Уопсастыба

Сыыһа дьаһал сиэртибэтэ улахан этэ, 2000-тан тахса киһи ол дойдулар тоҥ буордарыгар хаалбыта... Улуус историятын кутурҕаннаах кэрчигин туһунан өйдөбүлү ыччакка табатык тиэрдэр, өлбүттэри кэриэстиир, кинилэри үйэтитэр сыалтан, 1990-с сыллартан күһүн ахсын Көһөрүллүүгэ анаммыт дьаһаллар тэриллэр үгэстэрэ олохсуйбута. 2002 сыллаахха улуус оччолорго баһылыга Иннокентий Аммосов дьаһалынан, 1942 сыллаахха көһөрүллүбүт холкуостаахтары тиэммит бастакы баарса Аллараа Бэстээхтэн хоту аттаммыт күнэ – балаҕан ыйын 19 күнэ Кэриэстэбил күнүнэн биллэриллибитэ. Бүгүн Кэриэстэбил күнүгэр анаммыт тэрээһиннэр анал бырагыраама быһыытынан,  Чурапчы улууһун бары нэһилиэктэригэр хабан ыытылла турар. 

Өлөр өлүүнү кыайбыттарга

                                   Уйулҕан

Сир-дойду иинэ хатан

Уот кураантан умайан,

Хайыта баран харааран

Ардах мэҥэ уутун сүтэрэн,

Көлүкэлэрим, күөллэрим

Биир таммах сиик баҕалаах

Харааччы уолан, хаттылар.

Сараһын үөнэ саранча

Сирдьигинии сириэдийэн,

Тимир тиистээх тэҥсигэ

Алаастарым халдьаайытын

Хайа салаан, хараардан,

Өтөхтөрүм өҥүн өлбөөрдөн

Уолбаларым уйгутун

Уораҕастаан, уоһуннаран,

Ол сыллар уот сэрии,

Уот кураан кугас кунана

Хара буору хаһыйбахтаан

Хааннааҕынан дьөлө көрөн,

Хаарыан дьоммун хаараан

Улуу сирдьитинэн сирэйдэнэн

Күүс өттүнэн күһэйэн,

Оччотооҕу салалта салаҥ       

Ынчык ындыылаах ыйааҕынан,

Хаан олбохтоох дьаһалынан

Сор-муҥ субалаах уурааҕынан,

Холоруктаах хара дьуоҕар

Хомуйа тардан, күүһүлээн,

Кыһыл оҕотуттан саҕалаан

Иннилэрэ кылгаабыт аарымалары,

Иннилэрин сирдэтинэрдэрэ суох

Аар-архах буолбут кырдьаҕастары,

Кыанардыын кыамматтыын

Үүрбэ сүөһүтүн курдук үүрэн

Үөс батааскы биэрбэккэ,

Иинэ сиэх иэдээҥҥэ

Аана суох алдьархайга

Күһэҥэй бөҕө күһэлэҥинэн

Күһүҥҥү хахсаат түһүүтэ,

Төлкө, түөрэх бырахпыт

Төрөөбүт төрүт түөлбэлэриттэн

Тэйитэн, ыраах араарбыттара.

Муҥ суолун муннуларынан

Сор суолун сотолорунан солуу,

Хоту дойду чысхааныттан

Харыстаабат халтаҥ таҥастаах,

Ол дойду уонунан көстөөх

Улуу уораҕайдарын улаҕатын

Дойду сир бултуур тэрилэ

Долгуппакка, тургуйбакка,

Туос аччык, элэ-была сэниэлэрин

Тоҕус көлөһүнүн тобуктарыгар тоҕон

Аҕыс көлөһүнүн сүүстэригэр аҕаан,

Хаарыаннаах алаас дойдуларын

Хатыҥ чараҥнарын ахтан,

Ол чэҥ муус кудулу байҕал

Уордаах кыыдааннаах тыынын,

Ала холорук сиксийэ сиэлэр

Курдары үрэр тибиитигэр,

Буор куттарын булбакка

Салгын куттара сайҕанан

Ийэ куттара иэнигийэн,

Туох буруйун-сэмэтин иһин

Хааннаах харах уутунан

Сууннаран, суорума суоллаан

Боҕутарга санаммыккыт буоллаа...

Ити олох хабараан охсуутун

Харыларынан хайа силэйэн,

Сырдык тыыннарын солуок

Үрүҥ тыыннарын толук ууран,

Чурапчы чулуу дьоно туруммута

Өркөн өйүнэн өрүһүнэн

Дохсун дьаныарынан тардынан

Туруу дьулуурунан турунан,

Булгуруйбат буулаҕа санааларынан

Энчирээбэт эрдээх эрчимнэринэн

Өлөр өлүүнү кыайбыттара

Өргөс - кылаан аспыттара.

                          2013 с.

Хаартыска архыыптан