Уопсастыба

Арыылаан араарбаттар

Бу сайын Дьокуускайга кыбартыыра атыыластым. Маҥнайгы этээскэ. Хомунаалынай өҥө төлөбүрүн квитанциятын көрбүтүм, лифт иһин ылаллар эбит. Тоҕо? Мин туһаммаппын ээ.

                                                                                     Елена.

--РФ Дьиэҕэ-уокка кодексыгар этиллэринэн, кыбартыыраны бас билээччилэр бары, хаһыс мэндиэмэҥҥэ олороллоруттан тутулуга суох, уопсай дьиэҕэ олорорго табыгастаах усулуобуйаны тэрийиигэ, ону хааччыйыыга, көрүүгэ-харайыыга, олохтоохтор бары сылдьар сирдэрин, туһанар малларын-тэриллэрин ыраастык-чэнчистик, алдьаныыта-кээһиниитэ суох тутан олорууга баранар бары ороскуоту кыттыһан төлөһөр эбээһинэстээхтэр. Ол төлөбүрдэрин суумата кинилэр төһө иэннээх сири бу дьиэҕэ бас билэн олороллоруттан тутулуктаах, онтон суоттаан таһаараллар, итиэннэ хомунаалынай өҥө төлөбүрүгэр киирэр.

Лифт уонна лифт шахтата элбэх кыбартыыралаах уопсай дьиэ олохтоохторун уопсай бас билиитигэр киирсэр баай-дуол буолар. Онон хааччыллыытын, оҥорор өҥөтүн иһин бары төлүөхтээхтэр. Ол маҥнайгы этээстэри эрэ арыылаан арааран, кинилэргэ эрэ анаан, туспа нуорма олохтоммот. Үөһэ тахсарга бастакы да этээстэр лифт өҥөтүнэн туһаналлара чахчы. Онон УК-лар (управляющая компания) лифт иһин барыларыттан ылаллара оруннаах.

 Ким суотугар ыраастыылларый?

 Биһиги уопсай дьиэбитигэр бу сайын устата хас да киһи коронавируһунан ыарыйда. Ол иһин подъезпытын хаста да кэлэн дезинфекциялаатылар. Ити өҥө иһин олохтоохтор тугу да эбии төлөөбөт инибит?

                                                                 Галина, биэнсийэлээх.

--РФ Дьиэҕэ-уокка кодексын 156 ыстатыйатын 7 чааһыгар олоҕуран, элбэх кыбартыыралаах дьиэни көрүү-харайыы, үчүгэйдик тутан олоруу, өрөмүөн иһин төлөбүрү бас билээччилэр уонна салайар хампаанньа (УК) бэрэстэбиитэллэрэ кыттыылаах уопсай мунньахха быһаараллар. Икки өттүттэн сүбэлэһэн уонна сөбүлэһэн, итэннэ биир сылга болдьохтоон.

Онон УК-лар бас билээччилэр сөбүлэҥнэрэ суох, уопсай мунньаҕынан быһаарыы ылыммакка эрэ, эбии төлөбүр көрдүүр эбэтэр ааҕар бырааптара суох.

Аны туран, УК-лар оҥорор өҥөлөрүн испииһэгэр дезинфекциялааһын диэн киирсибэт. Ол иһин эбии бэйэлэрэ төлөөн ыраастаталлар. Тоҕо диэтэххэ, олорорго табыгастаах уонна куттала суох усулуобуйаны тэрийэр эбээһинэстээхтэр. Ол РФ Дьиэ-уот туһунан сокуонун 161-с ыстатыйан 1 чааһыгар ыйылла сылдьар.

Пандемия кэмигэр элбэх киһи олорор уопсай дьиэтин дезинфекциялыыр саамай сөп. Роспотребнадзор да ирдиир, оттон “Служба эксплуатации городского хозяйства” диэн тэрилтэ ону хонтуруоллуур.

Манна даҕатан эттэххэ, СӨ Олох-дьаһах хомунаалынай хаһаайыстыбатын уонна энэргиэтикэҕэ министиэристибэтэ Дьокуускай салайар хампаанньаларыгар (УК-ларга) дезинфекциялыырга туһаныллар средстволары босхо биэртэлээн көмөлөспүтэ.

Уустук үллэрии курдук

         Балконум тас сыбаҕа барыта түһэн, кырааската ууга-хаарга суураллан хаалбыт. Ону бэйэм оҥоруохтаахпын дуу, биитэр УК-лар дуо?

 Уйбаан.

--Бу боппуруоска эмиэ РФ Дьиэҕэ-уокка кодексыгар тирэҕирэбит. Онно сурулларынан, элбэх кыбартыыралаах дьиэ уопсай бас билэр баайыгар балкон икки кытыы уонна түннүк уураллар эркиннэрэ, тутар баалкалара, үөһээ-аллараа билиитэлэрэ киирэллэр. Өскөтүн ити чаастартан турар конструкцията хайа баран, хайдан, хамсаан, алдьанан эрэрин көрдөххүтүнэ, суһаллык салайар хампаанньаҕар (УК) эрийэн эбэтэр суругунан сайабылыанньа суруйан биллэрэҕин. Оччоҕо УК бэрэстэбиитэллэрэ кэлэн көрүөхтээхтэр, алдьаныыны сиһилии ойуулаан, аахта суруйуохтаахтар, маны туоратарга туох үлэ ыытылларын быһаарыахтаахтар.

Балкон хамсаабыт дуу, хайдыбыт дуу конструкциятын чөлүгэр түһэрии, уларытыы, көннөрүү, сыбааһын – барыта УК өрөмүөҥҥэ көрүллүбүт үбүнэн оҥоһуллар. Онно анаан олохтоохтортон дуу, кыбартыыраны бас билээччиттэн дуу харчы хомуйуо суохтаахтар.

Оттон хаһаайын эппиэтинэһигэр, балкон түннүгүттэн саҕалаан, ис өттө барыта киирэр. Ол иһин бэйэтэ хайдах баҕарарынан уларытар-тэлэритэр бырааптаах – ититэн (утепление), өстүөкүлэлээн (остекление), эркинин эпсиэйдээн (штукатурка), маһынан саайан (обшивка), о.д.а. Ити тупсаран оҥоруута алдьаннаҕына, тэллэй, түүнүк буоллаҕына, сытыйдаҕына, сиигирдэҕинэ – барытын бэйэтин суотугар оҥоруохтаах.  

Дьиэ үрдэ тэһиннэҕинэ

Биһиги саамай үөһээ этээскэ олоробут. Ааспыт улахан ардахха дьиэбит үрдэ тэһиннэ. Бука, хоруобуйата алдьаммытыттан буолуо. Ону кимиэхэ оҥорторобут?

                                                                                     Поповтар.

--Итинник түбэлтэҕэ бэйэҕит салайар хампаанньаҕытыгар (УК) этэҕит, кэлэн оҥоро охсоллорун курдук ирдэбиллээхтик. Ардах уута дьиэҕитигэр оҥорбут хоромньутун туһунан аахта толоруллуохтаах. Аахтаны салайар хампаанньа оҥорор. Ол суруйбуттарын кытта сөпсөспөт буоллаххытына, бэйэҕит да аахтаны суруйар бырааптааххыт. Икки эксэмпилээргэ толороҕут. Туоһу курдук, ыалларгыт илии баттыыллара ордук. Аны туран, билиҥҥи үйэҕэ видеоҕа устан, хаартыскаҕа түһэрэн биэрэллэр – дакаастабыл  көрүҥэ буоллаҕа дии.

РФ Тутууга уонна олох-дьаһах хомунаалынай хаһаайыстыбатыгар  кэмитиэтэ (норуокка биллэринэн Госстрой) 2003 с. атырдьах ыйын 27 күнүнээҕи 170-с №-дээх дьаһалынан, уу тэстэр сирин салайар хампаанньа биир суукка иһигэр оҥоро охсуохтаах диэн. Нэдиэлэ да, ый да буолбатах, болдьоҕо ыгым – 24 чаас иһигэр. Өскөтүн ити бэриллибит кэм иһигэр оҥорботохторуна, биһиэхэ, тутууну уонна олох-дьаһах хаһаайыстыбатын кэтиир, хонтуруоллуур тэрилтэҕэ, сайабылыанньа суруйуоххутун сөп. Электроннай аадырыспыт: Адрес электронной почты защищен от спам-ботов. Для просмотра адреса в вашем браузере должен быть включен Javascript..  Өссө dom.gosuslugi.ru диэн систиэмэҕэ «Управление госстройжилнадзора РС(Я) (ОГВ субъекта РФ, Контролирующий орган, ГЖИ)» диэн баар. Үҥсүүгүтүн итиннэ эмиэ хаалларыаххытын сөп.

Оттон кырыыһа хоруобуйатын алдьаныытыттан уу тэстэн киирэн, кыбартыыраҕытыгар хоромньуну таһаарбыт буоллаҕына, туох баар ону  туоһулуур докумуоннаргытын мунньан, суукка биэрэн, салайар хампаанньаттан төлөртөрөҕүт.

Хаарбах диэн кыһаллыбат сыыһа

Биһиги хаарбах дьиэҕэ олоробут. Былаан быһыытынан, 2025 сылга биирдэ көһөрүөхтээхтэр.  Наһаа эргэ буолан, радиатордарбыт тоҕо баран эрэйдииллэр.

       Е.Р.

--Салайар хампаанньа (УК) дьиэ “хаарбах” диэн билиниллибитин уонна сотору кэминэн көһөрүллэрин куоһур оҥостон, аанньа ахтыбаттыы сыһыаннаһара, баар кыһалҕаҕа кыһаллыбата сыыһа. Бүтэһик ыал хомунан тахсыар диэри бу дьиэҕэ киһи олорор усулуобуйатын тэрийэр эбээһинэһин толоруохтаах.

Уопсай баайы-дуолу тутуу быраабылатын 491-с нүөмэрдээх 6-с пуунугар олоҕуран,  кыбартыыралар устун сылааһы тиэрдэр турбалар барыта салайар хампаанньа көрүүтүгэр-истиитигэр киирэллэр. Оттон радиатор ким эппиэтинэһигэр баарын чопчу быһаарар оруннаах. Ол курдук, РФ Үрдүкү суутун 2016 с. бэс ыйын 6 күнүнээҕи урааҕынан, кыбартыыраҕа баар радиатор киин ититэр систиэмэттэн арахсар-холбонор анал оҥоһуулаах, итиэннэ байпастаах буоллаҕына, оччоҕо биирдэ эрэ бас билээччи тус көрүүтүгэр-истиитигэр киирэр. Оттон өскөтүн оннук оҥоһуута суох буоллаҕына, өрөмүөнүн, уларытары, саҥардары барытын салайар хампаанньа бэйэтэ уйунан оҥоруохтаах. Бука, ааспыт үйэтээҕи хаарбах дьиэлэргэ оннук аныгы тэрил суоҕа чахчы. Онон харса суох салайар хампаанньаҕар этэр, кинилэринэн босхо оҥорторор бырааптааххын.

Манна даҕатан эттэххэ, үгүс киһи билигин дьиэтин дизайнер былаанынан оҥорторор. Онуоха хостор эркиннэрин сыҕарыталлар, уотун-уутун ситимин уларыталлар, барытын көһөрөллөр (перепланировка). Оннооҕор ититэр систиэмэни кытта тыыталлар. Ону бэйэҕит ыллыгыт да оҥорбоккут, бастаан салайар хампаанньаҕытыгар этэҕит. Сөбүлэһэр буоллахтарына, УК-ларга бэйэлэригэр оҥортороргут ордук. Тоҕо диэтэххэ, туох эмэ саахал тахсар түгэнигэр, эппиэтинэһи кинилэр сүгэллэр.

Дуогабардаспатах да буол...

Мин Дьокуускайга кэтэх дьиэҕэ олоробун. Кытаанах бөҕү тиэйэр операторы кытта дуогабар түһэрсибэтэҕим. Бөҕү кутар контейнердарын харахтаан көрө иликпин,  ханна баарын да билбэппин. Ол эрээри миигиттэн ТКО төлөбүрүн ылар эбиттэр.
Тоҕо?

                                                                            Баһылай.

--2019 сыл тохсунньутуттан кэтэх да, уопсай да дьиэлэргэ олорооччулар бары кытаанах хомунаалынай бөҕү (ТКО) тиэйии иһин булгуччу төлүөхтээхтэр. Ол туһунан Федеральнай сокуон 89-с №-дээх сокуонун 24.7 ыстатыйатын 4-с пуунугар бигэргэнэр.

“Дуогабар түһэрсибэтэҕим” диэн боппуруоскар тохтуохха. Федеральнай сокуон ити  үөһэ ыйыллыбыт ыстатыйатыгар этиллэринэн, Эрэгийиэннээҕи оператор дуогабара “публичнай оферта” буолар. Ол аата Эрэгийиэннээҕи оператор кытаанах хомунаалынай бөҕү тиэйии туһунан этиилэрин уонна дуогабарын бэйэтин саайтыгар уонна хаһыаттарга бэчээттэтэр. Бу иһитиннэрии тахсыбытын кэннэ 15 күн устата эн дуогабар түһэрсэргэ ирдэнэр докумуоннары Эрэгийиэннээҕи операторга ыыппатах, тиксэрбэтэх буоллаххына, 16-с күнтэн быһалыы, нууччалыы эттэххэ, автоматически дуогабар оҥоһуллар.

 Аны “контейнеры харахтаабатаҕым, ханна баарын да билбэппин” диэн этиигэр быһаарабын. Чааһынай секторга бөх кутар баахтары оҥорторон туруоруу -- олохтоох бэйэни салайыныы эбээһинэһигэр киирэр.

Бөх быраҕар туочукалар бэйэ-бэйэлэриттэн 8-10 м тэйиччи буолуохтаахтар. Ону учуоттаан, итиэннэ СанПиН “контейнер дьиэттэн 20 м ыраах уонна 100 миэтэрэттэн  чугас сиргэ баар буолуохтаах” диэн ирдэбилин тутуһан, чопчу ханна турарын кэтэх дьиэлэргэ олорооччулар бэйэлэрэ быһаарыахтаахтар. Онуоха тиэйэр улахан массыына сатаан батан киирэр, эргийэр киэҥ-аһаҕас сирин талыахтаахтар.

Өскөтүн контейнер эн дьиэҕиттэн 100-тэн тахса миэтэрэ тэйиччи уонна онно хааман тиийэр суол суох буоллаҕына, Эрэгийиэннээҕи оператор өҥөтүн толорботоҕунан ааҕыллар. РФ Дьиэҕэ-уокка кодексын 157 ыстатыйатыгар, итиэннэ РФ Бырабыыталыстыбатын 2011 с. ыам ыйын 6 күнүнээҕи  354-с нүөмэрдээх уурааҕын 148 пуунугар олоҕуран, өскөтүн хомунаалынай өҥө оҥоһуллубатах буоллаҕына, хомунаалынай төлөбүр кээмэйин кыччатар эбэтэр букатын да төлөөбөт курдук туруорсар бырааптааххыт.

Контейнер суоҕун олохтоох дьаһалтаҕытыгар баран быһаарсыаххытын наада. Оттон оҥоһуллубатах өҥө иһин ылбыт харчыларын төнүннэрээри гынар буоллаххытына,  Эрэгийиэннээҕи оператарга тиийэҕит. Өскөтүн онно да туох да миэрэни ылбатахтарына, Роспотребнадзорга үҥсүөххүтүн сөп -- Эрэгийиэннээҕи оператор санитарнай-эпидемиологическай нуорманы  уонна контейнердары тутуу быраабылатын тутуспатаҕын иһин. Оттон төлөбүр тарыыбын үрдүк дии саныыр буоллаххытына, СӨ Сыана бэлиитикэтигэр кэмитиэтин аатыгар суруйуоххутун сөп. Хас үҥсэр-ирдиир сайабылыанньаҕытын барытын видео, хаартыска туоһулаах биэрэргит тоҕоостоох.

Тустаах тэрилтэлэртэн ылбыт хоруйдаргытын кытта сөпсөппөт буоллаххытына, СӨ Борокуратууратыгар үҥсүү түһэриэххитин эбэтэр сууттаһыаххытын сөп. Ол эһиги көҥүлгүт уонна быраапкыт, ким да ону хааччахтаабат, буойбат-хаайбат.