Иван Николаевич сэрииттэн кэлэн иһэн Дьокуускайга ньиэмэстэри утары бииргэ сэриилэспит доҕорун көрсө түспүт, иккиэн Өлүөхүмэҕэ кэлэн хонон-өрөөн сынньаммыттар. Ол сылдьан табаарыһын балтын сөбүлүү көрөн, эдэр дьон билсибиттэр. Онтон эһиилигэр кэлэн кыыһы кэргэн ылан, Тээнэҕэ илдьэ барбыт. Сылаас дьиэҕэ олорбут саха кыыһа тыаҕа ыстаадаҕа тахсан, балааккаҕа олорон, икки оҕону төрөппүтэ, таба үөрүн көрбүтэ, бултаан айахтарын ииттибиттэрэ бэйэтэ туһунан дьоруойдуу быһыы.
«Дьиҥэр, мин иннибинэ биир кыыс баара эрээри, халыҥ тыа быыһыгар тыйыс усулуобуйаҕа эрдэ төннүбүт. Уол оҕо буоламмын аҕам бэйэтин кытта илдьэ сылдьан үөрэппитэ элбэх, тыаҕа баран үгүстүк хонорбут. Саанан ыта үөрэнэрим бэйэтэ туһунан устуоруйалаах. Бэйэбинээҕэр үрдүк карабин, тозовка атыылаһан биэрбитэ, кыһыҥҥы каникулум кэмигэр тайах муоһугар уруһуйдаан, бэлиэ оҥорор уонна 25 миэтэрэ тэйиччи хааман баран мантан ытаҕын диир. Хаһан табыахпар диэри ытарга сорудахтыыр, бэйэтэ балааккаҕа киирэн хаалар.
Мин эҥин араастаан бары ытабын, сороҕор табабын, ардыгар сыыһа-халты түбэһиннэрэбин. Илиим тоҥноҕуна, утары хааман киирэн, тирээн туран ытабын. Аҕам ону тута билэр, сэмэлиир, мин хайдах сэрэйбитин сөҕөбүн эрэ. Кэлин улаатан баран өйдөөбүтүм буорах суола көстөр, онон билэр эбит. Кыыһырдаҕына сороҕор карабины быраҕан биэрэр, саа тимирэ төбөбөр түһэн, шишка ойон тахсыар диэри кытаанахтык тутан ииппитэ.
Аҕам кыра сааһыттан тыаҕа сылдьан бултаан, кыылга үөмэрэ, тыыннаах хаалар туһугар охсуһуута сэриигэ өстөөҕү бултаһарга көмөлөспүтэ диэн кэпсиирэ. Үөмэн киирдэххинэ, кулааһай, тайах олус сэрэх, кыыл киһиттэн ордук өйдөөх, ыраахтан сыты ылар, ону албынныаххын наада. Хантан ытаргар тыал хайысхатын эмиэ билиэхтээххин. Холобур, дьыбардаахха ыттаххына, сааттан буруо тахсар, ыраас халлааннаах, күннээх күҥҥэ оннук суох, ону барытын учуоттуугун, өйгүн үлэлэтэҕин. Эбэҥкилэр аны харахтарынан биирдэ көрбүттэрин умнубаттар, ала-чуо өйдүүллэр. Бэргэн ытааччы ыксаабат-ыгылыйбат, киэҥ холку көҕүстээх буолара ирдэнэр.
Өстөөх снайперын сойуолаһарга суукканы быһа дурдаҕа саһа сытан, хантан ытарын булара, аны оту-маһы кэтээн көрдөҕүнэ, бэҕэһээ икки бэйэтэ, сарсыныгар үс буолан хаалар үһү. Ону манаабыта, ол сиртэн снайпер ыппытын кэнниттэн буруота унаарыйан тахсар. Кинини бултаһа кэлбит хас да снайперга иннин биэрбэккэ, барыларын туура ытан түһэртиирэ. Кыһын бэйэтин биллэримээри 25-50 миэтэрэни хаар устун сыылан барара, аны миэстэтигэр тиийэн ньиэмэстэри булуор диэри хамсаабакка сытара.
Аны ытта даҕаны тугу барытын быраҕаат, куота турара, биэс мүнүүтэни кыайбакка сыппыт сирин туһаайыытынан минометунан тоҕута ыталлара», — диэн кэпсиир төрөппүт уола Иван Иванович.
Снайпер Кульбертинов сэрии кэнниттэн дойдутугар эргиллэн кэлээт, идэтинэн булдунан-алдынан дьарыктаммыта. 1947-1948 сылларга 900 тииҥи бултаан туттарбыта. 1948-1969 сылларга Тээнэ саһылын ферматыгар булчутунан үлэлээбитэ. Ити бириэмэҕэ фермаҕа 32 тайаҕы бултаан туттарбыта, 8 эһэни, 2 500 тииҥи, 86 кииһи бултаабыта сурукка киирбит. Ону таһынан, 20- тэн тахса бөрөнү сохсонон бултаабыт.
Хаартыска Кульбертиновтар архыыптарыттан.
-
0
-
1
-
0
-
0
-
0
-
0
