар, Ньурба улуустарын ууну ньүөлсүтэр систиэмэлэрэ биллэ тупсубуттара. Балаҕаннаах нэһилиэгэр Остуолба алааһыгар шлюз-регулятор тутуллуутун быһаарбыта, Сэймэлэк шлюз-регуляторын тутуллуута былааҥҥа киириитин торумун быһаарбыта. Тыа хаһаайыстыбатын министиэристибэтин мелиорацияҕа управлениетын салайааччытынан Гуляев А.А. үлэлиир этэ, кинини кытары Валентин Иванович бастакы солбуйааччы быһыытынан тыа сирэ социальнай-экономическай сайдыытыгар элбэх үлэни ыыппыттара. Бу кэмнэргэ улуус тыатын хаһаайыстыбатын слайар буоламмын, Валентин Ивановичтыын элбэхтик мелиорация үлэтин хайысхатыгар көрсүбүппүт, быһаарсыбыппыт, кини дойдутун патриота быһыытынан, төрөөбүт Үөһээ Бүлүүтүн улууһугар элбэхтик көмөлөспүтүгэр махталбыт улахан.
2012 сыллаахха Валентин Иванович тыа хаһаайыстыбатын министиэристибэтин иһинэн, Тыа сирин кэлим сайыннарыы департаменын салайааччытын солбуйааччытынан, онтон 2015 сылтан Тыа хаһаайыстыбатын министиэристибэтин тутууга дирекциятын салайааччытынан үлэлиир кэмигэр ыкса сибээстээхтик үлэлээбиппит. Бу кэмнэргэ өрөспүүбүкэ үрдүнэн 27 уу ситимэ, 17 газ ситимэ киирбиттэрэ, ол иһигэр Үөһээ Бүлүү Балаҕаннаах, Үөдүгэй нэһилиэктэригэр уонна атын да улуус нэһилиэктэригэр киирбиттэрин бэлиэтээн аһарыахпын сөп.
2019 сылга Валентин Иванович Тыа хаһаайыстыбатын министиэристибэтин иһинэн Мелиорация управлениетын начальнигынан үлэтин саҕалаабыта. Кини ханна да үлэлээбитин иһин идэтинэн ирдэбиллээх, салайар дьоҕурдаах, чахчы чиэһинэй, ыраас майгылаах киһи, салайааччы этэ. Ол курдук, кини үлэтин түмүгүнэн элбэх наҕараадаларынан, бочуоттаах знактарынан бэлиэтэммитэ. Ол иһигэр Саха Өрөспүүбүлүкэтин норуотун хаһаайыстыбатын үтүөлээх үлэһитэ, Саха Өрөспүүбүлүкэтин тыатын хаһаайыстыбатын туйгуна, Арассыыйа тыатын хаһаайыстыбатын, Саха Өрөспүүбүлүкэтин Бырабыыталыстыбатын, Саха Өрөспүүбүлүкэтин тыатын хаһаайыстыбатын, промышленноһын министиэристибэлэрин Бочуотунай грамоталарынан наҕараадаламмыта. Валентин Иванович Үөһээ Бүлүү улууһун Балаҕаннаах, Ороһу, Нам нэһилиэктэрин бочуоттаах олохтооҕун үрдүк аатын сүгэр.
Биир дойдулаахпыт, бииргэ үлэлээбит ытыктыыр доҕорбут Валентин Иванович үлэ үөһүгэр сылдьан, олохтон соһумардык туораабытынан улаханнык хомойон, курутуйан тураммыт, кини аатын куруук өйдүү-саныы сылдьыахпыт.
Степан Дмитриев,

Үөһээ Бүлүү улууһун Балаҕаннаах нэһилиэгин баһылыга, өрөспүүбүлүкэ норуотун хаһаайыстыбатын үтүөлээх үлэһитэ