Уопсастыба

Алаһыай нэһилиэккэ оскуола тутуутун боппуруоһа 2005 сыллаахтан сытыытык турбута. 80 миэстэлээх оскуола тутуутун бастакы сыбаайата 2016 сыллаахха түспүтэ. Онтон ыла балайда күн-дьыл ааспыта, үбүлээһин хайысхатыгар, тутуу тула элбэх кыһалҕа кыһарыйбыта. Ол эрэн оскуола салалтата, олохтоох уонна улуустааҕы дьаһалталар, итиэннэ Саха Өрөспүүбүлүкэтин Ил Түмэнин, Саха Өрөспүүбүлүкэтин Ситэриилээх былааһын күүһүнэн өр сылларга күүппүт оскуолалара үлэҕэ киирдэ. 1882 иэннээх эбийиэк тутуутун «НОРД Инжиниринг» ХЭУо тэрилтэ (дириэктэр Н.Я. Егоров) тутта. Өрөспүүбүлүкэ кииниттэн ыраах тайаан сытар, сайыҥҥы кэмҥэ суола-ииһэ суох хоту сиргэ баараҕай тутуу ыытыллан үлэҕэ киириитэ олохтоохторго улахан суолталаах, ону сэргэ үөрүүлээх түгэн буолар.

Алаһыай нэһилиэгин сиригэр үөрэх кыһата 1931 сыллаахтан билии-көрүү киэҥ суолун аарытыгын аһан Орто Халыма улууһугар үөрэхтээһини сайыннарыыга сыаналаммат кылаатын киллэрсэн кэллэ. Араас сылларга оскуола боруогун сүүһүнэн ахсааннаах ыччат дьон үөрэнэн, олох киэҥ аартыгар куорсун анньан, күн бүгүн өрөспүүбүлүкэ уонна Россия араас муннуктарыгар ситиһиилээхтик үлэлии хамсыы сылдьаллар. Ыччаты билиигэ кынаттаабыт учууталлар үрдүк ааттара көмүс буукубанан суруллан оскуола бүгүҥҥү историятын байыталлар.

Бу сылларга Ил Түмэн V-VI ыҥырыыларыгар Халыма-Индигирдээҕи №34 уокуруктан дьокутаат Василий Александрович Местников Ил Түмэн Бэрэссэдээтэлэ (А.И.Еремеев) дьаһалынан сырдык аатын үйэтитэр сыаллаах араас хайысхалаах үлэлэр ыытыллаллар. Алаһыай оскуолатыгар ааспыт сыл улуус дьокутааттарын Сэбиэтин бигэргэтиитинэн, оскуола кэлэктиибэ уонна олохтоох нэһилиэнньэ өйөөһүннэринэн саҥа эбийиэк тутуллан олоххо киирэригэр сүҥкэн кылааты киллэрбит Василий Александрович аата инэриллибитэ. Ол чэрчитинэн Алаһыай орто оскуолата арыллыбытынан бииргэ үлэлээбит коллегалара, чугастык алтыспыт табаарыстара Саха Өрөспүүбүлүкэтин бар дьонун дьокутааттара Юрий Михайлович Николаев, Михаил Дмитриевич Гуляев баран үөрүүлээх дьоро күҥҥэ кыттыыны ыллылар.    

Саха Өрөспүүбүлүкэтин Ил Түмэнин бүддьүөккэ, үпкэ, түһээн уонна сыана бэлиитикэтигэр, бас билии уонна приватизацияҕа боппуруостарыгар сис кэмитиэт бэрэссэдээтэлэ Ю.М.Николаев: «В.А.Местников аргахтаахтар урукку оскуолара уокка былдьаныаҕыттан үөрэнээччилэр оскуолаҕа анамматах дьиэлэргэ үөрэнэ сылдьыбыттар диэн саҥа оскуола тутулларыгар күүскэ ылсан турууласпыта. Кумааҕыга суруллубут биир буолар, оттон дьиҥ олоххо көрбүтүҥ атын буолар, дьон-сэргэ кыһалҕатын бэйэҕит миэстэтигэр баран көрүөххүтүн, истиэххитин наада диэн хаста даҕаны бэйэтин уокуругар илдьэ сылдьыбыта. 2016 сыллаахха Аргахтаахха тиийбиппит, оскуолаҕа киирэппитин кытта: “Оо, Василий Александрович кэлбит, хаартыскаҕа түһүөҕүҥ” - диэн оҕо бөҕөтө саба сырсан кэлтэрэ уонна тута сөрөөн саҥа тутулла турар оскуоланы баран көрүөҕүҥ диэн бары тоҕо сууллан оскуоланы көрө барбыппыт. Ол кэмтэн оскуола тутуутун хаамыытын дьокутааттар бары өйөөннөр, куоластааннар, үлэлэһэн кэллибит. Бүгүн сырдык, киэҥ, киһи көрөөт сүргэтэ көтөҕүллэр уораҕайыгар киирэн эҕэрдэ этэр үтүө түгэн тосхойдо», - диэн үөрүүлээх быһыыга-майгыга эҕэрдэ тылын эппитэ күүстээх ытыс тыаһынан доҕуһуолланна.     

Бэлиэ күн биир умнуллубат түгэнинэн, Арассыыйаҕа көҥүл тустуу успуордун маастарын, Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр хапсаҕайга успуорт маастарын, Н.Н.Тарскай аатынан көҥүл тустууга сэттэ төгүллээх чөмпүйүөнүн, Алаһыайдааҕы орто оскуола биир бастыҥ выпускнигын, киэн туттар, холобур буолар успуорка үтүөлээх уолларын Дмитрий Захарович Шадрины улахан успуортан атаарыы буолла. Саха Өрөспүүбүлүкэтин Ил Түмэнин ыччат дьыалатыгар, физическэй култуураҕа уонна спорка сис кэмитиэт бэрэссэдээтэлэ Михаил Дмитриевич Гуляев: «Алаһыайдар уолгутунан киэн туттуоххутун туттар чаҕылхай спортсмеҥҥыт. Кини Сахабыт сирин көҥүл тустууга Россия киэҥ түһүлгэлэригэр аатырдыбыт чемпион буолар. Бүгүн коллегабыт, табаарыспыт В.А.Местников аатынан оскуола аанын киэҥник тэлэйэ аспытынан ис сүрэхтэн долгуйан, үөрэн туран, олус тупсаҕай киэҥ спорзаллаах саҥа оскуолаҕа утум тустуук ыччаттар үүнэн тахсалларыгар Дмитрий Захарович үтүө холобур, ыҥырар сулус буолар. Элбэх ыччат дьон иитиллэн тахсыбыт ытык уйаларыттан бастыҥтан бастыҥ саҥа ааттар олох киэҥ аартыгар үктэнэн, норуокка туһаны, албан ааты аҕала туруохтара диэн бигэтик эрэнэбин», - диэн баҕа санаа бастыҥын анаата.          

Дьоро киэһэҕэ эҕэрдэ эгэлгэтэ этилиннэ, бастыҥнар бочуоттаах наҕараадаҕа тиксэн үөрүү өрөгөйүн туттулар. Ил Түмэн дьокутааттара саҥа оскуола эдэр кэскиллээх дириэктэригэр Марианна Сергеевна Шадринаҕа Ил Дархантан, Ил Түмэнтэн эҕэрдэ суруктары, өйдөбүнньүк бэлэхтэри туттардылар.

Үөрүүлээх күн бырагырааматын чэрчитинэн үчүгэйдик толкуйдаммыт анал тэрээһиннэр, ол курдук дойдуга уһуйааччы уонна настаабынньык Сылыгар анааллаах «Бастыҥ удьуор учууталлар-2023» уонна Аҕа сылын чэрчитинэн «Бастыҥ эр киһи учуутал», «Бастыҥ настаабынньык» улуустааҕы куонкурустар ыытылыннылар.

Маны сэргэ баай талым сандалылаах көрсүһүү биэчэригэр Алаһыайдааҕы орто оскуола үөрэнээччилэрин уонна төрөппүттэрин эҕэрдэ кэнсиэрэ үөрүүлээх түһүлгэни киэргэттэ, талааннар бааллар, үүнэллэр, бииртэн биир бастыҥ толоруулар алыптаах музыка доҕуһуолугар уйдаран көрөөччүлэри олох сырдык көлүччэтигэр көччүттүлэр.

Орто Халыма улууһугар биир бастыҥ таһымнаах, мааны тутуулаах, киһи астына көрөр үөрэх кыһата үлэҕэ киирбитинэн, олохтоох дьаһалта биир тутаах боппуруоһа быһаарыллыбытынан, Алаһыай нэһилиэгин олохтоохторо, оскуола коллектива, үөрэнээччилэр, төрөппүттэр өрөспүүбүлүкэ, оройуон, нэһилиэк, оскуола дирекциятын салалтатыгар истиҥ махталларын тиэртилэр. Саҥа оскуолаттан дойдуларын ааттатар, сайдыыны саҕар бастыҥ үөрэнээччилэр, үлэһиттэр үүнэн тахсыахтара диэн эрэнэбит. Үгүс сылларга чугдаарбыт оскуола кырдьыбат алтан чуораана быстыбакка чугдаардын, саҥаттан саҥа кырачааннары бэйэтин боруогар уктэннэрэн олох киэҥ аартыгар атаардын. Дьоллоох оҕо күйгуөрүнэн, учуутал үөрбүт мичээринэн, төрөппүт истиҥ махталынан хас биирдии күн толору буоллун!