Общество

- Кэнгириэс чилиэннэрэ үксэ интэлигиэнсийэ дьоно буолан дуу, боростуой дьону ситэ өйдөөбөттөр диэн көрөбүн. Аны үксэ аҕа саастаах дьон буолан, дьиҥ балаһыанньаттан арыычча ыраах толкуйдаах курдукпут. Биир көлүөнэ оҕотун номнуо куоттаран эрэбит. Мин сап-саха оҕолорбун дэриэбинэҕэ сахалыы оҕо уһуйааныгар биэрбитим. Онтон сахалыы кылааска талан-талан суруйтарбытым. Билигин дьиэбитигэр сахалыы саҥарарбыт үрдүнэн, тылларын улахан аҥаара нууччалыы.

Оҕо олоҕун улахан аҥаара оскуолаҕа, дьыссаакка ааһар. Киэһэ оҕобутуну кытта икки чаас кэпсэттэхпитинэ даҕаны -- баһыыба. Төрөппүттэр, эбэлэр, эһэлэр сорохторо кэлэҕэйдии-кэлэҕэйдии, оҕолорун кытта нууччалыы кэпсэтэллэр. Барыта төрөппүттэн тутулуктаах диигит да, дэриэбинэ киһитэ босуобуйаттан босуобуйаҕа олорон, саха тылын сөргүтэр туһунан хайдах да толкуйдаабат. Дьон үксэ Маслоу киһи наадыйыытын пирамидатын саамай түгэх түһүмэхтэригэр олорор. Оннук олорор киһиэхэ самоидентичность матыыба хайдах да кэлбэт. Ол иһин оҕолорго сахалыы эйгэни өрөспүүбүлүкэ өттүттэн хааччыйыахха наада. «Карусель» ханаал курдук күнү супту босхо көрдөрөр дьэрэкээн, оҕолуу санаалаах, саҥалаах-иҥэлээх, ырыалаах-тойуктаах мультиктары баар гыныахха. Билигин оҕолорго сөптөөх литература да суох. Бастакы кылаастан саха тылын учуобунньуктарыгар барыта билбэт эйгэлэрин туһунан: оттуур-мастыыр, куйуурдуур, сүөһү көрөр. Мин бэйэм даҕаны оттообутум ахсааннаах. Ол оттообутум даҕаны барыта тиэхиньикэ этэ. Учуобунньуктан холобуру этиэм: «Этиини салҕаа: Эбэм Маҥааччыйаны...». Билиҥҥи оҕо Маҥааччыйа диэни хантан билэрий? Оҕолор билбэттэр. Маны хайдах интэриэһиргээн ааҕыахтарай? Сорох төрөппүттэр даҕаны билбэттэр. Ол иһин тута олоҥхолоон барбакка, оҕоҕо чугас эйгэттэн саҕалыахха наада. Оччоҕо оҕо саха тылын сэҥээрэр.

Сахалыы аныгылыы ырыалардаах, ырыаһыттардаах продюсерскай кииннэри өйүөххэ наада. Билигин кыра оҕолорго контент онон-манан баар буоллаҕына, эрдэҕэс оҕолорго анаан туох даҕаны суох. Мин көрдөхпүнэ, “Snow Voice” диэн бөлөх ыччат сахалыы саҥарыытыгар олус элбэх кылааты киллэрдэ. Билигин глобализация кэмигэр оҕо син биир муодунайы булан батыһар. Бэйэм эрдэҕэс оҕолордоох буоламмын, ону бэркэ билэбин. Биһиги аан дойду муодатын батыһан, сахалыы контент оҥоруохтаахпыт. Холобура, Гарри Поттер сырыыларын эбэтэр лиссиэнсийэ өттүнэн судургу соҕус айымньылары сахалыы тылбаастыахха.

Билигин саха тыла оҕолорбутугар атын омук тылын кэриэтэ буолбутун билиниэххэ наада. Тоҕо диэтэр, билиҥҥи туругунан, кини аныгы кэми батыспат, оннооҕор утарар курдук. Сорох-сорох «уруйдааччылартан» сахалыы үчүгэйдик билбэт дьоҥҥо, сүрүннээн оҕолорго, психология тиэрмининэн эттэххэ, пассивнай-агрессивнай, ону таһынан, оннооҕор агрессивнай сыһыан баара кистэлэҥ буолбатах. Оттон саха тыла, култуурата оҕону тардан бардаҕына, дьэ, кини дириҥник үөрэтэр баҕата да үксүөҕэ, сатабыла даҕаны элбиэҕэ.