Уопсастыба

Нэһилиэктэргэ ЫБМ эрэсиимэ

Бүлүү улууһа (баһылык Сергей Винокуров) 26 800 туонна оту, 400 туонна сенаһы, 1 300 туонна сиилэһи бэлэмниир былааннаах. Күн бүгүҥҥү туругунан улуус хаһаайыстыбалара 3687 гектар ходуһа сирин охсубуттар, 10 780 туонна оту чөкөппүттэр.

Биллэрин курдук, былырыын сайын уһун, күүстээх ардахтар түһэннэр, кэккэ нэһилиэктэргэ элбэх ходуһа ууга былдьанан, олохтоох суолталаах ыксаллаах быһыы-майгы (ЫБМ) эрэсиимэ биллэриллибитэ. Инньэ гынан, ууну түһэрии үлэтэ уонна мобильнай этэрээттэринэн ыраах учаастактарынан оттооһун тэриллэн, кыстыыр от хааччыллыбыта.

Ааспыт күһүн сир «тот» тоҥмутугар эбии кыһын хаар олус халыҥнык түһэн, быйыл да ходуһаттан уу кыайан барбакка сытар (ылбыт сирэ-уота киэҥэ-куоҥа бэрт!). Ол түмүгэр, сүөһү сүмэһиннээх аһылыгар (сиилэскэ, сенажка) сорудах толоруллуон сөп буоллаҕына, кыстыыр от 61 %-а эрэ хааччыллар туруктаах эбит. Ити иһин, сүөһү дорохой аһылыгын бэлэмнээһиҥҥэ улуус суһал ыстаабын быһаарыытынан, уонча нэһилиэккэ олохтоох суолталаах ыксаллаах быһыы-майгы эрэсиимэ биллэриллибит. Онон, ходуһалартан ууну түһэрии үлэтэ өссө күүһүрдүллэн, отчуттар ханна сир баарынан көрөн оттуур соругу туруорунан үлэлии-хамсыы сылдьаллар.

Ардах эрэ түспэтэр!

-- Үрэх баһа дойдулаах буоламмыт, күүстээх ардах түстэр эрэ ууга барабыт, былырыыҥҥы ардах содулугар ходуһаларбыт ууга сыталлар, суолбут-ииспит хаалла, онон нэһилиэкпит иһинэн ыксаллаах быһыы-майгы эрэсиимин биллэрэн олоробут. Былырыын күһүн мелиорация управлениетын экскаватора кэлэн, Арыылаах ханаалын хорон, ыраастаан биэрбитэ. Онон уу кэм тардан эрэр уонна кэлиҥҥи уонча хонукка күн-дьыл, хата, туран биэрдэ. Инньэ гынан, оттуу сылдьабыт. Былааммыт 1300 туонна этэ, күн бүгүн илиигэ туппуппут 500 туонна буолла. Оо аны, халлааммыт, сатаатар, уонча хонукка ардаабата буоллар, кыахпытын син ылыа этибит, – диир Баппаҕаайы нэһилиэгин баһылыга Егор Николаев.

Лөкөчөөн нэһилиэгэр бас билии көрүҥүттэн тутулуга суох 450 ынах сүөһү, ол иһигэр 174 ыанар ынах уонна 357 сылгы, ол иһигэр 170 биэ баар. Бачча сүөһүнү кыстатарга 1126 туонна от оттонуохтааҕыттан, билиҥҥитэ 300 туоннаны кэбиспиттэр. Нэһилиэк дьаһалтатын тыа хаһаайыстыбатыгар исписэлииһэ Дария Докторова иһитиннэрбитинэн, мелиорация экскватора былырыын Эбэттэн Бэрэҕэ түһэр хорууну хорбут, билигин Муҥ Күөлүн ханаалын ыраастыы сылдьар, ону бүтэрдэҕинэ, Нымсах ситимигэр барыахтаах эбит.

– Уу син түһэр, онон дьоннор оттуу ахан сылдьаллар. Уута түспүт ходуһа, былырыын оттоммотох буолан, сэтиэнэхтээх баҕайы эбит. Саамай элбэх сүөһүлээх бөдөҥ хаһаайыстыбабыт, Афанасий Харлампьев салайар «Тускул» бааһынай хаһаайыстыба, биир мобильнай биригээдэни тэрийэн Дьокуускай куорат таһыгар, Өлүөнэ өрүс арыытыгар киирэн оттуур. Ол кэнниттэн маннааҕы сирин оттуур санаалаах, онуоха диэри уута тардыа диэн эрэнэбит, – диэн кэпсээтэ Дария Александровна.

Ыкса күһүҥҥэ диэри

Бүлүү өрүс уҥуор сытар I Күүлэт нэһилиэгэ улууска биир саамай элбэх сүөһүлээх-сылгылаах, урукку сопхуос саҕанааҕы кирбиитин тутан олорор нэһилиэк буолар.

-- Окко былааммыт 2 538 туонна, – диир нэһилиэк дьаһалтатын баһылыга Айаал Новиков. – Быйыл сир булуустаан, ол эбэтэр сир тымныы буолан, от хойутаан үүммүтэ. Аны үгүс ходуһалартан уу кыайан түспэккэ турар, инньэ гынан хаһаайыстыбалар ханна сир баарынан сирийэн оттуу сылдьаллар. Елена Тутукарова салайар «I Күүлэт» кэпэрэтиибэ үс толору мэхэньисээссийэлээх звенону туруоран оттотор. Уу мэһэйдиир буолан, тэтиммит бытаан, билиҥҥи туругунан, 700 туонна оту кэбистибит.