Издательский дом Редакция Подписка
Погода в Якутске: . -10 oC

Быйыл Мэҥэ Алдаҥҥа Байаҕантай удьуордарын ыһыаҕа буолла. 2020 сыллаахха буолуохтааҕын хамсык ыарыы мэһэйдээбитэ.

Быйыл Мэҥэ Алдаҥҥа Байаҕантай удьуордарын ыһыаҕа буолла. 2020 сыллаахха буолуохтааҕын хамсык ыарыы мэһэйдээбитэ.

Былыр Уус Алдантан Өймөкөөҥҥө диэри сүрдээх киэҥ сир Байаҕантай улууһа диэн эбит. Онон Мандар Уус көҕүлээһининэн, 2010 сылтан Байаҕантай ыһыаҕын ыһар буолбуттара. Сыл аайы буолар сирин уларытан иһэллэр.

Ааттара Баай Аҕа Ууһа диэнтэн тахсыбыт. Уопсайа 14 нэһилиэги хабар. Бу сырыыга 8 нэһилиэк кыттыыны ылла.

f550543a 53e6 408f 9ae0 faf1dca2ca4c

Ыстаарыһа Өтөҕөр 

Мэҥэ Алдан уулуссатыгар уот баҕаналарыгар салама бөҕөнү ыйаабыттара бөһүөлэги бырааһынньыктыы көрүҥнүүр.

 Ыһыахтыыр сир Ыстаарыһа Өтөҕө диэн сиргэ буолар. Киэҥ-куоҥ көнө хонуу. Урут ити диэки аэродром баара. Түһүлгэни нэһилиэк бэйэтин кыаҕынан киэргэтэ сатаабыт. Аал Луук Мас баар. Кытыыта сэбирдэх, ортотугар сардаана сибэккилэр кытара кыыһаллар. Ытык Дуоҕаны уурар кирилиэстээх үрдэл кытта баар. Трибунаттан уҥа диэки хорчуоппа киоскалара, хаҥас диэки ураһалар. Улахан быыстапкалыыр сир, кыра кэнсиэртиир тоҕой.

Маҥнай байаҕантайдар парааттара буолла. Хатыҥ сэбирдэҕэ моһуоннаахха нэһилиэктэр дьаралыктара ойуулааҕы тутан, кыргыттар дэлэгээссийэлэри батыһыннаран киирэллэр. “Саха” НКИХ диктора, мэҥэ алданнар бэйэлэрин уоллара Эдуард Рудых кэллиэгэтин кытта кэлэн, ыһыаҕы ыытан ньиргиттэ.

7d14efdd 320e 4b3c 93f1 167229dfc22f

Өрөспүүбүлүкэ улахан тэрээһиннэрин ыытар диктордар куоластара ыһыаҕы олох үрдүк таһымҥа таһаарда. Арай, ити сэбирдэххэ улахан буукубаларынан нэһилиэк аатын суруйбуттара буоллар дии санаатым. Кыра дьаралыкка аата ыраахтан кыайан көстүбэт. Билбэт киһиэхэ, миэхэ, быһаарарга уустук. Биирдии-биирдии киирдилэр. Кириэс халдьаайылар сахалыы таҥастаах киһи симэммит атынан киирбитэ туспа кэрэ көстүү буолла. Дьөһөгөй оҕото барахсан хайа да парааты киэргэтэр буоллаҕа. Өймөкөөннөр барбаттар диэбиттэрэ, хата, бааллар ээ. “Тымныы оройо” диэн былакааттарын тута сылдьаллар. Бары нэһилиэктэр тэринэн аҕай кэлбиттэр, нэһилиэктэрин, өрөспүүбүлүкэлэрин былааҕын күөрэччи көтөҕө сылдьаллар. Сахалыы таҥас арааһа -- көрүөххэ үчүгэйэ сүрдээх!

0fb039bc ea23 436e a5f3 e4e2d77ac228 1

Онтон миэстэлэрин булан олордуталаатылар. Итиннэ Үөһээ Бүлүүгэ курдук, дэлэгээссийэлэр олорор сирдэрэ суруктааҕа буоллар, ким хайа түбэһиэх миэстэ баарынан олоруо суох этэ. Алгысчыт өрөспүүбүлүкэҕэ биллэр спортсмен, бэлиитик Николай Костромин тоҕус туруйа уолу, сэттэ кыталык кыыһы батыһыннаран тахсан, аал уоту оттон алҕаата, Үрдүк Айыылартан көрдөстө.

62f570c2 e4d2 417f 9c7c aa40b81cb6f8

Кымыстаах чороону нэһилиэк аҕа баһылыга Степан Кривошапкиҥҥа туттарда. Баһылык кымыһынан дойдутун аһатта, бэйэтэ амсайда. Чороон тутуурдаах кыргыттар ыалдьыттары айах туттулар, кымыһынан күндүлээтилэр.

Уолаттар ат буолан үҥкүүлээтилэр. Маҥан таҥастаах Дьөһөгөй оҕото аҕа баһылыкка ыһыах ытык бэлиэтин туттарда. Ытык Дуоҕаны Степан Александрович аналлаах  миэстэтигэр ууран, ыһыах саҕаланар.

Нэһилиэк историятын дьүһүйэн көрдөрдүлэр

Үөрүүлээх аһыллыы церемонията кыталыктар үҥкүүлэринэн саҕаланна. Онтон түптэ буруотун унаарыппыт уонна маҥан дэйбиир туппут былааттаах дьахталлар сэлэлии хааман киирдилэр. Уратыта диэн, уһун ураҕаска түптэ буруотун туппут эр дьон бааллара.

 Байаҕантайдар историялара көрдөрүлүннэ. Алдан, Амма өрүстэр сүрдэрэ --  халлаан күөх хараҥа, сырдык таҥастаах дьахталлар уу сүүрүгүнүү устан киирэллэрэ. Сэрэйдэххэ, арыый хараҥата Алдан эбэ, сырдыга Амма эбэ буоллахтара. Ол быыһыгар Томпо үрэх -- эбээннии таҥастаах дьахталлар -- сэлэлээн киирдилэр, бары сэргэ туран эргийэллэр, “круговорот”, “водоворот” курдук. Интэриэһинэй булумньу, быһаарыы. Ити өрүстэр, үрэх түмсэр сирдэрэ Мэҥэ Алдан буоллаҕа. "Ол иһин олох дьикти микроклимат үөскээн, айылҕата ураты кэрэ", -- диир буолара Егор Неймохов. Дьиҥинэн, манна Сергей Есенин курдук лирик поэт төрүөхтээҕэ буолуо. Төрүө даҕаны диэн эрэнэбин. Маннык кэрэ айылҕаны туойуо.

ef44b8f2 8fd6 46ac 814f 3423c31bbc44

Ити өрүстэр кытылларыгар араас сибэкки киирэн үҥкүүлүүр. Сардаана кытара кыыһар, ньургуһун, ромашка сэгэһэ сырдаан үҥкүүлээн дайаллар. Онно норуодунай поэт Иван Мигалкин ''Оҕо этим, отон этим...'' диэн хомоҕойдук хоһуйбутунуу, дьэдьэн оҕолор сүүрэн бытарыһан киирэн, сибэккилэр  быыстарынан элэҥнэһэллэр. Онно тойон ыҥырыа, тигээйи, ынах кута хомурдуос көтөн күүгүнэһэллэр, сибэкки сүмэһинин хомуйаллар. Ол уйгу-быйаҥ төрдө буоллаҕа.

ed6f5a59 f917 492e aa1a 63588953adce

Аны улахан бөрө, саһыл макыатын тутан киирэллэр, Томпо бултаах-алтаах дойдутун биллэрэн.

bae44efe f614 45a7 ada8 c502c9dd3cbb 1

Дьэ, итинник кэрэ дойдуга 14 нэһилиэк 14 сэргэни тутан киирэн, Байаҕантай улууһун тэрийэллэр, олохсуйаллар.

Дьахталлар от мунньаллар, оҕолор оонньууллар, сырсаллар, тусталлар. Үс улахан чороонтон маҥан саламалары ойутан таһааран хамсананнар, кымыс кырылыы кыынньыбытын курдук тутан сырсаллара эмиэ сонун көстүү.

Онтон хара таҥастаах көтөр кыыллар элиэтээн киирэллэр. Диктордар Аҕа дойду Улуу сэриитэ буолбутун биллэрэллэр. Диктор Байаҕантайтан сэриигэ барбыт буойуннары ааттаталыыр. Үс мас буочуканы киллэрэн, Рыбзавод үлэтин көрдөрдүлэр. Сэрии саҕана балык бөҕөтүн фроҥҥа ыыппыттар эбит. Мэҥэ Алдан аттыгар Алдан өрүс кытылыгар Рыб диэн сиргэ. Ол сиргэ кэлин тубсанаторий тэриллибит. Онно Саха Сирин иккис бэрэсидьиэнэ В.А. Штыров төрөөбүтэ.

Түһүлгэҕэ туруйалар турууктаан киирэн үҥкүүлүүллэр (сэрэйдэххэ, Ильмень үрдүнэн туруйалар буолуо), ол күөнүгэр экраҥҥа биир дойдулаахтара, норуодунай суруйааччы Егор Неймохов хаартыската көстөр уонна сахалыы таҥастаах дьоҕус, киппэ ачыкылаах уол киирэн суруйар курдук хамсанар. Дьэ, ити көстүүгэ уйадыйдым... Барахсаным сыыһа, кэргэним, итинтэн чугас көмүс уҥуоҕа көтөҕүллүбүтэ, көрө, тэҥҥэ үөрсэ сытара буолуо диэн санаа кылам гынна.

d33b9ee4 2a05 4490 aa0c 8d26d2c992db

 Аһыллыыга өссө байаҕантайдар өрөгөй ырыаларын хор ыллаан ньиргиттэ, ону бары сүһүөхпүтүгэр туран эрэ долгуйа иһиттибит. Чахчы да, дьиҥнээх Өрөгөй ырыатын олох кыахтаахтык айбыттар эбит, ыллыыллара да үчүгэйэ. Мин урут ыһыахха итинник гимн ылланарын истибэтэх эбиппин. Аны үс улахан таҥаһы тутан киирэн, холбуу тутан, тиирэ тарпыттара -- ортотугар күннээх саха былааҕа буолан хаалла.

Улуус баһылыга Я.И. Степанов, Мэҥэ Алдан баһылыга С.А. Кривошапкин тыл эттилэр, наҕараада туттардылар. Итиннэ биири бэлиэтээтим. Ыраах сыанаҕа тураллар, наҕараадаламмыт дьон онно бараллар. Үөһээ Бүлүүгэ тыл этиитэ, наҕараада, бириис туттарыыта бэттэх дьон олорор трибуналарын иннигэр хонууга этэ. Оччоҕо ыраах сыанаҕа барыы суох буолуо этэ. Мандар Уус дьонтон тутуһан тахсарыгар, микрофону дьон олорор сирин аттыгар аҕалбыттара ээ. Оччоҕо бириэмэ тардыллыа суох, микрофон тутан баран сүүрүө суох этилэр.

Бу ыһыаҕы чиэстээн, бары байаҕантайдар баһылыктара, нэһилиэктэр биллиилээх дьоно тахсан, анал улахан сэргэ туруордулар.

IMG 20220703 WA0090 1

Үөрүүлээх аһыллыы доҕордоһуу оһуохайынан түмүктэннэ.

83296c99 c70e 4f2a 8bda 54ad2987d292

Дьэ, дьоҕус нэһилиэк диэтэххэ, сүрдээҕин тэриммиттэр. Мин Олоҥхо, Туймаада ыһыахтарыгар сылдьыбыт киһи астынным, ол улуу ыһыахтартан туох да итэҕэһэ суох көстүү эбит диэн киэн тутта санаатым. Режиссер уол Роман Тырахинов баара-суоҕа уонча күн иһигэр сүрдээх үчүгэй мероприятиены оҥорбут эбит. Көбүс-көнө атахтара дыралдьыйан, кырасыабай уол рация тутан, дьонун дьаһайа, тэрийэ сылдьар. Сүрдээх фантазиялаах, хас биирдии көстүү дириҥ ис хоһоонноох диэн көрдүм. Ыһыах кэннэ анаан-минээн махтанным.

Норуодунай суруйааччыларын аатын өрө тутан

Ол кэннэ оонньуу-битии, күрэхтэһии, тустуу, Егор Неймохов айымньыларын ааҕыы күрэҕэ буолла. Онно Егор Петрович бииргэ төрөөбүт балта, учуутал Татьяна Петровна Неймохованы, суруналыыс, уопсастыбанньык Елена Кимовна Винокурованы кытта дьүүллүр сүбэ буоллубут. Араас сирдэртэн бэлэмнэнэн аҕай кэлбиттэр.

Уолбалар саха биллэр учуонайа М.О. Гаврилова туһунан очеркатыттан уус-уран дьүһүйүүнү көрдөрдүлэр. Онтукаларын анаан музыкальнай киэргэтиилээх гыммыттар.

d2b7a3f6 9635 4b53 a6f5 ab0e98fc49b6

Кириэс Халдьаайыттан кыттааччы Баланова ''Алампа'' романтан кэрчиги киһи уйулҕатын хамсатар, олох идэтийбит артыыс курдук иэйиилээхтик аахта. Саһылтан ийэлээх уол эр-биир хомустаан, ''Аҕалаах оҕо кэпсэтиилэрэ'' айымньытын сүрдээх ис киирбэхтик толордулар. Ийэтэ оҕотун итинник уһуйара хайҕаллаах. Саһылтан Ирина Елизарова, хомойуох иһин, эрдэ олохтон туораабыт, барахсан силис тардар, эмиэ итинник уһуйуллан, Саха Сиригэр биллэр мелодист, ырыаһыт буоллаҕа. Нууччалыы көрүҥнээх сахалыы таҥастаах уол сүр дьоһуннук туттан аахта, эдэр кэскиллээх ыччакка диэн, Е.Неймохов туһунан ''Сэргиир, таптыыр хараҕынан'' кинигэни бэлэх тутта. '

eafd150c 27cd 4ee8 bdde b25f419db680

"Барыта миэнэ'' тэттик кэпсээни эдэр кыыс аахта. Мэҥэ Алдантан дьыссаат үлэһитэ, Чурапчыттан төрүттээх кийиит Варвара Гаврильевна Яковлева Е.Неймохов доҕорун Виталий Андросов туһунан суруйуутун толордо. Мэҥэ Алдантан куораттыыр айанын туһунан дьүһүйүүтүн ырыалаах сиригэр кылыһахтаах куолаһынан ыллаан, бэрт сэргэхтик аахта уонна дьүүллүүр сүбэ биир санаанан киниэхэ Кылаан чыпчаал (Гран при) үрдүк ааты иҥэрдэ, Неймоховтар анал бириистэрин тутта.

Бары да үчүгэйдик бэлэмнэнэн кэлбиттэрэ көстөр. Е.Неймохов айымньыларын сэҥээрэллэрэ үөрдэр. Уопсайынан, олоххо бэлиэ дьон диэн баар буолаллар, норуот билэр, билинэр, сөбүлүүр дьоно. Олор үксүн айар үлэһиттэр, дьон сэҥээриитин ылыан ылбыт дьон буолара. Олор истэригэр суруйааччылар олох ойуччу тураллар. ''В России поэт больше, чем поэт'' диэн этии оруннаах. Урут өссө сэбиэскэй саҕана саха норуодунай суруйааччыта Софрон Данилов сөбүлээн ахтар буолара: "Сэбиэскэй Сойуус столицатын Москубаны ылан көрүҥ, дойду тэбэр сүрэҕэр киин уулуссаларын ааттара суруйааччыларга ананар, онно кинилэр пааматынньыктара тураллар. Пушкин, Маяковскай, киин проспект аата Горьковскай, төһөлөөх ыраахтааҕылар, үрдүк сололоох тойоттор, графтар, кинээстэр, улахан салайааччылар, дириэктэрдэр олорон ааспыттара буолуой?! Суруйааччылар ааттара билиҥҥэ диэри ньиргийэр". Суруйааччылар айымньыларын сөбүлээн ааҕалларын таһынан, кинилэр летописец буолалларын билинии, историяны үксүн кинилэр уус-ураннык суруйан хаалларбыттарынан сирдэтэллэриттэн, хоһооннорун ырыа гынан ыллаан, сүргэлэрэ көтөҕүллэриттэн буолуон сөп. Саха Сиригэр эмиэ оннук. Егор Неймохов олохтон туораабыта бу ыһыахха 11 сыла туолбута да, кини айымньылара дьон сэҥээриитин ылаллар, сыччах быйыл кини ''Хапсыһыытынан'' Уус Алдан Тумулугар эдэр кинорежиссер Никандр Федоров киинэ уһула сылдьар. Саха АССР 100 сылыгар анаан кини ''Алампа'' романынан П.А.Ойуунускай аатынан Саха театрын кылаабынай режиссера Руслан Тараховскай пьеса туруорар. Ити романы ааҕан баран, эдэр айар дьон Р.Тараховскай, М.Турантаева уо.д.а. сөбүлээн ''Алампа'' уопсастыбаны, чахчы, кыахтаахтык тэрийэн, сыл аайы үөрүүлээх тэрээһин бөҕө ыыталлар. Урукку ''Алампа'' уопсастыба түсчүтэ биллиилээх мелодист, композитор, учуонай, быраас, суруналыыс Виталий Тимофеевич Андросов олохтон туоруоҕуттан сөҕүрүйэ, умулла сыспыт уоту күөдьүтэн, ити уопсастыбаны саҥалыы тыыннаатылар. Дьиктитэ диэн, эдэрдэр бэйэлэрэ ылсаллар. Биһиги, Е.Неймохов дьиэ кэргэнэ, ити киинэ, пьеса бырайыактарын туһунан хаһыаттан эрэ ааҕан, араадьыйаттан, ТВ-тан эрэ истэн билэбит. Ол буолар суруйааччы дьоло диэн, суруйааччы айымньытынан олоҕо салҕанара, эдэрдэри умсугутара. Онтон биһиги үөрэр эрэ буоллахпыт, саатар эрэ туһанныннар, үйэтиттиннэр диэн, көҥүлү киэн тутта биэрэбит. Норуот сөбүлүүр үчүгэй айымньыта итинник сайда турар эбит.

Мэҥэ алданнар барахсаттар биир дойдулаахтарын үтүө аатын үйэтитиигэ улахан болҕомтолорун уураллар, үлэ бөҕөтүн ыыталлар. Кини аатынан литературнай, кыраайы үөрэтэр түмэл тэрийбиттэрэ. Өссө нэһилиэк баһылыгынан Егор Неймохов кылааһынньыгын уола Юрий Юрьевич Комиссаров эрдэҕинэ. Ол түмэл дириэктэрэ З.Д. Тарасова, кыраайы үөрэтэр түмэли тэрийбит Давид Томтосов кыыһа аҕатын үлэтин салгыыр, сүрдээх айымньылаахтык үлэлииллэр. “Тыа сирин бастыҥ түмэлэ” ааттаммыттара -- элбэх сыралаах үлэ түмүгэ.

Нэһилиэк дьаһалтатын (баһылык С.А. Кривошапкин, эппиэттээх үлэһит О.А. Колодезникова) кытта Тыа хаһаайыстыбатын министиэристибэтин хайысхатынан граҥҥа киирсэн кыайан, дэриэбинэ киинигэр Суруйааччы скверин туттулар.

cfc8ad18 d9d5 48c3 92f6 63811f4eb4c0

Онно сэбиэскэй кэм саҕана бырааттыы Готовцевтар оҥорбут фонтаннарын өрөмүөннээн үлэлэтэн күлүмнэттилэр. Ол онно Кириэс Халдьаайыттан төрүттээх, билигин Красноярскай куоракка олорор талааннаах скульптор Василий Яковлевич Сивцев субу хамсаан кэлиэхтии сүрдээх үчүгэйдик дьүһүйбүт Егор Неймохов бюһун туруордулар.Ол сквергэ Томпо улууһун Даадарыттан саҕалаан, биллэр суруйааччы Анастасия Сыромятникованы, критик Георгий Сыромятниковы, улахан учуонай, суруйааччы Егор Старостины - Байаҕантайы, биһиги кэммит биир тарбахха баттанар суруйааччыта Борис Павловы киллэрэн, бары суруйааччыларын туһунан стендэлэр дьэндэспиттэр. Улуус норуодунай суруйааччылааҕынан киэн туттубат, итиннэ Томпо улууһа Егор Неймоховтаах буолан уратылаах. Саха Сиригэр 34 улуус баар, онно сүүһүнэн нэһилиэктэр киирэллэр. Хас биирдии нэһилиэк бэйэтин бөһүөлэгин пааркатын, уулуссатын тупсарыан, сквер оҥостуон баҕарара кэмнээх буолуо дуо?! Онно мэҥэ алданнар Е.Неймохов курдук суруйааччылаах буоланнар, хамыыһыйа ылынан, граны биэрэргэ куоластаатахтара, аадырыһа суох мээнэ сквер диэбиттэрэ буоллар, кыайаллара уустук буолуо этэ. Хамыыһыйаҕа да дьон олордоҕо, “человеческий фактор” оруола син биир үрдүк. Ити бюст оҥоһуллуутун үбүн Егор Петрович доҕотторо дорожниктар -- "Таттаавтодор'' генеральнай директора Иван Иванович Бочонин, эмиэ биир суол оҥорор улахан тэрилтэ ''Дороги Саха'' хампаанньа генеральнай дириэктэрэ, Тааттаттан төрүттээх Валерий Георгиевич Малышев үбүлээбиттэрэ. Онто тиийбэтэҕэр, мэҥэ алданнар дьоллоругар, хас да сыл орто оскуолаҕа учууталлаабыт, М.К.Аммосов аатынан ХИФУ бэрэсидьиэнэ, биллэр бэлиитик, учуонай Евгения Исаевна Михайлова барахсан көмөлөһөн, улуус, нэһилиэк салалтата үбүнэн өйөөн кыайдылар. Чахчы да, норуот күүһэ - көмүөл күүһэ буолла. Егор Неймохов олохтон туораатар да, төрөөбүт нэһилиэгэр көмөлөһө сытар. Норуодунай суруйааччы Сайа сөҕөн суруйбуттаах: ''Егор Петрович дойдутун наһаа таптыыр, “Мэҥэ Алдаҥҥа эрэ ордук толуу-мааны хатыҥнар үүнэллэр, манна эрэ ыралаах ырыаһыттар үөскүүллэр, кэрэ кыргыттар төрүүллэр, күүстээхтэр, быһыйдар сайдаллар, туруу үлэһиттэр  туругураллар, мындыр кырдьаҕастар олороллор”... диэн өйдөбүлгэ кэлиэххэ сөптөөх курдук '', - диэн ахтыбыта. Ити барыта оруннаах, омуннааһын буолбатах.

Саха кэрэ кыргыттара “Мисс Якутия” Наталья, Мария Колодезниковалар Мэҥэ Алдантан тымыр-сыдьаай тардаллар, биллиилээх спортсменнар: мадьынылар убайдыы-быраат Афанасий, Петр Саввиннар, кикбоксаҕа аан дойду чемпиона Иннокентий Макаров, көҥүл тустууга аан дойду кылаастаах спорт маастара, Егор Неймохов быраата Михаил Протопопов уо.д.а. Петр Саввин Е.Неймохов ''Хара мааска'' киинэтигэр Күүстээх Дэһээккин оруолун оонньообута. Сөптөөх киһи булбакка сылдьан, мас тардыһыытын күрэҕэр кинини көрбүттэр этэ. Кэпсэтэн көрбүттэрин аккаастаабыт. Ону Егор Петрович: ''Бүөккэ Саввин артыыстыахтааҕар буолуох театрга да сылдьыбатах киһи буолуохтаах, соһуйдаҕа дии, билбэт дьыалатыгар аккаастаамына'', - диэбитэ. Ону убайа Афоня: ''Боруобалаан көр, сатаабатаххына, эн да аккаастаныыта суох үүрүөхтэрэ'', - диэн тылыгар киллэрбитэ. Ити уолаттар аҕалара Петр Саввин дьоһун киһи, бэрт улахан уҥуохтаах, үчүгэй көрүҥнээх, өй-санаа мааныта киһи, саха саарына этэ. Егор Петрович наһаа ытыктыыра, сопхуоска управляющайдыыр эҥин быһыылааҕа. ''Хара мааска'' сахаларга бастакы полнометражнай киинэ ситиһиилэммитэ, онтон эр ылан, режиссер Никита Аржаков уол көрүҥүн, харизматын өйдөөн, кэлин аар- саарга аатырбыт ''Тыгын Дархан'' киинэтигэр биир сүрүн геройу – Лөгөйү -- оонньоппута. Биллиилээх учуутал, оскуоланы өр сылларга салайбыт дириэктэр Пантелеймон Романович Дарбасов, улахан учуонай, наука доктора, суруйааччы Василий Романович Дарбасов о.д.а. элбэх биллэр дьонноох.

''Өбүгэм кэрэтэ'' быыстапка

Уустар, уран тарбахтаахтар ''Өбүгэм кэрэтэ'' быыстапкаларын сэҥээрдим. Тимиртэн араас оҥоһуктар, быһахтар, хомустар, кыл оҥоһуктар бааллар. Дьон сатыыр да буолар эбит!

8a50996a 3595 4f2e a92d f269387d896e

Баайаҕаттан сылдьар Мандар Уус оҥоһуктара олох классика буоллаҕа.

38725fe2 141d 4ec8 937f 3950e77a4831

Мэҥэ Алдантан төрүттээх Юрий Комиссаров балтын уола Феликс Комиссаров-Бэлиэ Уус быһахтара, батыйалара, хомустара бааллар.

7b71b59a f205 47e5 8217 cf5e20d1126e

Кириэс Халдьаайыттан биир дьахтар кытта тимир оҥоһугу оҥорор эбит. Николай Тимофеевич Колодезников кэргэнэ, аатырбыт ат баайааччы Иннокентий Свинобоев-Тыыннаахап төрөппүт кыыһа Татьяна Иннокентьевна кылтан ''Алгыстаах буоллун олоххут'' диэн бүтүн композицияны оҥорбут. Чороонноох алгысчыт оҕонньор, кытыйалаах кыыс Аал Луук Мас аттыгар холумтан иннигэр тураллар. Аттыларыгар сэргэҕэ аттара баайыллыбыт. Чахчы, уран оҥоһуктар, сахаҕа номох буолбут киһи Тыыннаахап сыдьаана диэх курдук.

d7403370 3356 4642 a76c 193696beddc5

Үҥкүүлүүр үрүҥ түүн

Киэһэ эстрада эдэр ырыаһыттара Сайсары Куо, Фиеста уо.д.а. кэнсиэртэрэ тэрилиннэ. Хорчуоппаҕа ''Шаурма'' диэн суруктаах киоскаҕа дьон тоҕуоруспут. “Омуктар манна эмиэ кэлбиттэр эбит дуу?” дии санаабытым, саха уолаттара атыылыы тураллар. Биһиги саастаах дьон дьиэлээтибит

Сарсыныгар итии күн буолла. Бэҕэһээ сарсыарда ардаан куттуу сылдьыбыта, хата, кэлин түспэтэ. Халлааммыт барахсан аһыннаҕа, хамсыкка икки сыл хаайтарбыт дьон ыһыахтаатын диэн.

Күөн күрэстэр, күрэхтэһиилэр

Хапсаҕайы көрдүбүт. Эстафета сүүрүүтүгэр ''ыалдьан'' ыһыы- хаһыы бөҕөнү түһэрдибит да, кыайтардыбыт. Хайыаҥый, ким күүстээх ол кыайар буоллаҕа. Дьэ ол кэннэ ыһыах үөрүүлээх сабыллыыта буолла. Араас күрэххэ кыайбыттарга бириис туттартаатылар.

''Байаҕантай Боотура'' күрэх муҥутуур кыайыылааҕынан Владимир Баишев (Уолба) буолла. Кини ''Охотник'' маҕаһыын (А.П.Дарбасов) туруорбут МР-155 саатынан наҕараадаланна.

6aa291c2 af09 4165 92ca bbc4503ee9ef 1

Иккис миэстэ -- Альберт Гурьев (Кириэс Халдьаайы) А.В.Колодезников туруорбут убаһатын ылла. Үһүс миэстэ Владимир Орлов (Баайаҕа) А.Г.Афанасьев туруорбут гидроскутерын бэлэх тутта. Эдэрдэр бириис туруоран, төрөөбүт нэһилиэктэригэр көмөлөспүттэрэ хайҕаныах эрэ тустаах. Егор Неймохов быраата, чааһынай урбаанньыт Д.Д.Захаров анал бирииһин, 50 тыһыынча солкуобайы, Валентин Гороховка (Мэҥэ Алдан) туттарда.

Өссө “Байаҕантай кэрэ кыыһа” күрэх буолбута. Ударниктан Айсена Степанова кыайбыта.

c9c38109 91f3 4e54 9126 aa6fed4505eb 1

Хапсаҕайга нэһилиэктэр икки ардыларыгар: I миэстэ -- Кириэс Халдьаайы, II миэстэ -- Уолба, III миэстэ -- Баайаҕа.

89049b4c 58dd 431e 8681 9b4193d27ac8

Эстафетаҕа: I миэстэ -- Уолба (Иван Беляев, Екатерина Боппосова, Иннокентий Попов, Нелли Никифорова), II миэстэ -- Кэскил, III миэстэ -- Кириэс Халдьаайы

78aa68d9 01e5 4838 a6b8 fab924a11ee0

Төрүт оҕунан ытыыга: дьахталларга I миэстэ -- Виктория Рудых (Мэҥэ Алдан), II миэстэ -- Мария Попова (Кэскил), III миэстэ -- Марияна Кусатова (Уолба).

e824c0ad 94d4 4644 a8bc 1027654a33aa

Эр дьоҥҥо I миэстэ -- Петр Андросов (Мэҥэ Алдан), II миэстэ -- Симон Дедюкин (Баайаҕа), III миэстэ -- Василий  Слепцов.

a66cafed b41c 4edd af21 fc19339a4878

Буулдьанан ытыыга I миэстэ -- Михаил Стручков, Алексей Руфов, Павел Сыромятников  (Кириэс Халдьаайы), II миэстэ -- Василий Бурнашев, Евгений Колодезников, Николай Бурнашев (Мэҥэ Алдан), III миэстэ -- Эрчим Неустроев, Игнат Слепцов, Николай Кустуров (Баайаҕа).

e4f74361 89d0 4437 b343 95e9ce5081c3

Хабылыкка, хаамыскаҕа эр дьоҥҥо I миэстэ -- Василий Попов (Уолба), II миэстэ -- Альберт Петров (Саһыл), III миэстэ -- Владимир Яковлев (Мэҥэ Алдан).

8c7032b2 e398 4d68 8a24 6f6786ba641f

Дьахталларга I миэстэ -- Любовь Николаева (Мэҥэ Алдан), II миэстэ -- Светлана Винокурова (Уолба), III миэстэ -- Евдокия Никифорова (Ыҥаах).

8d23be9d afd3 443b bcf6 8f23e6f1881b 1

Мас тардыһыытыгар I миэстэ Баайаҕа хамаандата- Орлов Артур, Жирков Константин, Чахов Егор, Попов Михаил, Петрова Александра

713f8255 8a13 4e35 9ae1 21b8e130bfc6

Тымныы полюһугар көрсүөххэ диэри!

14 нэһилиэктэн 8 нэһилиэк кыттыыны ыллылар. Уус Алданнар кэлбэтэхтэр. “Ардах түһэн, суоллара алдьаммыт” диэтилэр. Сүүсчэкэ сыллааҕыта Гражданскай сэрии геройа Хабырылла Дьөгүөрэп: ''Тандинская дорога бырыы да бадараан, кыыннаах быһах потерял'', - диэбитэ үһү диэн уос номоҕо баар. Биир үйэ тухары онтон өнүйбэтэх эбиппит.

Дэлэгээссийэлэр күрэхтэһиилэргэ дойдуларын аата логотиптаах анал формалаах кэлбиттэр. Ордук уолбалар көстүүмнэрин биһирээтим. Омук футбольнай хамаандатын форматын курдук дьэрэкээн, кэннигэр улахан буукубаларынан ''УОЛБА'' диэн суруктаах.

83d79479 6c4d 4717 98dc 5b9518dbf3f2 1

Ыһыах аһыллыытыгар кыттар олохтоохтор кэппит араас сахалыы көстүүмнэрэ үчүгэй сүрдээх. Түүннэри тикпиттэр үһү, дизайнердара үчүгэй эбит, көстүү, тигии мааны. Оранжевай, араҕас кэннигэр “Мэҥэ Алдан” диэн суруктаах футболкалаах, бейсболкалаах волонтер оҕолор бөҕү-сыыһы хомуйа сылдьаллар. Уопсайынан, тэрээһин чааһа, мин саныахпар, олох үчүгэй. тХамсыкка хаайтаран өр дьиэҕэ олорбут норуот үөрдэ- көттө, сүргэтэ көтөҕүлүннэ!

Аныгыскы Байаҕантай удьуордарын ыһыаҕа 2024 с. Өймөкөөн нэһилиэгэр буолар диэтилэр. ''Байаҕантай удьуордара'' ыһыах былааҕын Мэҥэ Алдан баһылыга С.А.Кривошапкин Өймөкөөн бөһүөлэгин баһылыга А.В.Алексееваҕа туттарда. “Аныгыскы ыһыахха Тымныы полюһугар Өймөкөөҥҥө көрсүөххэ диэри!” дии хааллыбыт.

Мария Неймохова

30.06.2022 с.

  • 9
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0

Комментарии (0)

Никто ещё не оставил комментариев, станьте первым.

Оставьте свой комментарий

  1. Опубликовать комментарий как Гость.
Вложения (0 / 3)
Поделитесь своим местоположением