Уопсастыба

Өрөспүүбүлүкэ дьоно-сэргэтэ бу сүҥкэн сабыытыйаны уруйдуу-айхаллыы, үөрэ, долгуйа, киэн тутта көрүстүлэр. Арассыыйа Дьоруойа, Сунтаартаан төрүттээх  Филипп Евсеев убайа Николай Иванов маннык этэр:

– Биһиги, Сунтаартан Ващенколар, Синнар, Семеновтар, Үөһээ Бүлүүттэн Ивановтар улаханнык үөрэн, долгуйан, уолбутунан киэн туттан олоробут. Иллэрээ күн тэлэбиисэринэн Владимир Путин «Алеша» экипаһыгар Арассыыйа Дьоруойун көмүс сулуһун туттарбытын көрбүппүт, оттон бэҕэһээ «РИА-новости» хампаанньа «Смотрим» диэн биэриитигэр Бэрэсидьиэн Кириэмилгэ Дьоруойдары бэһиэннэрин приемнаабытын көрдөрдүлэр. Владимир Владимирович: «Үрдүкү судаарыстыбаннай наҕарааданы ылбыккытынан өссө төгүл эҕэрдэлиибин. Кыргыһыыга да киирэргитинээҕэр, бука, ордук долгуйбут буолуохтааххыт», – диэн бэрт истиҥник-иһирэхтик эттэ уонна Курскай тоҕойго кыргыһыы, тааҥкаларынан киирсии 1941-1945 сс. сэрии хаамыытыгар ураты суолтаны ыларын чорботон бэлиэтээтэ. Экипаж хамандыыра лейтенант Александр Леваков онуоха Филипп Евсеев эһэтэ Курскайдааҕы кыргыһыыга кыттыбытын туһунан эппитигэр, Бэрэсидьиэн ити көлүөнэлэр ситимнэрэ, биһиги Аҕа дойдубутун көмүскүүр генетическэй кодпут буолар диэтэ!

Чахчы, Филипп Евсеев эһэлэрэ иккиэн -- Аҕа дойдуну көмүскүүр Улуу сэрии буойуттара! Аҕатын аҕата Филипп Андреевич Евсеев 1943 сыллаахха бэбиэскэ тутан барбыта, сэрии толоонугар сырдык тыына быстыбыта. Ийэтин аҕата Николай Михайлович Ващенко 1942 сыллаахха ыҥырыллан, Сталинградтан саҕалаан, Курскай тоҕойго, Эльбаҕа тиийэ сэриилэспитэ, «Хорсунун иһин» диэн уонна хас да бойобуой мэтээллэрдээх 1945 сыллаахха эргиллэн кэлбитэ. Сунтаар улууһун бочуоттаах олохтооҕо, Сунтаарга кини аатынан уулусса баар.

Филипп 1984 сыллаахха кулун тутар 1 күнүгэр Сунтаар улууһугар Күндэйэ бөһүөлэгэр элбэх оҕолоох, иллээх-эйэлээх дьиэ кэргэҥҥэ үһүс оҕонон күн сирин көрбүтэ, сэттэ оҕоттон бастакы уол. Ийэтэ Людмила Николаевна дьиэ хаһаайката, аҕата Александр Филиппович Евсеев сопхуос кадровай булчута этилэр. Филипп алтыс кылааска киирэригэр дьонноро Сунтаарга көһөн киирбиттэрэ, инньэ гынан кини Сунтаар 1 №-дээх орто оскуолатын 2002 сыллаахха бүтэрбитэ. Сунтаардааҕы лиссиэйгэ үөрэнэн тутааччы идэтин ылбыта, 2003 с. аармыйаҕа ыҥырыллан, Хабаровскайдааҕы байыаннай чааска тааҥка водитель-механигынан 1,5 сыл чиэстээхтик сулууспалаан кэлбитэ. 2006 сыллаахха олоҕун аргыһын, Элгээйи кыыһын көрсөн, ыал буолбута, үс оҕолоох. Улахан кыыһа 17 сааһын туолла, Дьокуускайга үөрэххэ киирдэ.

Анал байыаннай дьайыыга Филипп былырыын, алтынньыга, мобилизациянан барбыта, тута тааҥкаҕа механик-водитель буолбута. Бырааппыт оҕо эрдэҕиттэн дуоспуруннаах, элбэх саҥата-иҥэтэ суох, булугас өйдөөх, тиэхиньикэҕэ сыһыаннаах, эт-хаан өттүнэн сайдыылаах, бэйэтин лаппа кыанар киһи. Оскуолаҕа үөрэнэр сылларыттан тустуунан дьарыктаммыта.

Бэйэтиттэн ыйыттахха, оннук дьоруойдуу быһыыны оҥордубут диэн төрүт да санаабакка сылдьыбыппыт диир. Ити түбэлтэ бэс ыйын 4 күнүгэр буолбут, ону кини кыыһа төрөөбүт күнэ буолан ордук үчүгэйдик өйдүүр эбит. "Бойобуой сорудаҕы толорбуппут, итинник сорудах элбэх этэ, ити квадрокоптерга уһуллубут буолан биллэн хаалла быһыылаах". -- диир.

«Алеша» тааҥка экипаһа дьоруойдуу быһыыны оҥорбутун тэлэбиисэринэн көрдөрөн баран, наҕараадаҕа түһэриллиэхтэрэ дииллэригэр, биһиги Филиппит ол кэмҥэ суох буолан (госпитальга сыппыт), аата этиллибэккэ хаалбыта. Дьэ маны чопчулуурга, Филипп экипаһын кытары бэлиэтэниэхтээҕин туруорсан, Оборуона министиэристибэтигэр быһа сибээскэ тахсыбыт, тустаахтарга официальнай суруктары ыыталаабыт өрөспүүбүлүкэ салалтатыгар уонна сүүрбүт-көппүт дьоҥҥо барыларыгар махтанабыт. Ол иһигэр, хамсааһыны бастакынан таһаарбыт – Саллааттар уонна мотуруостар төрөппүттэрин өрөспүүбүлүкэтээҕи кэмитиэтин салайар Мария Емельяноваҕа уонна Филиби госпитальтан булан аҕалан, чааһын хамандыырын кытары кэпсэппит байыаннай кэрэспэндиэн Николай Бэстиинэпкэ.