Уопсастыба

Татьяна Андреевна Уус Алдан улууһуттан төрүттээх. Орто оскуоланы бүтэрэн, оччолорго хомсомуол ыччат ортотугар киэҥник тарҕаммыт «оскуола – производство – үрдүк үөрэх» девиһинэн, сопхуос пиэрмэтигэр үлэлээбитэ. Тыа хаһаайыстыбатын исписэлииһэ буоларга быһаарынан, улахан куонкуру ааһан, Саха судаарыстыбаннай үнүбүрсүөтүн Тыа хаһаайыстыбатыгар бакылыатын, зооинженернэй салаатыгар үөрэнэ киирбитэ.

Биэс сыл биллибэккэ ааспыта. Үөрэҕин ситиһиилээхтик бүтэрэн, селекционер-зоотехник дипломун туппута. Итиэннэ 46 сыл устатыгар племенной-силиэксийэлиир үлэ эйгэтигэр үлэлээн кэллэ.Сопхуостар ыһыллыбыт дьалхааннаах уустук 1990-с сс. кини «Сахаплемхолбоһукка» бииргэ үлэлиир кэллиэгэлэрин кытары тустаах сокуоннар ылыллан, племенной үлэ саҥаттан сөргүтүллэрин, ол иһигэр, саха сүөһүтүн ураты генопуондатын харыстааһыҥҥа хамсатыылаах дьаһаллар ылыллалларын ситиспитэ.

Билигин Татьяна Андреевна искусственнай сиэмэлээһин салаатын сүрүннүүр, улуустары кытары быһаччы үлэлиир. Бэйэтин баай уопутун эдэр көлүөнэ исписэлиистэргэ биэрэр. Күннээҕи тустаах үлэтигэр дьүөрэлээн, учуонайдары кытары үлэлиир, элбэх методическай босуобуйалары оҥоруста.

Кини уопута, идэтигэр үрдүк таһыма сыаналанан, өрөспүүбүлүкэ аатыттан бастайааннай судьуйанан ананан, осеменатордар Бүтүн Арассыыйатааҕы куонкурустарын тэрийсэн, иилээн-саҕалаан ыытыһар.
Татьяна Андреевна үйэтитиигэ эмиэ үлэлиир. Ол курдук, элбэх матырыйаалы хомуйан, түмэн, «Сахаплемхолбоһук» аахсыйалаах уопсастыба аналын, үлэтин салгыыр «Сахаагроплем» тэрилтэҕэ Уһук Илиҥҥэ соҕотох түмэли – Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр племенной-силиэксийэлиир үлэ түмэлин – тэрийэн үлэлэтэр. Былырыын бу түмэлгэ Саха Өрөспүүбүлүкэтин үтүөлээх зоотехнига Мария Георгиевна Маппырова аата иҥэриллибитэ.

Олоххо көхтөөх позициялаах буолан, Татьяна Андреевна биһиги эрэдээксийэбитин кытары өр сыллартан бииргэ үлэлиир: үлэ дьонун туһунан сырдатар уонна тустаах матырыйаалларынан хааччыйар.

Татьяна Андреевнаны өр сыллаах үлэтэ сиэрдээхтик сыаналанан, «Гражданскай килбиэн» бэлиэнэн наҕараадаламмытынан «Ил Түмэн» издательскай дьиэ аатыттан итиитик-истиҥник эҕэрдэлиибит. Чэгиэн-чэбдик доруобуйаны, ситиһиилээх үлэни, этэҥҥэ буолууну баҕарабыт. 

Хаартыскалары Тартьяна  Протопопова ыытта.