Уопсастыба

Мунньахха Ил Түмэн бэрэссэдээтэлэ Алексей Еремеев, Ил Түмэн бэрэссэдээтэлин бастакы солбуйааччы Александр Жирков, СӨ Тас сыһыаннаһыыларыгар уонна норуоттар дьыалаларыгар миниистир Гаврил Кириллин, Иркутскай уобалас парламенын бэрэссэдээтэлин солбуйааччы Кузьма Алдаров кыттыыны ыллылар.

Маҥнайгытынан Александр Жирков мунньах ыалдьыттарыгар махталын тириэртэ. Кини «Дьаамнар суолларын батыһан» кинигэ ааптара Анатолий Соколов бу хайысхаҕа улахан өҥөтүн бэлиэтээтэ. «Билигин Саха Сиригэр дьаамсыктар устуоруйалара үчүгэйдик чинчийиллэр уонна үөрэтиллэр. Манна Анатолий Соколов, Анатолий Добрянцев, уо.д.а. курдук бастыҥ дьоммут өҥөлөрө туохха да кэмнэммэт», – диир парламент бастакы вице-спикера.

Салгыы СӨ Ил Дархана Айсен Николаев эҕэрдэ тылыгар Саха кыраайын үөрэтиигэ судаарыстыбаннай дьаамсыктар уһулуччу суолталаахтара ааҕылынна. «Өлүөнэ дьаамнарын култууралара, омуннааһына суох, биһиги өрөспүүбүлүкэбит уонна дойдубут дьиҥнээх киэн туттуубут буолар», – диэн Ил Дархан эҕэрдэ тылыттан ааҕылынна. «Судаарыстыбаннай дьаамнар (ямщиктар) удьуордара»  СӨ уопсастыбаннай тэрилтэтин Сэбиэтин бэрэссэдээтэлин бастакы солбуйааччыта Василий Кулагин дьаамсыктар уопсастыбаларын устуоруйаларын билиһиннэрдэ. «Биһиги кыраайбытыгар ссыылкаҕа ыытыллыбыт нуучча бааһынайдара олохсуйаннар, Саха Сиригэр бэйэлэрин култуураларын, сиэрдэрин-туомнарын, төрүт үгэстэрин, килиэп астааһыныгар, мас дьиэ тутуутугар киэстэлэҥнэрин тарҕаппыттара. Олохтоох нэһилиэнньэни кытта холбоһон бииргэ олоруулара култуура уларыыйыытын кытта, биир тэҥник байытыытыгар уонна бииргэ үлэлээһинигэр тиэрдибитэ. Сахабыт Сирэ үгүс көлүөнэ дьаамсыктарыгар төрөөбүт дойдулара кытта буолбута», - диэн бэлиэтиир Василий Кулагин. Алексей Еремеев мустубут ыалдьыттары Иркутскай-Якутскай почтовай тракт судаарыстыбаннай дьаамын үлэтэ тэриллибитэ үбүлүөйдээх 280 сылынан эҕэрдэлээтэ. «Дьаамсыктар хамсааһыннарын холобуругар улуу нуучча уонна саха норуоттарын икки ардыларыгар патриотизмҥа уонна доҕордоһууга хаалларбыт сыһыаннарын ыччаттарбытыгар иитиэхтээхпит. Тоҕо диэтэр, эһиги дьиҥ чахчытыгар доҕордоһуу холобура буолаҕыт», – диэтэ парламент спикера. Бу кэннэ наҕараадалары туттартааһын сиэрэ-туома ыытылынна.

Саха Өрөспүүбүлүкэтин култууратын уонна ускуустубатын салаатыгар үтүө суобастаах үлэтин иһин А.Е. Кулаковскай аатынан Норуоттар доҕордоһууларын дьиэтин норуоттар икки ардыларынааҕы сыһыаннаһыыларыгар отдел сэбиэдиссэйэ, «Судаарыстыбаннай дьаамнар (ямщиктар) удьуордара»  СӨ уопсастыбаннай тэрилтэтин Сэбиэтин бэрэссэдээтэлэ Ирина Стрекаловскайаҕа «Саха Өрөспүүбүлүкэтин култууратын үтүөлээх үлэһитэ» бочуоттаах аат иҥэрилиннэ. Саха Сирин социальнай эйгэтигэр көдьүүстээх үлэтин иһин Ил Түмэн бэрэссэдээтэлин Махтал суруга Хаҥалас улууһун «1-кы Малдьаҕар» МТ  В.Г. Григорьева аатынан «Дьиэрэй ырыа» култуура киинин  аккордеонист-аккомпаниаторыгар Валерий Варфоломеевка туттарылынна. «Дьаамсык гармоня» урукку нуучча ырыаларын харыстааччылар ансаамбыла үөрүүлээх тэрээһин кыттыылаахтарын ырыа доҕуһуолунан эҕэрдэ ырыаларын толордулар. Ансаамбыл художественнай салайааччыта – Саха Өрөспүүбүлүкэтин култууратын үтүөлээх үлэһитэ Юта Асекритова, оттон муусукаҕа салайааччыта – Анастасия Пильникова.

Кузьма Алдаров Саха Сирэ экэниэмикэҕэ үүнүүтүн тэтимигэр, тэрилтэлэргэ информационнай технологиялары олоххо киллэриигэ дойду субъектарын ортотугар биир бастыҥ миэстэни ылар кэскиллээх субъега буоларын чопчулаата. «Манна үксүн дьаамсыктар өҥөлөрө улахан. Кинилэр сахаларга сири оҥоруу, бурдугу үүннэрии технологияларын уонна култуураларын аҕалан тарҕаппыттара», – диэн Иркутскай уобалас парламенын бастакы солбуйааччыта эттэ.

Ил Түмэн  бэрэссэдээтэлин солбуйааччы Афанасий Владимиров Анатолий Добрянцев туһунан ахтыылары үллэһиннэ. «Анатолий Анатольевиһы кытта оччолорго, 2000 сыл быыбарын иннинэ үлэлээбит, өрөспүүбүлүкэтээҕи судаарыстыбаннай успуорка кэмитиэккэ билсибиппит. Кини олох холку уонна эрэллээх хамсаныыларынан миигин олус сөхтөрбүтэ», - диэн Саха Сирин парламенын вице-спикерэ кэпсээтэ. Маны сэргэ Гаврил Кириллин дьаамсыктар култуураларын харыстааһыҥҥа Анатолий Добрянцевы эмиэ аҕынна. «Биһиги доҕорбут, биир идэлээхпит Анатолий Анатольевич өбүгэлэрин ааттарын харыстааһыҥҥа уонна үйэтитиигэ улахан үлэни оҥорбута. Кини СӨ норуоттарын Ассамблеятын уопсастыбаннай хамсааһынын уонна «Судаарыстыбаннай дьаамнар (ямщиктар) удьуордара»  СӨ уопсастыбаннай тэрилтэтин Сэбиэтин бэрэссэдээтэллэрэ буолара. Араас сылларга Дойду табаһыттарын национальнай сойууһун бэрэсидьиэнинэн талыллан, Саха ыстаныыларыгар өрөспүүбүлүкэтээҕи Федерациятын кытары салайбыта», - диэн миниистир иһитиннэрдэ.

Дьаамсыктар устуоруйаларын уонна култуурунай нэһилиэстибэлэрин оннунан хаалларыыга, судаарыстыбаннай национальнай бэлиитикэни олоххо киллэриигэ Саха Өрөспүүбүлүкэтин Тас сибээскэ уонна норуоттар дьыалаларыгар министиэристибэтин Бочуотунай грамотатынан «Судаарыстыбаннай дьаамнар (ямщиктар) удьуордара»    СӨ уопсастыбаннай тэрилтэтин Сэбиэтин чилиэнэ Климентий Филиппов, «Сударушка» фольклорнай ансаамбыл салайааччыта Галина Сергеева, СӨ «Судаарыстыбаннай дьаамнар (ямщиктар) удьуордара»    СӨ уопсастыбаннай тэрилтэтин ыччакка уопсастыбатын сэбиэтин бэрэссэдээтэлэ Валерия Петрова наҕараадаланнылар.

Иеромонах Гермоген судаарыстыбаннай дьаамсыктар удьуордарын өбүгэлэрин үгэстэрин тутан илдьэ хаалбыттарын иһин дьаамсыктар удуьордарыгар махталын биллэрдэ. «Эһиги култуурунай нэһилиэстибэни тутаччылар эрэ буолбатаххыт, эһиги өбүгэлэргит тыынын илдьэ сылдьаччыларгыт», - диэтэ аҕабыыт.

Нуучча православнай церковын алгыстаах Грамотатынан дьаамсыктар удьуордара «Бубенцы над Леной»  ансаамбыл салайааччыта Валентина Петрова уонна Хаҥалас улууһун Үөдэй нэһилиэгин «Истоки» түмэл-бибилиэтиэкэ сэбиэдиссэйэ Галина Макарова наҕараадаланнылар. Ол кэннэ үөрүүлээх тэрээһин Иркутскай уобаластан «Оберег» фолк-дуэт Ольга Ковадло уонна Елена Казакова толорууларыгар муусуканан түмүктэннэ.

Хаҥалас улууһун баһылыга Олег Иринеев: «Норуот сүрүн баайа – бу бүтүн дойду устуоруйатын көрдөрөр талааннаах дьоно, норуот үгэстэрин тутуһааччы удуьордара буолаллар», – диэтэ. «280 сыл устата олохтоох нэһилиэнньэни кытта хотугу сир уустук усулуобуйатыгар дьаамсыктар удьуордара хатыламмат менталитеттарын оҥорбуттара, сорохторо үксэ олохтоох үгэстэрбитин уонна сиэрбитин-туоммутун  иҥэриммиттэрэ», - диэн улуус баһылыга бэлиэтээтэ.

Василий Кононов хаартыскаҕа түһэриитэ