Уопсастыба

Уулжан – кыргыс омук кыыһа. Дьокуускайга элбэх харчыны өлөрөр туһуттан кэлбит. Дьиҥэр, аҕата Киргизияҕа техникум дириэктэрэ, ийэтэ бухгалтер эбит. Кыанар ыал оҕото. Ол эрээри “Саха сиригэр бардахха, начаас байаҕын” диэн кэпсэл кинини угуйан-умсугутан, эдьиийин кытта 2014 сыллаахха Саха сиригэр кэлбиттэр.

Суох, кини кэлбитин кэмсиммэт. Саха уолугар кэргэн тахсан эрэр. Хамнас да аахсар. Кинилэргэ 25 тыһыынча да улахан суума эбит. “Ол иһин манна кэлбиттэр анараа хаһыс да дьиэлэрин оҥорон эрэллэр. Кирэдьииттэрин сабаллар. Массыына ылыналлар”, -- диир.

Кыра эрдэҕиттэн дьону-сэргэни, тулалыыр эйгэтин болҕойон көрө, санаатын сатаан сааһылаан этэ үөрүйэх кыысчаан кыыдааннаах тымныылаах хотугу сиргэ итии дойдуттан кэлбит миграннар олохторун-дьаһахтарын туһунан суруйарга соруммут. Балтараа сыл устата хас биирдии күнүн барытын блокнокка тиһэн испит.

Ол суругар баар: хайдах курдук ыраас, оҕолуу кэнэн санаалаах үлэлии кэлбит 16-20-лээх кыргыттар, олох тыйыс кымньыытыттан таһыллан, аҕыйах сыл иһигэр кимиэхэ да итэҕэйбэт, сылайбыт көрүҥнээх, аахсыык атыыһыттарга, бэйэлэригэр бүкпүт остуорастарга кубулуйалларын. Саатар, биир дойдулаах уолаттара оҕо оҥорон баран, Киргизияларыгар күрээн хаалаллар эбит. Дьиэ кэргэни быраҕан, атын сиргэ үлэлии барар содула хайдаҕын, сиэртибэтэ кимнээхтэрин, охсуута төһөтүн Уулжан биирдиилээн холобурдарынан көрдөрбүт. Холобура, биир дьахтар өрөбүл диэни билбэккэ хас эмэ сыл үлэлээн тиийбитэ, уола номнуо улаатан, иһэр-аһыыр киһи буолбут. Ийэтин өлөрөн, харчытын барытын ылбыт. Эбэтэр дьиэ кэргэн манна кэлэн, хас эмэ сыл мунньан, массыына атыыласпыта баара, аҕалара үнтү түһэн, суорума суолламмыт. Эрэллэрэ, уһун кэмнээх сыралара, сыаллара-соруктара уонна чугас киһилэрэ биирдэ суох буолбут түгэнин ааптар итэҕэтиилээхтик ойуулаабытын киһи хараҕын уутун тохпокко аахпат.

  Кинигэ тылын-өһүн чочуйууга “Полярная звезда” сурунаал эрэдээктэрэ Ираида Попова көмөлөспүт. “Дневник мигранта” саха дьоно сэҥээрэн ааҕыахтара дии саныыбыт.

  Үчүгэй олохтон киһи атын сиргэ дьол көрдүү барбат. Онон үлэлии кэлэр дьону өйүү, өйдүү сатыыбыт. Оттон кинилэр төрүт олохтоохтор култуураларын, итэҕэллэрин, көҥүллэрин күөмчүлүө суохтаахтар, ыалдьыт быһыытынан сиэрдээхтик, сэмэйдик, бэрээдэктэхтик сылдьыахтаахтар. Оччоҕо эрэ омук атааннаһыыта тахсыа суоҕа, эйэ уонна ил туругуруоҕа.