Үөрэх

 Ол иһин оскуоланы бүтэрэн барбыт оҕолоро көрсө түстэхтэринэ, Наталия Никитична уруоктарын, ыыппыт тэрээһиннэрин астына-дуоһуйа ахталлар. Кини 40-ча сыл үөрэҕирии систиэмэтигэр бибилэтиэкэринэн, учууталынан, дириэктэри иитэр үлэҕэ солбуйааччынан үлэлээбитин тухары үтүмэн оҕону иитэн-үөрэтэн таһаарда. Аҥаардас 14-с оскуолаҕа 4 кылааһы салайааччы быһыытынан олох киэҥ аартыгар атаарбыта.

 Саха судаарыстыбаннай университетын бүтэрээт, үлэтин киэһээҥҥи оскуолаҕа нуучча тылын учууталынан саҕалаабыта.  

 -- Маҕан аэропордун, Маалай Марха сүөһү иитэр комплексын, кирпииччэ собуотун үлэһиттэрин үөрэтэрим. Түөрт сыл онно айымньылаахтык үлэлээбиппин билигин үрүҥ көмүс утаҕынан өрүллүбүт иһитим кэрэһилиир – аттестациялыыр хамыыһыйа стажировкабын үрдүк таһымҥа ааспытым иһин наҕараадалаан бэлэхтээбитэ. Ол эрээри үс кыра оҕолоох киһи Залог оройуонуттан күн аайы Маҕаҥҥа барарым ыарахан соҕус этэ, онон куорат иһигэр үлэ көрдөөбүтүм. 14-с оскуолаҕа, билиҥҥи Саха политехническай лицейгэ, бибилэтиэкэринэн ылбыттара. Ити 1988 сыллаахха. Оччолорго аатырбыт учуутал Раиса Яковлевна Антонова 14-с оскуолаҕа Албан аат мусуойун оҥоро сылдьара. Онон кинини солбуйан, нуучча тылын уонна литературатын үөрэтэрим. Учуутал быһыытынан дьоҕурдаахпын көрөн, эһиилигэр «мировая художественная культура» диэн предмети биэрбиттэрэ.

 Онтон 90-с сыллар саҕаламмыттара. Дойду үрдүнэн ыһыллыы-тоҕуллуу да буоллар, сахаларга омук быһыытынан уһуктуу кэмэ этэ. Өрөспүүблүкэ оскуолаларыгар национальнай концепция программата киирэн саҕалаабыта. Дьокуускай сахалыы тыыннаах 14-с оскуолата ити бачыымы биир бастакынан өйөөбүтэ.

—МХК уруогун таһынан, өссө төрүт култуураны үөрэтэр буолбутум. Суруйааччы Василий Босяк оччолорго манна саха тылын учуутала этэ. Кини салайыытынан төрөөбүт тылы, төрүт култуураны сөргүтүүгэ үтүмэн үлэни ыыппыппыт. Куорат оҕолоро олоҥхолуур буолбуттара. Мин төһө да нуучча салаатын бүтэрдэрбин, сахалыы куттаахпын. Онуоха учууталларым сабыдыаллара улахан. Ол курдук, Хаҥалас Нөмүгүтүгэр Тааттаттан кэлэн үлэлээбит Егор Жирков саха литературатыгар тапталы иҥэрбитэ. Айымньыны дорҕоонноохтук ааҕан, иҥэн-тоҥон ырытан, үөрэнээччи эрэ сэргиэх курдук кэпсиирэ. Айар үлэлэри толортороро, онно миигин наар хайгыыра. Онтон IX-X кылаастарга Покровскайга үөрэммитим. Эмиэ күүстээх учууталга түбэспитим – саха литературатын учуобунньугун оҥорсубут И.Н. Рожиҥҥа. Уопсайынан, оҕо төрөөбүт тылын билэ улаатарыгар болҕомтобун уурабын. Хомойуох иһин, Интернет дьайыыта наһаа улахан эбит, төлөпүөн иитэр көлүөнэтэ нууччалыыга, омуктууга оҕунна. Ол иһин билигин бибилэтиэкэрдиирбэр саха суруйааччыларын үбүлүөйдэринэн быыстапкалары, куонкурустары тэрийэргэ кыһаллабын.

Литература мусуойугар "Дорҕоонноох тыл" уус-уран ааҕыы куруһуогун уолаттарын уонна “Сайсары” ансаамбыл ырыаһыттарын кытыннаран, литературнай-музыкальнай тэрээһини ыыта турар. (2018с).

    Наталия Никитична, мин саныахпар, билигин эбитэ буоллар, оскуолатын мэтээлинэн бүтэрбит буолуо этэ. Нөмүгүгэ бибилэтиэкэр Е.Н. Скрябина көҕүлээһининэн, дьүөгэтэ Зина Олесовалыын кинигэ бөҕөтүн ааҕаллара, ол айымньыларынан өссө сыаҥка туруораллара . Онон билиитэ-көрүүтэ, чахчы, киэҥэ, тылга да, ахсааҥҥа да тэҥинэн күүстээҕэ. Ой оскуолатын элбэхтэ физика, математика олимпиадаларыгар көмүскээбитэ. Спорка эмиэ үчүгэйэ: бэркэ баскетболлуура, хайыһарга оройуон күрэҕэр кыттара.

Ол гынан баран, тута үөрэххэ барбакка, оччотооҕу тыа ыччатын сиэринэн, “оскуола-производство-үрдүк үөрэх” тосхолу тутуһан, 2 сыл устата Покровскайдааҕы уопуттуур-производственнай хаһаайыстыбаҕа субан сүөһүнү көрөөччүнэн уонна ыанньыксытынан үлэлээбитэ. Дьэ, ол кэнниттэн биирдэ туттарсан, куонкуруһу туйгуннук ааһан, ИФФ нуучча салаатыгар киирбитэ.

Устудьуоннуур сыллара бэрт сэргэхтик ааспыттара. Сопрано куоластаах кыыс университет «Ньургуһун» ансаамбылыгар сылдьыбыта, элбэх кэнсиэргэ кыттыбыта. Ыллыыр дьарыгын билигин да быраҕа илик. Бу кэнники 10 сыл устата “Сайсары” норуодунай ансаамбылга солистыыр, Кытайга, Италияҕа, Испанияҕа норуоттар икки ардыларынааҕы фестивалларга лауреат аатын ылан, СӨ култууратын туйгуна буолбута.

     Киһи сатаан 65 сааһы биэрбэт эдэрчи көрүҥнээх, нарын-намчы чочуонай быһыылаах Наталия Никитична олус сэмэй майгылаах.  Хаһан да: “Мин да мин”, -- диэн кэпсэниэ суоҕа, ол оннугар дьыалатыгар көрдөрүө. Оскуолаҕа да, ансаамбылыгар да бэйэтэ сценарийдаан ыытар тэрээһиннэрэ, “Под сенью муз” литературнай салонун биэчэрдэрэ, “ШАНС” актыбыыс үөрэнээччилэр түмсүүлэрэ, “Дорҕоонноох тыл” куруһуогун уус-уран ааҕыылара -- үгүс киһи умнуллубат үтүө өйдөбүллэрэ.

 Этэллэр дии: “Киһи өй-санаа, майгы-сигили, дьүһүн-бодо, быһыы-таһаа өттүнэн барытынан эргиччи кэрэ буоларга дьулуһуохтаах”, -- диэн.  Наталия Никитична бэйэтэ ис-иһиттэн кэрэҕэ талаһар айылгылаах. Ол иһин кини өрүү эдэрдии эрчимнээх, саргылаах санаалаах, инникигэ эрэллээх. Оттон бэйэтин оннук сайыннаран иһэр киһи кырдьыбат аналлаах.

Аан дойду дьахталларын күнүнэн эҕэрдэлээн туран: "Өрүү маннык үлэ-олох үөһүгэр, чугас дьонуҥ ортотугар, истиҥ сыһыан эйгэтигэр сырыт, ытыктабыллаах Наталия Никитична", -- диибит.