Издательский дом Редакция Подписка
Погода в Якутске: . 3 oC

Хаһаайкалар сибиинньэ сыатын тууһуур, этин соркуойдуур, үөлэр, кэтилиэт оҥорор буоллахтарына, иһин-үөһүн туһаммат идэлээхтэр. Хаҥалас улууһун Өктөм нэһилиэгин олохтооҕо Анна Павловна Федорова сибиинньэттэн тугун да бырахпакка астыыр. Бэл, сибиинньэ кулгааҕыттан уонна тириититтэн бэртээхэй бүлүүдэлэри оҥорон, дьонун аһатар. Анна Павловна бүгүн биһиги хаһыаппыт ааҕааччыларыгар сибиинньэни тобоҕо суох астыыр үөрүйэҕиттэн үллэстэр.

Хаһаайкалар сибиинньэ сыатын тууһуур, этин соркуойдуур, үөлэр, кэтилиэт оҥорор буоллахтарына, иһин-үөһүн туһаммат идэлээхтэр. Хаҥалас улууһун Өктөм нэһилиэгин олохтооҕо Анна Павловна Федорова сибиинньэттэн тугун да бырахпакка астыыр. Бэл, сибиинньэ кулгааҕыттан уонна тириититтэн бэртээхэй бүлүүдэлэри оҥорон, дьонун аһатар. Анна Павловна бүгүн биһиги хаһыаппыт ааҕааччыларыгар сибиинньэни тобоҕо суох астыыр үөрүйэҕиттэн үллэстэр.

Анна_Павловна_Федорова_1.jpg

Төбөттөн сальтисон

Бу бүлүүдэни хаһаайкалар балачча баһылаатылар. Бастаан сибиинньэ төбөтүн ыраастыыбыт, сууйабыт, онтон эттиибит. Эттииргэ тииһин, мэйиитин уонна хараҕын ылан кэбиһэбит уонна икки чаас ууга сытыарабыт. Оччоҕуна тириитигэр хаалбыт кирэ-хоҕо хоҥносто сылдьар буолар, ону быһаҕынан кыһыйан, өссө төгүл ыраастыыбыт. Көстүрүүлэҕэ уган оһоххо туруорабыт, оргуйда даҕаны уутун тоҕон кэбиһэбит.

Итиэннэ кыратык сибиинньэ этин эбэбит, тумаҕа анаан икки эриэппэ луугу, үс устуука лавровай сэбирдэҕи уонна уон устуука хара горошек биэрэһи, кореандры кутабыт, туустуубут уонна ыраас ууну кутан, хаттаан буһара уурабыт. Эмиэ икки чаас оргутабыт.

Хоторон, сып-сымнаҕас буолбут, уҥуоҕуттан арахса сылдьар эти хостооммут бытархай гына кырбыыбыт. Уҥуоҕуттан ыраастыыбыт уонна 0,5 лиитэрэ истээх пластик бытыылкаҕа ыга симэбит, амтанын биэрэригэр уонна састаабы биир тэҥ гына сыһыарарыгар анаан мииниттэн кыратык эбэн биэрэбит. Үрдүнэн баттатан баран, холодильникка хонноро уурабыт. Сарсыныгар халбаһыы курдук быһан сиибит, чиҥэтэ симиллибит састаап быһарга төрүт ыһыллыбат.

Люля-кебаб

Сахалар саҥа билэн эрэр көрүҥмүт буолар. Эриллибит сибиинньэ этигэр биир эриэппэ луугу (блендергэ эрийэн), үс өлүүскэ чесногу, биир чаайынай ньуоска аҥаара кореандры, эмиэ оччо мэлиллибит хара биэрэһи, икки чаайынай ньуоска паприканы уонна икки сиикэй сымыыты, биир чаайынай ньуоска мас арыытын кутабыт. Туустуубут.

Биир маасса буолуор диэри булкуйабыт. Дьоҕус буорсуйанан баһан ыла-ыла, ытыспытынан таптайан чиҥэтэбит, сөмүйэҕэ саҕынньах курдук кэтэртэххэ, төрүт быстан түһүө суохтаах. Сөбүн чиҥээтэ диэтэхпитинэ, үтэһэлэргэ (шпажка маҕаһыын аайы баар) сосискатааҕар улахан гына үөлэбит, үтэһэ икки уһугуттан туттахха, эт бэйэтин уйунар буолуохтаах.

Противеньҥа пергамент кумааҕыны тэлгэтэн баран, ол үрдүгэр уурталаан, духуопкаҕа уган 180 кыраадыс итиигэ 25 мүнүүтэ буһарабыт.

Сыалаах ойоҕостон рулет

Тириитин кытары холбуу сылдьар сөбүгэр чараас кэлим сыаны ылабыт. Истэри-тастары тууһунан сотобут итиэннэ быһаҕынан икки-үс илии кэтитинэн холооммут, хас да буорсуйанан уһаты быһыталыыбыт, ол эрээри уһук өттүлэрин быспаппыт, биирдии сантиметр курдугу ордоробут. Тириини алдьаппаппыт. Салгыы хас буорсуйа ахсын тирии уонна сыа икки ардынан тэлэ быһан, сиэп курдуктары оҥортуубут, онуоха ойоҕосторун уонна уһуктарын эмиэ төрүт алдьаппаппыт.

Дьэ бу сиэптэргэ эрдэттэн бэлэмнэммит фаршы сөбүгэр халыҥ гына симэбит. Ол фарш эриллибит сибиинньэ биитэр ынах этэ, оҕуруот аһа да буолуон сөп. Буһардахха, бу састаап сыа – эт – сыа буолуохтаах.

Ыгыллыбатын диэн аһаҕас өттүнэн эрийэн баран, маҥан сабынан бөҕө гына баайабыт итиэннэ маарыланан суулаан баран икки өттүттэн бобо баайабыт. Улахан көстүрүүлэҕэ уган, уу кутабыт уонна мөлтөх уокка икки чаас устата буһарабыт.

Хоторон, быһан бүлүүһэҕэ уурталыыбыт. Рулет сыа буолан, киһи элбэҕи сиэбэт, ол эрээри аһылык эбиитигэр бэртээхэй бүлүүдэ. Сиргэ-уокка өйүөҕэ илдьэ сылдьан килиэби кытары сииргэ тэҥнээҕэ суох!

Свиной_рулет.jpg

Кулгаахтан салаат

Сибиинньэ кулгааҕын үчүгэйдик ыраастыыбыт, сууйабыт. Уулаах көстүрүүлэҕэ уган, мөлтөх уокка икки чаас устата оргутабыт. Онно барыта үстүү устуука лавровай сэбирдэҕи, гвоздиканы уонна төгүрүк хара биэрэһи кутабыт.

Икки чаас устата буһан, сып-сымнаҕас буолбут сибиинньэ кулгааҕын хоторобут. Сойбутун кэннэ сытыы быһаҕынан уһун синньигэс гына, ол эбэтэр солуомкалыы кырбыыбыт, онно үс өлүүскэ чесногу, биир эриэппэ луугу бытархай гына кырбаан уонна биир бөдөҥ оҕурсууну (сибиэһэй да, тууһаммыт да барсар) уһун синньигэс гына кырбаан холбуубут. Амтаны байытан, сибиэһэй имбири быһах төбөтүнэн холоон кутабыт (мин сибиэһэй имбири лимону кытары эрдэ эрийтэрэн баран, холодильникка уура сылдьан туттабын).

Бу састаапка биир остолобуой ньуоска соя соуһун итиэннэ эмиэ оччо олива биитэр мас арыытын кутан, үчүгэйдик булкуйабыт. Баар буоллаҕына, укуруоп, петрушка курдук күөх тумалары табыгынатан, көстүүтүн ситэри киэргэтэбит. Салаат бэлэм!

Тирииттэн сокууска

Сибиинньэ тириитин үчүгэйдик ыраастыыбыт, кичэйэн сууйабыт. Сыатын элийэ быһан ылабыт (мин сыаны бытархай гына кырбаан баран, уура сылдьан хортуоппуйу, луугу, мокоруону кытары ыһаарылыыр идэлээхпин).

Ити курдук тириини төһө кыалларынан чарааһатабыт итиэннэ көстүрүүлэҕэ уган, туустаан баран, мөлтөх уокка икки чаас буһарабыт. Тахсар күүгэнин утарынан холбуйан ылабыт.

Оһохтон таһааран баран, хоторбокко, оргуйбут уутугар сойутабыт. Ис сыатыттан көҕүрэтэбит, тоҕо диэтэххэ наһаа сыалааҕа сииргэ табыгаһа суох буолар. Сып-сымнаҕас буола буспут тириини уһун синньигэс гына бысталыыбыт. Онно кыратык убаҕас мүөтү, биир остолуой ньуоску соя соуһун, икки өлүүскэ чесногу кутабыт, туустуубут. Баар буоллаҕына, кунжут сиэмэлэрин эбэбит. Булкуйабыт. Сибиинньэ тириититтэн сокууска бэлэм.

Сүрэхтэн бөрүөк

Сибиинньэ сүрэҕин сууйабыт, тас бүрүөтүн уонна силгэтин хоҥнорон ылабыт. Буһарабыт. Сойбутун кэннэ дьоҕус куһуоктарга арааран, эт эрийэринэн эрийэбит.

Эриллибит сибиинньэ сүрэҕэ кураанах баҕайы буолар, ол иһин мин буспут хаппыыстаны уонна ыһаарыламмыт луугу, сороҕор эриллибит ынах этин эбэр идэлээхпин. Онно хара биэрэһи, паприканы кутабын. Дьэ бу бэрт минньигэс астаннаах фаршынан бэрэскини да, бөрүөгү да, кэтилиэти да астыахха сөп.

Бөрүөк оҥорорго бэйэ охсубут тиэстэтэ даҕаны үчүгэй, маҕаһыыннарга атыыланар слоенай тиэстэ даҕаны куһаҕана суох. Противены мас арыытынан сотон баран, тэнитиллибит тиэстэбитин тэлгиибит, онно эриллибит эппитин биир тэҥ халыҥынан кутабыт. Үрдүнэн иккис тиэстэбитин саба ууран баран, тула өттүттэн хам тутуталыыбыт. Үрдүнэн кырпаламмыт сыыры кутан биэрэбит. Оһоххо (духуопкаҕа) буһара угабыт.

Бэрэскилииргэ хайдах баҕарар (үлүннэриилээх да, үлүннэриитэ суох да) тиэстэ барсар, буһарыытын эмиэ арыыга эбэтэр духуопкаҕа буһарыахха сөп. Духуопкаҕа буһарарга таһын арыынан соттоххо, саһарчы буһар.

Свиной_сальтисон_2.jpg

Тыҥанан бэрэски

Бэрэски да, бөрүөк да этигэр сибиинньэ тыҥатын эмиэ туһаныахха сөп. Онуоха сибиинньэ тыҥатын түөрт чаас ууга сытыарабыт, хаана тахсан бүтүөр диэри уутун уларыта сылдьабыт, тыынар боротуокаларын барытын ылан быраҕабыт.

Бытаан уокка туруоран икки чаас устата буһарабыт. Сойбутун кэннэ эт эрийэринэн икки төгүл эрийэбит. Ыһаарыламмыт луугу, сөбүлүүр тумабытын эбэбит, туустуубут. Ириистиибит. Баһаалыста бэрэскигитин буһарыҥ.

Хортуоппуйдаах бүөр

Сибиинньэ бүөрүн сыта төрүт ааһан биэрбэт, ол амтаныгар эмиэ сылдьар. Ити иһин, сибиинньэ бүөрүн аҕыс чаас устата ууга сытыарабыт, иккилии чаас буола-буола ол уутун уларытабыт. Онтон уксуустаах ууга сытыарабыт, ол уутун сүүрдэн баран, аны үүккэ сытыарабыт, ол да үрдүнэн сыта соччо барбат.

Противеҥҥа арыынан сотуллубут пергамент кумааҕыны тэлгэтэн баран, чараас соҕустук быһыллыбыт хортуоппуйу тарҕата кутабыт. Үрдүнэн кырбаммыт бүөрү кутабыт, онтон эриэппэ луугу, ол кэнниттэн кыһыл биэрэһи уонна моркуобу кырбаан кутабыт. Оһоххо буһара угабыт.

Минньигэстик аһааҥ! Сибиинньэттэн тугу да ордорбокко астыырга үөрэниҥ!

  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0

Комментарии (0)

Никто ещё не оставил комментариев, станьте первым.

Оставьте свой комментарий

  1. Опубликовать комментарий как Гость.
Вложения (0 / 3)
Поделитесь своим местоположением
Национальнай бырайыак

Уһун үйэлэнии соругунан

СӨ Ил Дарханын уонна Бырабыыталыстыбатын пресс-сулууспата иһитиннэрэринэн, Саха Сиригэр…
18.04.24 15:55
Ил Түмэҥҥэ

Сис кэмитиэт мунньаҕа

Муус устар 16 күнүгэр Ил Түмэн байыаннай сулууспалаахтар, бойобуой дьайыылар…
18.04.24 15:04