Уопсастыба

Степан Корнилов 38 саастаах, Сунтаар улууһун Сиэйэ нэһилиэгин олохтооҕо, Ыксаллаах быһыы-майгы кэмитиэтин салаатын суоппара, аҕыс оҕо аҕата, эрэллээх кэргэн, күндү күтүөт, улахан дьиэ кэргэн баһылыга. Бу эдэр ыаллар Сиэйэ сэлиэнньэтин киэргэтэн, нэһилиэк быһыытынан бигэ тирэхтээх буоларыгар ахсаабат кылааттарын киллэрэн олороллор.

Анастасиялаах Степан 2008 с. ыал буолбуттара. Ыал аҕата: «Оҕо – Таҥара бэлэҕэ, Таҥара оҕону үтүө дьоҥҥо бэлэхтиир, кэргэммэр Настяҕа улахан махтал, маннык сир симэхтэрин бэлэхтээбитигэр», -- диирин ама, ким истэн үөрүө суоҕай?! Быйыл икки улахан игирэлэр Снежана, Гром орто оскуоланы бүтэрэн олох киэҥ аартыгар үктэнэллэр. «Оҕолор бэйэ-бэйэлэрин көрсөллөр, тэһийэллэр», -- диэн судургу этиигэ оҕолор бэйэ-бэйэлэригэр тапталлара аһаҕастык иһиллэр. Мин көрөн олордохпуна, эдьиийдэр-убайдар олус сатабыллаахтык бытыылкаҕа үүт оҥоро охсон, кыра балыстарын түргэн үлүгэрдик күнүскүлэрин утуталаан кэбистилэр, ким да соруйуута суох. Степан: «Оҕолору аһара атаахтатар сиэрэ суох, оҕону үлэнэн иитиллэр», -- диэн тус көрүүлээх эбит.

Степан Николаевич улахан уола Грому кытары икки төгүл «Аҕа уолунаан» диэн улуустааҕы күрэхтэһиигэ улууска бастааннар, өрөспүүбүлүкэҕэ тиийэ күрэхтэспиттэр. Күрэхтэһиини олус сөбүлээбиттэр. «Бу үлэнэн оҕону такайыы, күннээҕи олоххо бэлэмниир күрэх», -- диэн сыаналыыллар. Бастакы сылларыгар Гром уолчаан баҕанаҕа сатаан ыттыбатах, ону дьиэлэрин таһыгар баҕана туруоран, тута дьарыктанан сыалларын сиппиттэр. Аны «уоту ыларбыт мөлтөх, болҕомтобутун билигин онно туһаайа сылдьабыт» диэн ситиспэтэхтэрин эбэһээт ситиһэргэ, кыайбатахтарын булгу кыайарга булгуруйбат дьулуурдара сөхтөрдө уонна сэргэттэ. Аҕа: «Уолум билигин ханна баҕарар иннин солоно сылдьыаҕа», – диэн эрэллээхтик этэр. Бу күрэхтэһиигэ сүүрбэччэҕэ тиийэ хамаанда кыттарын, үксүн элбэх оҕолоох ыаллар кытталларын Степан бэлиэтии көрбүт.

Корниловтар күннээҕи түбүктэрэ сарсыарда 5 чаастан саҕаланар. Кинилэр кыралыын-улаханныын 50-ча сүөһүлээхтэр, ол иһигэр 13 ыанар ынахтаахтар. Икки сылгы үөрдээхтэр. «Бу улахан хаһаайыстыбаны бары көмөлөөн көрөбүт, Настям ийэтэ Евдокия Дмитриевна сүбэтинэн», -- диэн күтүөт дириҥ ытыктабылынан хаста да ахтан ааста. Ол сүөһүлэригэр эбэлэрин ыйыытынан үлэлииргэ табыгастаах хотону нэдиэлэ иһинэн тутан кэбиспиттэр. Окко бэйэтин ийэлээх-аҕата төһүү күүс буолаллар. Үлэлэрин чэпчэтээри, кыайыылаах-хотуулаах буоларга икки «Беларусь» тыраахтартан саҕалаан, араас тиэхиньикэ уонна ону ыытарга анал көҥүл барыта баар эбит. Сиэйэҕэ суох киэҥ-куоҥ, ат эккирэтэр улахан дьиэлээхтэр, улахан сандалы хотойорунан барыта бэйэлэрин хаһаайыстыбаларыгар үүннэрбит, оҥорон таһаарбыт астара дэлэй.
– Бу маннык, бэйэбитин хааччынар буоламмын дэриэбинэ олоҕун астынабын. Оҕолору төлөпүөҥҥэ аһары олордубат буола сатыыбыт, киэһэ бары төлөпүөннэргитин ууруҥ диэтэххэ истэллэр, -- диэн баран Степан оҕолорун диэки таптаабыт хараҕынан эргиччи көрөн кэбиһэр.
Оҕолорун үөрдээри Саҥа дьылга дьиэлэрин эргиччи дьэрэкээн уоттууттууллар-күөстүүллэр. Оҕолорун инникилэрин оҥорон, куоракка хайы -сах кыбартыыра ылыммыттар. Эбэлэрэ күтүөтүн туһунан: «Кэргэнинээн куруук сүбэлэһэн биир сыалга кэлэллэр, оҕолоругар амарах сыһыаннаах, хаһаайыстыбаннай», – диэн киэн тутта кэпсиир. Оҕолортон саҕалаан эбэлэригэр тиийэ нэһилиэк олоҕор бары көхтөөхтүк кытталлар.
– Мин бэйэм кыахпынан субуотунньуктарга кыттабын, тыраахтар өҥөтүн оҥоробун. Оҕо төрөппүттэриттэн көрөн үөрэнэр, онон табахтаабаппын, аһыы утаҕы батыһан иһиини утарабын, – диэн ыал аҕата эр киһилии туруору этэр.

Бу курдук баары баарынан, оҥорон көрөн киэргэппэккэ кэпсиир, олоххо олохтоох көрүүлэрдээх, оҕолоругар, дьонугар-сэргэтигэр бигэ тирэх буолар аныгы дэриэбинэ чаҕылхай олохтооҕо, бэйэтин харытын, өйүн күүһүнэн, сатабылынан олох уйгутун оҥорор, сарсыҥҥы күҥҥэ эрэллээхтик үктэнэн турар Степан Николаевич Корнилов туһунан үтүө холобур гынан кэпсээбиппин кэрэхсээҥ. Олоххо дьиҥнээх хаһаайын буолуҥ.