Уопсастыба

Айыы санаанан салайтаран олорорго, үөрэнэргэ, үлэлииргэ анаан Ытык бэлиэни туруорар санааны Анатолий Николаевич Павлов-Дабыл сахпыта, Илиян Павлов бырайыактаабыта, Владимир Шиндикиевич Ю уопсай үлэтин тэрийбитэ, сэргэни Тааттаттан төрүттээх уус Николай Ыкчанов ойуулаан-мандардаан оҥорбута, Учууталлар Перфилий Ильич, Василий Васильевич сэргэ туруоруллар түһүлгэтин таҥан, ситэрэн-хоторон оҥорбуттара, кинилэргэ Николай Викторович, Рустам Николаевич, Виталий, Архипович, Павел Олегович, Виктор Викторович, Василий Михайлович, Валерий Витальевич уонна маҥнайгы кылаас төрөппүттэрэ көмөлөспүттэрэ.

Анатолий Павлов-Дабыл, сэргэни туруорар санааны сахпыт, кут-сүр түсчүтэ:

– Сэргэ диэн былыргыга Айыы аан дойду айыллыытыгар Орто туруу дойдуга олох төрүттэннин, сайыннын диэн сиргэ туруору аспыт тайах маһа буолар. Ол тайах маһынан сиргэ кут-сүр түһэр буолбут, иччилэр киирэн олорбуттар. Онон бу улахан ытык бэлиэни туруоран, Айыы Кыһата турар сиригэр, Айыы дайар туонатыгар далбар түһүлгэни арыйдыбыт. Оҕолор да, төрөппүттэр да соһуйа, сөҕө-махтайа, үөрэ-көтө көрөр буолуохтаахтар. Онон бүгүҥҥү күн Дьокуускай куоракка, Күөх хонууга Айыы дайар туонатын арыйаннар, далбар түһүлгэтэ олохтоммута диэн бэлиэ күн быһыытынан дьон-сэргэ сүрэҕэр дириҥник иҥэн хаалыаҕа.

Сэргэҕэ оҥоһуллубут тыын сэттэ ойбонун ойууларын туһунан эттэххэ, Бит, Билгэ, Таҥха, Дьылҕа, Ыйаах, Оҥоһуу, Төлкө диэн баар. Ону үс дойду диэн өйдөбүлгэ араарарга дьиҥинэн, куһаҕан диэн суох, киһи олоҕо үс таһымнаах, кыра да буолуон сөп, орто да буолуон сөп уонна үрдүк, олус үрдүк да буолуон сөп. Онон биһиги бу Айыы Кыһатыгар оҕолору Айыы өйүгэр-санаатыгар, сиэригэр-майгытыгар иитээри, кыраттан саҕалаан, ортото уонна улахана диэн сэттэлии ойбонноон туруордубут. Аны бу сэттэ ойбоммут оскуолаҕа тоҕо турбутун быһаардахха, үөрэххэ сыһыаран маннык эбии өйдөбүллэр бааллар: «өй хаата», «өй-мэйии», «өй-төй», «өй-санаа», «өй-билии», «билимтэ өй» уонна «ийэ өй». Кинилэр Бит, Билгэ, Таҥха, Дьылҕа, Ыйаах, Оҥоһуу, Төлкө диэн өйдөбүллэри кытары улахан ситимнээхтэр. Онон Айыы Кыһатыгар турбут бу сэргэ оҕо өйө-санаата үүнэ-сайда турдун диэн дириҥ ис хоһоонноох.

Мария Христофорова, Ил Түмэн дьокутаата, «Ил Түмэн» издательскай дьиэ генеральнай дириэктэрэ:

– Сахалыы тыыны өрө туппут «Айыы Кыһата» национальнай гимназия уһуйааччыларын уонна үөрэнээччилэрин Айыы дайар туонатын арыйан, далбар түһүлгэтин олохтообуттарынан итиитик-истиҥник эҕэрдэлиибин. Бу үтүө холобуру атын оскуолалар эмиэ батыһыахтара диэн эрэнэбин. Билигин патриотическай иитиигэ улахан болҕомто ууруллубут,  иитэр-үөрэтэр үлэ кэлимник тэриллэр кэмигэр, Ийэ дойдуга таптал, киниэхэ бэриниилээх буолуу бастатан туран, бэйэ тиэргэниттэн, бэйэ дойдутуттан, үгэстэриттэн саҕаланарын быһыытынан,  саха оскуолаларыгар сахалыы тыыны киллэрии, оҕолорго саха төрүт өйүн-санаатын иҥэрии суолтата эмиэ улаатан иһиэҕэ.  

Иккиһинэн, быйыл Арассыыйаҕа Култуура үйэлээх баайын сыла биллэриллибитэ, онон ситимнээн саха төрүт үгэстэрин араҥаччылааһыҥҥа, салгыы сайыннарыыга Айыы Кыһата маннык саҕалааһыны оҥорбута олус кэрэхсэбиллээх. Бу Ытык Сэргэ 203-с микрооройуоҥҥа биһиги төрүт култуурабыт, духуобунай уонна уопсастыбаннай сыаннастарбыт туһунан өйдөтө-саната туруоҕа.