Ил Түмэн тыа сиригэр уонна аграрнай бэлиитикэҕэ сис кэмитиэтин уонна тус бэйэм ааппыттан өрөспүүбүлүкэбит Аҕа баһылыгын анал ыйааҕынан биллэриллибит Сайылык күнүнэн итиитик-истиҥник эҕэрдэлиибин!
Ыам ыйын 22 күнэ сахаларга былыр-былыргыттан дириҥник ытыктанар, улахан суолталаах күн. Бу кэми кыстыгы этэҥҥэ туораан, саҥа дьылы көрсөр күннэринэн ааҕаллара. Сайылыкка көһүү – саха киһитигэр тымныы кыһыны туораан, күөххэ этэҥҥэ үктэнэн, самаан сайын кэлбитин, өлгөм үүтү, үрүҥ аһы кытта дьүөрэлии өйдөбүллээх. Аны туран, булчут эр дьон Байанай бастакы бэлэҕин - бултаабыт сааскы кустарын уруу-аймах ортотугар амсайыы, арыылаах алаадьынан күндүлээһин күнэ. Эргиччи үөрүүлээх, ураты кэтэһиилээх кэм.
Түптэ буруотун сыта, ынах маҥырааһына, оҕо аймах саҥата, кэҕэ этэн чоргуйара – бу барыта биһиэхэ ураты чугас, сайылыгы кытта ыкса ситимнээх сырдык өйдөбүллэр. Хас биирдии саха киһитин уйулҕата уһуктар, өйө-санаата сырдыыр, оҕо эрдэҕиттэн иҥэн хаалбыт кэрэ көстүүлэри кытта ситимнээх кэрэ кэм.
Сайылыкка көһүү туспа сиэрдээх-туомнаах долгутуулаах түгэн. Бу кэлиҥҥи кэмҥэ, улахан тэрээһиннээх да, бааһынай да хаһаайыстыбаларбыт сайылыкка көһүүнү сөргүтэн эрэллэриттэн сүргэбит көтөҕүллэр. Сайылыктааһын үрүҥ илгэни элбэтиигэ, сүөһүнү сүмэһиннээх отунан мэччитиигэ бары өттүнэн көдьүүстээҕин олох көрдөрдө. Онон Сайылык күнэ Аҕа быһылык анал ыйааҕынан бигэргэммитэ, бастатан туран, үлэ дьонугар ытыктабыл, иккиһинэн, төрүт дьарыгы сөргүтүүгэ - үрүҥ илгэни үксэтиигэ, хороҕор муостааҕы элбэтиигэ, сыспай сиэллээҕи ууһатыыга туһуламмыта саамай сөптөөх дьаһал дии саныыбын.
Ыам ыйын 12 күнүнээҕи туругунан 41428 төбө сүөһү сайылыкка көһөрө былааннанар, бу ааспыт сыллааҕы көрдөрүүттэн 2091 төбөнөн аҕыйах (сүөһү уопсай ахсаанын 24,2 бырыһыанын ылар). Мантан 18936 ыанар ынах. Өрөспүүблүкэ үрдүнэн уопсайа 348 сайылык тэриллэн көдьүүстээхтик үлэлиир, мантан 255 толору мехнизациялаахтар, бу иһигэр 195 тэриллиилээх хаһаайыстыбалар киирэллэр. Сайылыктарга 1819 үлэһиттэн 787 ыанньыксыттар.
Билиҥҥи уустук кэмҥэ сүөһүлээх-астаах, хаһаайыстыбалаах ыал, нэһилиэк, улуус бигэ туруктаах уонна кэскиллээх буолбутун тоһоҕолоон бэлиэтиэм этэ. Тас дойдулар санкциялара күүһүрбүт кэмигэр бэйэ аһын-таҥаһын оҥорон таһаарыыны улаатыннарыыга дойду үрдүнэн улахан сыал-сорук турда. Оттон биһиги өрөспүүбүлүкэбитигэр бүгүҥҥү күҥҥэ тыа хаһаайыстыбатын салаатын сайыннарыы ураты стратегическай хайысха быһыытынан эрэ буолбакка, төрүт дьарыгы сайыннарыы - норуот олоҕун сүрүн укулаата уонна оҥкула буоларынан үп-харчы өттүнэн улахан болҕомто ууруллан бүддьүөттэн өйөбүл 2023 сылга ханнык да сыллардааҕар улааппытын бэлиэтиибин.
Тыа хаһаайыстыбатын бородууксуйатын оҥоруу тэтимин үрдэтии, экологическай өттүнэн ыраас төрүт аһы сөргүтүү, дьон доруобуйатын бөҕөргөтөр, ыарыылартан харыстыыр олохтоох аһынан-үөлүнэн хааччыйыы, эдэр көлүөнэ дьоннору тыа сиригэр чугаһатыы, олохсутуу, оҕону кыратыттан тыа сирин үлэтигэр сыһыарыы - саха норуотугар тыҥаан турар сүрүн сорукпут уонна сыалбыт буолар.
Бу сайыҥҥы кэмнэргэ саамай элбэх үүт ыанар, сүөһү төлөһүйэр кэмэ. Бу көрдөрүү барыта сүөһүлэрбит киэҥҥэ-куоҥҥа, сайылыктарыгар, алаастарыгар, сыһыыларыгар, күөх мэччирэҥҥэ сырыттахтарына эрэ ситиһиллэр. Сайыҥҥы биир күн кыһыны аһатарын умнумуоҕуҥ. Онон бука-бары күргүөмнээхтик турунан сайыҥҥы кылгас кэмҥэ күөх быйаҥы сомсон, үрүҥ илгэни үксэтэн, хороҕор муостааҕы элбэтэн олохпут уйгутун тупсарарга турунуоҕуҥ!
Күндү дьоммут, тыа сирин уйгутун тутан олорооччулар! Үлэҕит-хамнаскыт ситиһиилээх буоллун, хонуу-хонуу аайы хороҕор муостаахпыт тэнийдин, сыспай сиэллээхпит элбээтин, өбүгэ үтүө үгэстэрэ сөргүтүллэ, сайылык барахсан – мэлдьи сайда-тэнийэ турдун!
Андрей Находкин, СӨ Судаарыстыбаннай Мунньаҕын Ил Түмэн тыа сиригэр уонна аграрнай бэлиитикэҕэ сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ
СИА хаартыската
-
1
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
