Уопсастыба

Оттон мин Саҥа дьылы Аммаҕа ылан баран, ол дойдуга кинини батыһан барбытым. Тиийбитим, Елизаветам барахсан олохтоох дьону-сэргэни кытары билсэн, үлэ үөһүгэр сылдьара. Иллэҥ кэмигэр ордук сөбүлээн Ульяна Прокопьевна, Иннокентий Николаевич Колодезниковтар диэн дьоһун-мааны ыалы кытары бодоруспут этэ.

Колодезниковтар бу уһук хотугу сир дьоһуннаах түөлбэтигэр ытыктанар ыаллар. 1970 с. ыал буолан, олохтоох сэбиэккэ саахсаламмыттар. Оччолорго Иннокентий 25, Ульяна 23 саастаах эдэр дьон эбиттэр. Оскуолаҕа биир кэмҥэ үөрэммиттэр, оҕо эрдэхтэриттэн доҕордоспуттар. Сайын учаастакка биир биригээдэҕэ бииргэ сылдьан балыктаан, айылҕа барахсаҥҥа үөрэ-көтө үлэлээн, сынньанан кэлэр эбиттэр. Ыал буолбуттарын кэнниттэн, Ульяна 1971 с. оҕоломмут, уолларын Прокопий диэн эһэтин аатынан ааттаабыттар, 1983 с. кыыстара Оля төрөөбүт, киниэхэ эбэтин аатын биэрбиттэр.

Ыал аҕа баһылыга Иннокентий Николаевич 1946 с. Тиксии бөһүөлэгэр төрөөбүт. 1963 сылтан «Аартыка» холкуоска мэхэньисээтэринэн ананан үлэтин саҕалаабыт. Дьэ ити кэмтэн ыла тыйыс айылҕалаах, уустук усулуобуйалаах хотугу сиргэ, үйэ аҥаарын устатыгар мэхэньисээтэринэн, вездеход идэтийбит суоппарынан үлэлээбит. Тимир тиһиликтээх көлөнү тэһииннээн, суола-ииһэ суох туундаранан, мууһунан бүрүллүбүт аата-ахсаана биллибэт күөллэринэн, үрэхтэринэн, өрүһүнэн, муоранан балыксыттары учаастактарынан таһара, наадата тирээтэҕинэ, дьону-сэргэни, бэл, оҕолонор дьахталлары улуус киинигэр, Тиксиигэ, тиийэ тиэрдитэлиирэ. Биир дойдулаахтара: «Үлэтигэр бэриниилээх, эрэллээх суоппар», -- диэн киниэхэ олус эрэнэллэрэ. Чиэһинэй, толоругас, дьиссипилиинэлээх буолан, салайааччыларга уонна дьонугар-сэргэтигэр дириҥник ытыктаммыта. Быыкап тумулун олохтоох сэбиэтигэр хас да ыҥырыыга дьокутаатынан талыллыбыта. Өр сыллаах эҥкилэ суох үлэ сиэрдээхтик сыаналаммыта, 1971 с. РСФСР Балыктааһыҥҥа хаһаайыстыбатын министиэристибэтин Бочуотунай грамотатынан, 1972, 1974 сс. «Социалистическай куоталаһыы кыайыылааҕа» знагынан наҕараадаламмыта. «Аартыка» холкуос бырабылыанньатын Махтал суругунан, грамотатынан элбэх төгүл бэлиэтэммитэ. 2020 с. «Саха Өрөспүүбүлүкэтин тыатын хаһаайыстыбатын туйгуна», «Булуҥ улууһун Бочуоттаах олохтооҕо» буолбута.

Ульяна Прокопьевна 1948 с. Быыкап тумулугар төрөөбүтэ. 1966 с. олохтоох аҕыс кылаастаах оскуоланы бүтэрэн Дьокуускайдааҕы үп тиэхиньикуумугар үөрэнэ киирбитэ. Үөрэҕин 1969 с. ситиһиилээхтик бүтэрэн, дойдутугар үлэлии кэлбитэ. «Аартыка» холкуоска хассыырынан үс сыл үлэлээн баран, нэһилиэк олохтоох сэбиэтигэр бухгалтерынан анаммыта. Үлэтигэр бэриниилээх исписэлиис ЫБСЛКС Киин Кэмитиэтин «Бэтилиэккэ эдэр гвардееһа» бэлиэтинэн, Бочуотунай грамотанан, Саха Өрөспүүбүлүкэтин Бырабыыталыстыбатын Махтал суругунан, 2000 с. «Үлэ бэтэрээнэ» мэтээлинэн, 2021 с. «Саха хомсомуолун 100 сыла» бэлиэнэн наҕараадаламмыта. Кыыстара Ольга 2006 с. ХИФУ-ну бүтэрэн, үлэтин Булуҥ улууһунааҕы Биэнсийэ пуондатын управлениетыгар саҕалаабыта. 2014 с. Дьокуускайга көһөн кэлэн, Биэнсийэ пуондатын өрөспүүбүлүкэтинээҕи салаатыгар үлэҕэ киирбитэ. Билигин манна сүрүн эспиэр исписэлииһинэн үлэлиир. Кэргэннээх, икки оҕолоох. Кэргэнэ Владимир Посельскай ХИФУ-ну 2007 с. бүтэрбитэ, аангылыйа тылын учуутала. Хотугу сир маанылаах ыала мурун бүөтэ үс сиэннээхтэр. Нэһилиэк олоҕор-дьаһаҕар, уопсастыбаннай үлэтигэр көхтөөхтүк кытталлар, мэлдьи инники күөҥҥэ сылдьаллар. Олоххо уопуттарын эдэр дьоҥҥо, ыччаттарга тиэрдэллэр. 2020 с. «Дьиэ кэргэн килбиэнэ» бэлиэнэн наҕараадаламмыттара, ааттара «Золотые семьи Якутии» сэттис кинигэтигэр киллэриллибитэ. Былырыын Арассыыйа тэлэбиэдиэнньэтин тэрийэр кэмитиэтин «Дьиэ кэргэн, таптал уонна эрэллээх буолуу күнэ» анал мэтээлинэн наҕараадаламмыттара.

Үлэлии үөрэммит үгэһинэн, Иннокентий Николаевич тэһийэн олорбот. Бу ааспыт кыһын былаанын 160 % толорон, 800 сэнтиниэр балыгы «Аартыка» холкуоска туттарда. Ульяна уонна Иннокентий Колодезниковтар дьэ, бу курдук Булуҥ улууһугар, хотугу муустаах байҕал модьоҕотун кытыытыгар турар дьоҕус түөлбэҕэ олохторун үлэҕэ анаан, оҕолоругар, дьоҥҥо-сэргэҕэ ыллыктаах тылларын-өстөрүн тиэрдэллэр, сүбэ-ама буолаллар. Быйаҥнаах күһүннэрин айхаллыы көрсөллөр.

Семен КАПИТОНОВ, Арассыыйа Суруйааччыларын сойууһун чилиэнэ, бэйиэт, өрөспүүбүлүкэ култууратын үтүөлээх үлэһитэ, Амма улууһун Бочуоттаах олохтооҕо.

Хаартыска: ааптар тиксэриитэ.