Норуоттар доҕордоһууларын дьиэтин саалатыгар уопсайа 22 бырайыагы кэпсээтилэр. Ол курдук, РНА СС Гуманитарнай чинчийиилэргэ уонна Хоту дойду аҕыйах ахсааннаах норуоттарын кыһалҕаларын института, Н.Е. Мординов-Амма Аччыгыйа аатынан «Кэскил» оҕо кыһата, М.К.Аммосов аатынан ХИФУ, «Саха» НКИХ, «Терра» этнокултуура киинэ, «Саха бэчээт», СӨ Национальнай бибилэтиэкэтэ, С.Н.Донской-II аатынан үөрэхтээһини сайыннарыыга уонна идэни үрдэтиигэ института, «Мультидитек», «Тундра» ойуулук устуудьуйалара, Олоҥхо тыйаатыра, «ИТ Польза» хампаанньа, А.Е.Кулаковскай аатынан Норуоттар доҕордоһууларын дьиэтэ, о.д.а. кытыннылар.
Тэрээһиҥҥэ СӨ Бырабыыталыстыбатын бэрэссэдээтэлин солбуйааччыта Сергей Местников бырайыактары көмүскээччилэргэ уонна ыалдьыттарга эҕэрдэ тылын эттэ:
- Бүгүн тылы харыстыыр, сайыннарар судаарыстыбаннай бырагыраамабыт 2023 сыллааҕы үлэтин билиһиннэрэбит. Манна сыл устата судаарыстыбаннай бырагырааманы олоххо киллэриигэ сыралаахтык үлэлэспит толорооччулар кытталлар. Кинилэр үлэлэрин көрөбүт-истэбит, туохха сыыһа-халты тахсыбытын көннөрөбүт, инники үлэҕэ былаан оҥоробут. Бырагыраама үбүлээһинэ СӨ Ил Дархана Айсен Николаев сорудаҕынан 50 мөл солкуобайтан 100 мөл солк. диэри эбиллибитэ. Быйыл араас хайысхалаах барыта 50 бырайыагы үлэлэттибит. Бу бырайыактар биир эрэ сыллаах буолбатахтар, инникитин 20-25 сыл устата үлэлиэхтэрэ», — диэтэ Сергей Местников.
Санатан эттэххэ, судаарыстыбаннай бырагыраама чэрчитинэн инновационнай бырайыактар оҥоһуллаллар, научнай чинчийиилэр ыытыллаллар, квалификацияны үрдэтэр куурустар тэриллэллэр, терминологическай ыйынньыктар уонна кинигэлэр бэчээттэнэллэр.
Гуманитарнай чинчийии уонна аҕыйах ахсааннаах норуоттар проблемаларын института үс бырайыагы билиһиннэрдэ: «Хотугу сир төрүт олохтоох аҕыйах ахсааннаах норуоттарын тылларын кэтээн көрүүнү тэрийии», «Саха тылыгар матырыйааллары хомуйарга диалектологическай, социолингвистическай и топонимическай экспедициялары тэриийии уонна ыытыы», «Саха тылын национальнай куорпуһа». «Мультидитек» хампаанньа саха тылынан «Ытык Чороон» ойуулук оҥорбут.
- Биһиги икки сыл анараа өттүгэр хампаанньа баазатыгар «Ойуулук» анимационнай устуудьуйаны тэрийбиппит. Билигин өрөспүүбүлүкэҕэ хампаанньа төрөөбүт тылларынан анимационнай контены оҥорор саамай бөдөҥ таһаарааччыта буолабыт. «Ытык Чороон» диэн сахалыы тыллаах анимационнай ойуулук оҥордубут. Бу бырайыак идиэйэтэ миигин оҕо сааспыттан көҕүлээбитэ. Бырайыагы оҥорууга биһиги олохтоох исписэлиистэрбит үлээтилэр. Ити барыта контент оҥорууга түргэнник олоххо киллэрэр кыаҕы биэрэр, - диэн «Мультидитек» хампаанньа салайааччыта Таисия Тарабукина санаатын үллэһиннэ.
Тэрээһиҥҥэ Сергей Местников тылы, литэрэтииринэй уонна култуурунай нэһилиэстибэни харыстааһыҥҥа анаммыт «Ийэ тыл – норуот бас билиитэ» өрөспүүбүлүкэтээҕи бырайыактар куонкурустар кыайыылаахтарын наҕараадалаата.
Саха Сиригэр судаарыстыбаннай бырагыраама чэрчитинэн тыллары кэтээн көрүү, чинчийии, о.д.а. научнай-чинчийэр үлэлэр олоххо киирэллэр. Нуучча уонна саха тылын, төрүт олохтоох аҕыйах ахсааннаах норуоттар тылларын үөрэтэр-чинчийэр куурустар тэриллэллэр, мобильнай сыһыарыылары, сахалыы киинэлэри, ийэ тылы тарҕатыыга уонна сайыннарарга социальнай суолталаах роликтар оҥоһуллаллар. Иһитиннэрэр-көрдөрөр, сонуннары тарҕатар, үөрэх кыһаларын порталлара өйөнүллэллэр. Төрөөбүт тылларынан сыыппараны сайыннарыыга, култуура нэһилиэстибэтин харыстааһыҥҥа уонна тарҕатыыга үлэ барар.
СИА хаартыскаҕа түһэриилэрэ
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
