Саха Сириттэн «Insigth People» эрэгийиэннээҕи салаатын салайааччыта Айыына Федорова, продюсерскай киин резиденнара «Саха» НКИХ артыыһа Сандра Жегусова, фитнес-тириэньэр Татьяна Портнягина уонна саҥа саҕалаан эрэр блогер Гаврил Дохунаев кытыннылар. Уопсайа Уһук Илинтэн Благовещенскайтан, Камчаткаттан, Бурятияттан, Хабаровскайтан, Владивостоктан 60-тан тахса блогер көрүстэ. Бүгүн пуорум кыттыыллааҕа, Абый улууһуттан сылдьар Гаврил Дохунаевы кытары көрсөн кэпсэттибит.
— Гаврил, үтүө күнүнэн! Бастатан туран, бэйэҥ тускунан кыратык билиһиннэрэргэр көрдөһөбүн.
— Төрөппүттэрим Абыйтан төрүттээхтэр. Индигир өрүс үрдүгэр турар Кэбэргэнэ нэһилиэгэр төрөөбүтүм уонна улааппытым. Култуура эйгэлээх, элбэх оҕолоох дьиэ кэргэҥҥэ күн сирин көрбүтүм. Ийэм Ольга Михайловна СӨ үөрэҕириитин туйгуна, «Учууталлар учууталлара», үлэ бэтэрээнэ. Билигин даҕаны байааны туппутунан ыччаты эбээннии тылынан ыллыырга дьарыктыыр. Аҕам Иван Афанасьевич хара тыаны тэлэ сылдьар булчут этэ.
Бииргэ төрөөбүттэр араас идэлээхтэрбит, ол эрээри сыанаҕа тахсарбытын олус сөбүлүүбүт. Идэбинэн экэнэмииспин, култуура салаатыгар, маны тэҥэ бухгалтерияҕа үлэлээбитим. Билигин куоракка олоробун. Блогердааһынтан ураты, ырыа эйгэтигэр үлэлии-хамсыы, айа-тута сылдьабын. Бэйэм ырыа тылларын, матыыптарын айабын, биир дойдулаахтарым ырыаларын сөргүтэбин, саҥа тыыннаан киэҥ эйгэҕэ таһаарабын. Билигин продюсердаан холонорго былааннаахпын.
— Улахан пуорумҥа кыттан кэлбиккит туһунан кэпсээ эрэ.
— Олус дириҥ ис хоһоонноох пуорум буолан ааста. Маҥнайгы күн «Rutube» ханаал шоутугар уһуллубуппут, «Бункер» диэн ааптарскай оонньууга кыттыбыппыт. Пуорум иккис күнүгэр блогтары сайыннарыыга туһуламмыт араас сиэксийэлэр ыытыллыбыттара. Дьон интэриэһин тардар тиэкистэри оҥорорго уонна саҥа сурутааччылары ыҥырарга үөрэппиттэрэ. Эбиэт кэннэ «Premier» платформа үлэһиттэрин кытары олус интэриэһинэй көрсүһүү тэриллибитэ. «ТНТ» ханаалга көстөр «Мир! Дружба! Жвачка!» сериал артыыстарын кытары атах тэпсэн олорон кэпсэттибит. Пуорум үһүс күнүгэр «Уһук Илин уокурук эрэгийиэннэригэр блогердааһыны сайыннарыы» уонна «Уһук Илин уокурукка медиаконтеннары туһаныы уратылара» диэн төгүрүк остуоллар буолбуттара. Бурятия өрөспүүбүлүкэтиттэн култуура миниистирэ араас эйгэттэн исписэлиистэр, киинэ уонна тэлэбиидиэнньэ артыыстара, блогердар кыттыбыттара. Пуоруму түмүктүүр тэрээһини «PREMIER» платформа бэрэстэбиитэллэрэ салайан ыыттылар. Манна үҥкүү-битии, билсиһии, өйдөбүнньүк бэлэхтэри туттарыы, 90-с сыллардааҕы ХИТ-нан доҕуһуолламмыт дискотека буолла.
Саха Сирин дэлэгээссийэтин Владивосток куорат филиалын аатыттан «Без слов» шоуга ыҥырбыттара. Манна мин уонна Сандра Жегусова кыттыбыппыт.
— «Insigth People» продюсерскай киини кытары дуогабар түһэрсиллибитин туһунан сырдатыаҥ дуо.
— Өр кэмҥэ бүддьүөт тэрилтэлэригэр үлэлээбитим. Дойдубар интэриниэт бытааныттан блогердааһыны улаханнык ылсыбат этим. 2022 сылтан уоппускабар тэттик видеолары устаммын, дьон интэриэһин тардан, үгүс көрүүлэрдээх буолбута. Оттон быйыл «Insigth People» кииҥҥэ киирдим. Манна ким баҕалаах барыта киирбэт. Сурутааччы ахсаана 5 тыһ. тахса буолуохтаах. Бу киин Арассыыйа үрдүнэн араас эйгэҕэ үлэлиир блогердары түмэр. Мин хайысхам үксүн «ЛайфСтайл», ол эбэтэр тус олохпун уонна бэйэм көрүүлэрбин билиһиннэрэбин. Онон, пуорум чэрчитинэн ыытыллыбыт социальнай ситимнэри үлэлэтэргэ улахан уопуттаах спикердэр лиэксийэлэрэ туһалаах буолла. Маннык пуорумнар өссө буолуохтара диэн бигэ эрэллээхпин. Түгэнинэн туһанан Саха Сиринээҕи филиал салайааччытыгар Айыынаҕа махталбын тиэрдэбин.
— Блогердааһын туох үчүгэй өрүттээх диэн сыанылыыгын?
— Социальнай ситим элбээн, бүтэһик сылларга Саха Сиригэр блогерство биллэрдик сайынна. Араас хайысханы баһылаабыт кыргыттар да, уолаттар да бэртээхэй блогтары арыйдылар. Дьону үтүөҕэ-кэрэҕэ тардаллар. Холобур, Татьяна Портнягина фитнес-блогер, Сандра Жегусова бьюти-индустрия хайысхалаах. Мин 2022 с. саамай элбэх көрүүлэри ылары ситиспитим. Билигин социальнай ситимнэргэ 10,5 тыһыынча сурутааччылаахпын.
— Интэриэс туохтан саҕаламмытай?
— Видео устуутунан уонна хаартыскаҕа түһэриинэн оҕо сааспыттан дьарыктанабын. Араас кылгас роликтары оҥоророр этим. Ол эрэн, анаан видео устан блогердыыр санаам суох этэ. Соһуйуох иһин, дьон сөбүлээн социальнай ситимнэргэ суруттаран барбыта.
Билигин араас хабааннаах 100- тэн тахса видеонан устуулаахпын. Ханаалбар чугас дьонум күннээҕи олоҕун, дьарыктаах ыччаты, чөл олоҕу, айаны, сынньалаҥы, туох интэриэһинэйи билбиппин-көрбүппүн таһаарабын.
— Аныгы информация киэҥник тарҕаныытын кэмигэр «кибербуллинг» диэн өйдөбүл баар. Оннугу көрсүбүтүҥ дуо?
— Ол баар. Сорох «хейтердар» блогердар бары элбэх харчылаахтар дии саныыллар. Оннук буолбатаҕа чахчы. Элбэх сурутааччылаах блогер туспа хамаандалаах буолар, олорго хамнас төлөһүөн наада. Саха Сиригэр күннээҕи харчыгын оҥостоҕун, «үөгүлүүр үптэнэн» массыына да, кыбартыыра да атыыласпаккын. Маныаха эмиэ бэлэм буолуохха наада.
— Сорох социальнай ситимнэр Арассыыйаҕа сабыллыахтарыттан блогердар ахсааннара аччаата дииллэрин сөбүлэһэҕин дуо?
— Оннук буолбатах. Блогтары устарга араас сыһыарыылар, бырагыраамалар элбэхтэр. Холобур, саамай биллэр уонна элбэх көрөөччүлээх «YouTube» ханаал. «Yappy» арассыыйатааҕы социальнай ситим сыһыарыытынан билигин хамнас аахсан ылыахха сөп. Мин билэрбинэн, Саха Сириттэн бу сыһыарыынан хамнас аахсар саха кыыһа баар. Оттон мин ВКонтакте уонна «Yappy» ханаалларга баарбын.
— Блогер буоларга туох ирдэнэрий?
— Барытыгар бэлэм, аһаҕас, кэпсэтинньэҥ, дьон интэриэһин билэр, камераҕа чэпчэкитик саҥарар да, устар да, тулуурдаах, кыраттан кыыһырбат буоларыҥ ирдэнэр. Сорохтор «хайп» тардан түргэнник биллиилээх буола сатыыллар. Тус бэйэм ону утарабын. Маныаха тустаах лиэксийэлэри оҕо лааҕырдарынан сылдьан кэпсиибин.
— Саамай элбэх көрүүнү ылбыт видеоларыҥ?
— Тыа сирин олоҕун кэпсиир устуууларым ордук дьон сэҥээриитин тарпыта. Маны тэҥэ, оҕо күүтэр уонна оҕолоох дьиэ кэргэттэргэ судаарыстыбаттан ананар төлөбүрдэр тустарынан сырдаппытым, 100 тыһ. тахса көрүүнү хомуйбута. Нэһилиэнньэҕэ үөрэтэр, туһалаах контены тарҕатар ордук наада.
— Блогердыыргар хамнастанаҕын дуо?
— Өрүү буолбатах. Биирдиилээн дьон, тэрилтэлэр угуйук сакаастыыллар. Ханаалбар соҕотох үлэлиибин, анал аппаратурам аҕыйах, ордук төлөпүөҥҥэ устабын, оттон ноутбукка монтажтыыбын. Инникитин анал оборудование атыылаһар баҕалаахпын.
— Блогердар нолуок төлүүр буолуохтара диэни истибитиҥ буолуо. Манна эн тус санааҥ.
— Сөптөөх сокуон дии саныыбын. Урбаанньыт быһыытынан регистрацияланан, «бэйэ дьарыктаах» (самозанятай) буолуохха сөп, оччотугар, кэлин биэнсийэҕэ тахсарга туһалаах буолар. Судаарыстыба табыгастаах усулуобуйаны тэрийэн эрэр диэн сыаналыыбын, ол курдук, сорохтор аҥаардас блогердааһынынан эрэ хамнастанан олороллоро кистэл буолбатах. Кинилэр сокуон иннигэр ыраастар, дохуоттарын куттаммакка көрдөрөр кыахтаналлар. Ол эрээри, манна кэккэ ыйытыктар үөскүүллэр. Сорох маҕаһыыннар харчынан буолбакка, атастаһыы (бартер) ньыматынан үлэлииллэр. Ол эбэтэр, оҥорон таһаарбыт бородууксуйаларынан төлөһөллөр. Нолуок төлүүр түгэнигэр, ити ньыманан дохуот ылыллыбытын хайдах көрдөрүөххэ сөбүн билбэппин.
— Блогердыан баҕалаах ыччакка баҕа санааҥ?
— Саха ыччатын уратыта – кини өйүгэр-санаатыгар, олоҕу ураты көрүүтүгэр. Туохтан даҕаны толлубакка, иннилэрин диэки сыал туруорунан толлубакка баран истиннэр. Блогердааһын, дьиҥэр, чэпчэкитэ суох дьарык. Блогтары араас дьон көрөр-истэр, сэмэлээччилэр даҕаны баар буолаллар. Сорох кэмҥэ видео көрүүнү хомуйбат, сурутааччы ахсаана эбиллибэт буолуон сөп. Онтон толлубатыннар. Бүгүн суох, сарсын сүүһүнэн киһи эбиллиэн сөп. Дьону кытта кэпсэтэн-ипсэтэн, элбэҕи билэн-көрөн иһиэхтээх. Онуоха сайдар кыах баһаам. Аныгы үйэҕэ информация дэлэй. Интэриниэт ситимигэр туох барыта баар. Блогер буолуон баҕалаахтар тус бэйэлэригэр бренд толкуйдууллара туһалаах. Холобур, Владивостоктан резидеммыт Настя Руслака бэйэтэ туспа бреннаах. Русалка таҥаһын анаан тиктэрэр, контенын устар. Онон кинини үгүс киһи билэр. Билиҥҥитэ тус бэйэм бренд көрдөнө сылдьабын.
— Гаврил, быыс булан кэпсэппиккэр махтанабын, ситиһиилэри баҕарабын.
- 2
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0