Бэбиэскэҕэ туох боппуруостар киллэриллибиттэрин итиэннэ парламент сайыҥҥы үлэтин былаанын туһунан Ил Түмэн Бэрэссэдээтэлэ Алексей Еремеев маннык этэр:
– Бэс ыйын 10-11 күннэригэр Ил Түмэн XIII (уочараттаах) пленарнай мунньаҕа ыытыллыаҕа. Бэбиэскэҕэ барыта 48 боппуруос киллэрилиннэ. Маҥнайгы күҥҥэ, ол эбэтэр, сарсын улахан боччумнаах боппуруостар көрүллүөхтэрэ. Онтон бастакыта Ил Дархан Айсен Николаев өрөспүүбүлүкэ ситэриилээх былааһын 2024 сыллаах үлэтин түмүгүн туһунан отчуота буолар. Онно бэлэмнэнэн норуот дьокутааттара ый инниттэн ыйытыыларын киллэрбиттэрэ, ону сарсын отчуот кэнниттэн баартыйанан бырааксыйалар ааттарыттан Ил Дархаҥҥа биэриэхтэрэ, бэйэлэрин этиилэрин киллэриэхтэрэ.
Иккиһинэн, өрөспүүбүлүкэ 2024 сыллаах судаарыстыбаннай бүддьүөтэ хайдах туолбутун, ороскуота хайдах ааспытын туһунан Бырабыыталыстыба отчуоттуоҕа. Билэргит курдук, Төрүт Сокуоҥҥа олоҕуран, Ил Түмэн судаарыстыбаннай былааска норуот интэриэһин көрдөрөр, сокуону ылынар итиэннэ хонтуруоллуур уорган буоларын быһыытынан, Бырабыыталыстыбаны отчуоттатыахтаах. Ону таһынан, бэйэбит хонтуруоллуур уоргаммыт (Хонтуруоллуур счетнай балаата) сыллата судаарыстыбаннай бырагыраамалар үп-харчы туһаныллыытын бэрэбиэркэлиир.
Бэбиэскэҕэ элбэх сокуон барыла бастакы да, иккис да ааҕыыга киллэрилиннилэр, ону таһынан федеральнай көҕүлээһиннэр бааллар. Дьэ олору барытын бу икки күн устатыгар көрүөхпүт. Сокуоннар барыллара этэҥҥэ ааһыахтара диэн эрэнэбин, кинилэр бастаан тустаах кэмитиэттэринэн итиэннэ бэлиитикэ да, быраап да өттүлэриттэн ырытыллан, чочуллан эрэ баран, пленарнай мунньахха киллэриллэллэр.
«Аһаҕас (публичнай) былаас кэлим тиһигэр олохтоох салайыныыны тэрийии уопсай бириинсиптэрин туһунан» 33 №-дээх федеральнай сокуон ылыллыбытын билэҕит. Бу сокуон сүрүн балаһыанньалара быйыл, бэс ыйын 19 күнүттэн үлэҕэ киирэллэр. Онтон 32-с, 37-с, 39-с ыстатыйалара 2027 сыл тохсунньу 1 күнүттэн киириэхтээхтэр. Ити күнтэн сокуон толору күүһүнэн үлэлээн киирэн барыахтаах. Бу федеральнай сокуоҥҥа сөп түбэһиннэрэн, биһиги бэйэбит Төрүт сокуоммутугар (Конституциябытыгар) уларытыы киллэриэхтээхпит. Бу сүрдээх уустук боппуруос. Биһиги көҕүлээһин бэлэмнээммит, Төрүт сокуон хамыыһыйатыгар киллэриэхпит. Төрүт сокуон хамыыһыйата ону сайын устата ырытан, уопсастыбаннаһы уонна баартыйалары кытары дьүүллэһэн баран, Ил Дархан көҕүлээһинин быһыытынан оҥорон, Ил Түмэҥҥэ киллэриэхтээх. Ону күһүн балаҕан ыйыгар биитэр алтынньыга көрөммүт, Төрүт сокуоҥҥа тустаах уларытыыны киллэриэхпит. Ити биирэ. Иккиһинэн, оробуочай бөлөх тэриллэн, саҥа федеральнай сокуоҥҥа сөп түбэһиннэрэн, олохтоох салайыныы туһунан өрөспүүбүлүкэтээҕи сокуон барылын оҥоро сылдьар. Ону бу сыл бүтүөр диэри, ахсынньыга, ылыннахпытына табыллар. Тоҕо диэтэххэ, биир сылы олохтоох салайыныы уорганнарыгар хаалларыахтаахпыт, кинилэр бэйэлэрин Устааптарыгар кэккэ уларытыылары киллэрэллэригэр анаан. Инньэ гынан, иннибитигэр дьоһун үлэ кэтэһэр. «Улуустар хайдах боломуочуйалаах буолалларый?», «нэһилиэктэр хайдах боломуочуйалаах буолалларый?» – диэн ыйытыы элбэх.
Мин Ил Түмэн Бэрэссэдээтэлэ буоларым быһыытынан, толору эппиэтинэһи ылынан тураммын, дьоммор-сэргэбэр биири этиэхпин баҕарабын: олохтоох салайыныы икки, улуустааҕы уонна нэһилиэктээҕи, таһымнаах тиһигэ хаалыаҕа.
Хаартыска: Василий Кононов (Ил Түмэн)
-
8
-
0
-
0
-
0
-
0
-
1
