Уопсастыба

Аҕа дойдуну көмүскүүр Улуу сэриигэ Саха сириттэн 139 суруналыыс уонна бэчээт үлэһитэ ыҥырыллан барбытыттан, 18 буойун эргиллибэтэҕэ. Миитиҥҥэ мустубут тыыл уонна үлэ бэтэрээннэрэ, суруналыыстар кинилэр сырдык кэриэстэригэр сүгүрүйэн, биир мүнүүтэҕэ саҥата суох сөҥөн турдулар.

Өстөөх арҕаҕын, Берлини, ылсыбыт сибээс буойуна Феодосий Донской Рейхстаг модун эркинигэр бэйэтин аатын суруйан хаалларбыта. Ол туһунан Феодосий Семенович: «Рейхстагка мин ыам ыйын 8 күнүгэр илии баттаабытым. Бастаан Ис дьыала министиэристибэтин дьиэтигэр киирээри гыммыппыт да, харабыл бөҕөтө турара, киллэрбэтэхтэрэ. Ол иһин, Рейхстагка тиийбиппит саллаат бөҕөтө тоҕуоруйбут этэ, араас массыыналар, тааҥкалар бааллара. Рейхстаг иһигэр киирэн, иккис мэндиэмэҥҥэ тахсыбыппыт, онно мин мас халҕанынан салҕанан тахсаммын, хара чоҕунан «Были и мы из Якутии Феодосий Донской, из Чувашии Федул Коннов» диэн суруйбутум, биһиги сахалар эмиэ бу ыарахан сэриини туораан, Улуу Кыайыыны уһансыбыппытын туоһулаан» – диэн кэпсээбитэ араадьыйа пуондатыгар ууруллубутун истэннэр, миитин кыттыылаахтара бары долгуйдулар.

Тыл бастакынан Саха Өрөспүүбүлүкэтин Суруналыыстарын сойууһун бырабылыанньатын бэрэссэдээтэлин солбуйааччы Галина Бочкареваҕа бэрилиннэ.

-- Үтүө күнүнэн, биһиги күндү бэтэрээннэрбит, Кыайыы оҕолоро! Үтүө күнүнэн, биир идэлээхтэрбит, суруналыыстар, иһитиннэрэр-биллэрэр ситим бары үлэһиттэрэ! Эһигин барыгытын Саха Өрөспүүбүлүкэтин Суруналыыстарын сойууһун бырабылыанньатын аатыттан бүгүҥҥү үөрүүлээх күнүнэн итиитик-истиҥник эҕэрдэлиибит. Историяны бары билиэхтээхпит, ол быһыытынан, мин бу искибиэр хайдах оҥоһуллубутун туһунан ахтан аһарыахпын баҕарабын. Кыайыы 60 сылыгар Саха Өрөспүүбүлүкэтин Суруналыыстарын сойууһун бырабылыанньатын бэрэссэдээтэлэ Иван Васильевич Борисов буойун-суруналыыстар ааттарын үйэтитэр сыалтан, Бэчээт дьиэтигэр мемориальнай дуосканы, даҕатан эттэххэ, куорат тэрилтэлэриттэн бастакынан, оҥорторбута. Ону биһиги Кыайыы 70 сылыгар эбэн уонна тупсаран, искибиэр быһыытынан оҥорбуппут. Иван Васильевич көҕүлээһининэн, сэрии хонуутугар олохторун толук уурбут суруналыыс буойуттар көмүллэ сытар сирдэрин чуолкайдыыр үлэ ыытыллыбыта. Хомойуох иһин, билигин даҕаны сорохтор көмүс уҥуохтара ханна көтөҕүллүбүтэ биллэ илик. Эдэр көлүөнэ суруналыыстар бу үлэни салгыахтара итиэннэ хас сыл ахсын, Кыайыы күнүгэр манна түмсэн, суруналыыс буойуттары кэриэстиир, бэтэрээннэри чиэстиир үтүө үгэһи тутуһуохтара диэн эрэнэбин, – диэтэ Галина Алексеевна.

Салгыы инновация, сыыппара уонна инфокоммуникационнай технологиялар сайдыыларын миниистирдэрин солбуйааччы Александр Федотов, култуура уонна духуобунай сайдыы миниистирэ Афанасий Ноев, «Сахамедиа» холдинг генеральнай дириэктэрэ, байыаннай кэрэспэдьиэн Виктор Колесов, «Сахабэчээт» холдинг генеральнай дириэктэрэ Ньургуйаана Стручкова тыл эттилэр.

– Саха Сиригэр 24 Сэбиэскэй Сойуус Дьоруойа баар буоллаҕына, билиҥҥи кэмҥэ Арассыыйа 7 Дьоруойа баар. Бу Саха сирин дьоно-сэргэтэ Ийэ дойдуга бэриниилээхтэрин, кини көҥүлүн иһин туруулаһарга мэлдьи бэлэмнэрин, наада тирээтэҕинэ хорсуннук сэриилэһэллэрин көрдөрөр, – диэтэ Афанасий Ноев.

-- Аҕа көлүөнэ үгэһин холобур туттан, бу ааспыт икки сыл устатыгар биһиги байыаннай кэрэспэндьиэннэрбит Анал байыаннай дьайыы фроннарыгар 15 төгүл баран кэллилэр, буола турар быһыыны-майгыны уонна биир дойдулаахтарбыт кыттыыларын туһунан кырдьыктаахтык сырдатар сүүһүнэн матырыйаалы оҥорон хаһыакка, араадьыйаҕа, куйаар ситимигэр таһаардылар. Кэлэр нэдиэлэҕэ эмиэ командировкаҕа барыахтара, – диэтэ Виктор Колесов.

Бэтэрээн суруналыыс, Саха Өрөспүүбүлүкэтин Суруналыыстарын сойууһун бырабылыанньатын 2001-2008 сс. салайбыт Иван Борисов суруналыыс-буойуттар кэккэлэригэр Сэбиэскэй Сойуус Дьоруойа Николай Кондаков, Социаилистичекай Үлэ Дьоруойа Семен Васильев, уо.д.а. курдук үрдүкү судаарыстыбаннай наҕараадаларынан бэлиэтэммит саха дьоһун дьоно баалларын санатта. Эдэрдэр кинилэр дьыалаларын чиэстээхтик салгыылларыгар алҕаата. 

Хаартыскаҕа  Галина Матвеева түһэриитэ