Издательский дом Редакция Подписка
Погода в Якутске: . -12 oC

Аҕа көлүөнэ барыта көрдөөх-нардаах оҕо-уруу, кыыл-сүөл, Тымныы оҕонньор, хаар киһи ойуулаах олус ис киирбэх сэбиэскэй Саҥа дьыллааҕы аккырыыккалары аһара күндүтүк саныыр. Бу амарах ойуулар ааптардара – Владимир Зарубин. Кини алыптаах аккырыыккалара хас да көлүөнэ сэбиэскэй дьоҥҥо Саҥа дьыл истиҥ иэйиитин, үөрүүтүн бэлэхтээбиттэрэ.

Аҕа көлүөнэ барыта көрдөөх-нардаах оҕо-уруу, кыыл-сүөл, Тымныы оҕонньор, хаар киһи ойуулаах олус ис киирбэх сэбиэскэй Саҥа дьыллааҕы аккырыыккалары аһара күндүтүк саныыр. Бу амарах ойуулар ааптардара – Владимир Зарубин. Кини алыптаах аккырыыккалара хас да көлүөнэ сэбиэскэй дьоҥҥо Саҥа дьыл истиҥ иэйиитин, үөрүүтүн бэлэхтээбиттэрэ.

Күн бүгүн Владимир Зарубин туһунан билэр эдэр киһи аҕыйах. Онон Саҥа дьыл худуоһунньугун олоҕун, айар үлэтин туһунан сырдата, кэпсии түһэргэ сананныбыт.

WhatsApp Image 2020 12 04 at 22.24.21 4

Уруһуйдьут оҕо сааһа

Владимир Иванович Зарубин Орловскай уобалас Покровскай оройуонун Андрияновка бөһүөлэгэр төрөөбүт. Төрөппүттэрэ үс уолламмыттар. Уолаттар барыга бары сыстаҕас буола улааппыттар. Улахан уол тиэхиньикэҕэ чугас эбит, орто уол – муусукаҕа. Оттон кыра уол Володя уруһуйга дьоҕурдааҕа көстүбүт. Владимир кыра сааһыттан аан дойду уонна нуучча биллэр худуоһунньуктарын бастыҥ үлэлэрин көрөн улааппыт. Ол курдук, ийэлээх аҕата худуоһунньуктар тустарынан араас кинигэлэри, репродукция хартыыналары, аккырыыккалары сөбүлээн мунньубуттар. Бу барыта уол уруһуйдьут буола улаатарыгар сүҥкэн оруолу оонньообут. Уолаттар аҕалара Иван Зарубин – оробуочай интеллигенция бэрэстэбиитэлэ – оҕолорун ускуустубаны сөбүлүүр гына иитэн таһаарбыт. Кинилэр дьоҕурдара арылларыгар элбэх сыратын уурбут. Кыра Владимир бастакы уруһуйун биир дойдулаахтара, Андрияновка бөһүөлэгин олохтоохторо сыаналаабыттар. Уол кинилэргэ ханнык эрэ худуоһунньук хартыынатын үтүгүннэрэн уруһуйдаабытын таһааран көрдөрбүт. Киһи барыта биэс саастаах кырачаан киһи уруһуйуттан улаханнык сөхпүт, соһуйбут. Уол үүт-үкчү түһэрэн ылбыт эбит. Онон уруһуйу көрбүт дьон бары «улахан худуоһунньук төрөөбүт» дии санаабыттара үһү.

6ca8a3d2b81636dda06fa8667dcee3e6

Сэрии кэмигэр

Аҕа дойду сэриитэ буолуон иннинэ Зарубиннар Украинаҕа Лисичанск диэн куоракка көспүттэр. Оччолорго манна баараҕай химиичэскэй собуоттар тутуллубуттара. Онон төрөппүттэрэ уолаттарыгар үчүгэй үөрэҕи биэрээри, дьоҕурдарын салгыы сайыннараары бу аныгы куораты талбыттара. Ол гынан баран, Зарубиннар былааннарын уоттаах сэрии алдьаппыта. Икки улахан уол тута фроҥҥа ыҥырыллыбыттара. Оттон 16 саастаах Володя оккупацияҕа түбэспит. Сотору кэминэн ньиэмэс-фашист талабырдьыттара куорат ыччатын Германияҕа Рур куорат собуоттарыгар хара үлэҕэ үүрэн, күһэйэн илдьибиттэрэ. Ити эдэр дьон ортотугар Владимир эмиэ баара. Владимир оҕо сааһа нацистар собуоттарыгар ааспыта. Ыарахан үлэ, тымныйыы, аччыктааһын, сэнэбиллээх сыһыан уонна мэлдьи өлүүттэн куттана сылдьыы эдэр киһи майгытыгар улаханнык дьайбыттара. Олоҕу атыннык көрө, сыаналыы үөрэппиттэрэ. Ол да иһин буолуо, АХШ аармыйата Рур куораты босхолообутун кэннэ Владимир тута Кыһыл Аармыйа кэккэтигэр киирбитэ. 1945 сылтан 1949 сылга диэри Зарубин байыаннай комендатураҕа рядовойунан сулууспалаабыт. Ол кэннэ Москваҕа олохсуйбут. Бастаан таас чох бырамыысыланнаһын министиэристибэтигэр уруһуйдьутунан киирбит. Онтон билиҥҥи «Гиперон» собуотугар көспүт.

Үөрэх

Владимир сүрүн үлэтин быыһыгар үөрэммит. 1958 сыллаахха киэһээҥҥи оскуоланы уонна «Союзмультфильм» киинэ устуудьуйа тын худуоһунньук-мультипликатордарын куурустарын тэҥинэн бүтэрбит. Онтон салгыы Москва куоракка Марксизм-ленинизм университетыгар кэтэхтэн үөрэммит.

«Союзмультфильм»

1957 сылтан 1982 сылга диэри Зарубин «Союзмультфильм» устуудьуйаҕа худуоһунньук-аниматорынан үлэлээбит. Ити кэм устата кини сүүһүнэн сэбиэскэй мультиктар уһуллууларыгар кыттыбыт. Холобур, «Ну, погоди!», «Маугли», «По следам бременских музыкантов», «Тайна третьей планеты» курдук оҕо барыта күн бүгүнүгэр диэри сөбүлээн, умсугуйан көрөр мультиктарын оҥорсубут. 70-с сыллар бүтүүлэригэр Владимир Ивановиһы ССРС кинематографистарын сойууһугар киллэрбиттэр.

WhatsApp Image 2020 12 04 at 22.24.20 2

Аккырыыккалар

Владимир Зарубин мультипликацияны кытта тэҥинэн почта миниатюраларынан, ол эбэтэр аккырыыккаларынан уонна кэмбиэрдэринэн дьарыктаммыт. 1962 сыллаахха худуоһунньук аан бастакы фирменнай истииллээх аккырыыкката күн сирин көрбүт. Ити кэннэ уруһуйдьут аата бүтүн Сойууска ньиргийбит. Дьиҥинэн, Владимир Иванович үлүһүйүүлэрэ анимация уонна аккырыыкка эрэ буолбатахтар эбит. Кини көхтөөхтүк кинигэлэргэ эмиэ уруһуйдаабыт. Зарубин уруһуйдарын билигин даҕаны литэрэтиирэни сөбүлээччилэр долбуурдарыттан, бибилэтиэкэлэртэн булан көрүөххэ сөп. Ол гынан баран, норуот дьиҥнээх тапталын уонна билиниитин Владимир Ивановичка кини Саҥа дьыллааҕы аккырыыккалара аҕалбыттара.

Кини уруһуйдаабыт аккырыыккалара, кэмбиэрдэрэ, телеграмма былааҥкалара 1588270000 устууканан бэчээттэммитэ!

Норуот таптала

Сэбиэскэй кэмҥэ талааннаах худуоһунньук аккырыыккалара сүүһүнэн тыһыынчанан бүтүн Сойуус устун тэлээрэ көтөллөрө. Дьон Саҥа дьыллааҕы эҕэрдэлэрин, ыҥырыыларын эбэтэр көннөрү илдьиттэрин олус ис киирбэх ойуулаах аккырыыккаларга суруйан ыыталларын аһара сөбүлээбиттэрэ. Дьиҥэр, ССРС-ка элбэх талааннаах худуоһунньук аккырыыкка уруһуйдуура. Ол эрээри Владимир Зарубины норуот уһулуччу күүскэ таптаабыта. Кини үлэлэрин почталартан, хаһыат киоскаларыттан былдьаһыгынан имири сотон кэбиһэллэрэ. Бэл диэтэр, халыҥ уочараттар үөскүүллэрэ. Худуоһунньук уруһуйдарын мунньаллара, саҥа аккырыыккалара тахсалларын күүтэллэрэ. Оттон оҕолор киниэхэ мэлдьи сурук ыыталлара.

unnamed 1

Үтүө санаалаах уруһуйдьут

 Владимир Зарубин олус элбэҕи үлэлиирэ. Ол эрээри, төһө да ыгым кыраапыктаах буоллар, кини сүгүрүйээччилэрин суругар мэлдьи бириэмэ булан хардарара. Владимир Иванович чахчы амарах санаалаах киһи этэ. «Уруһуйдарым дьон үтүө санаалаах буолалларыгар көмөлөһүөхтэрэ» диэн ис сүрэҕиттэн итэҕэйэрэ. Зарубины аан дойду рекордсмена да диэххэ сөп. Ол курдук, кини уруһуйдаабыт аккырыыккалара, кэмбиэрдэрэ, телеграмма былааҥкалара 1588270000 устууканан бэчээттэммитэ! Ол гынан баран, күн бүгүн кини үгүс үлэлэрэ сэдэх, раритет буоллулар. Билигин филократияҕа бэйэтэ туспа салаа баар – Владимир Зарубин аккырыыккаларын мунньуу. Худуоһунньук сөбүлүүр үлэтинэн бүтэһик күнүгэр диэри дьарыктаммыта. Уруһуйдьут 70 сааһыгар, 1996 сыл бэс ыйын 21 күнүгэр, үтүө сүрэҕэ букатыннаахтык тохтообута. Зарубин Саҥа дьыллааҕы үлэлэрэ бары олус ис киирбэхтэр, үтүөнэн, сылааһынан сыдьаайаллар.

WhatsApp Image 2020 12 04 at 22.24.21 1

  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0

Комментарии (0)

Никто ещё не оставил комментариев, станьте первым.

Оставьте свой комментарий

  1. Опубликовать комментарий как Гость.
Вложения (0 / 3)
Поделитесь своим местоположением