Издательский дом Редакция Подписка
Погода в Якутске: . -11 oC

Эһиэхэ барыгытыгар Саха Өрөспүүбүлүкэтин V-с ыҥырыылаах Ил Түмэнин Бэрэссэдээтэлэ А.Н.Жирков аатыттан Улуу Кыайыы 76 сылынан эҕэрдэ тылларын тиэрдэбит.

Эһиэхэ барыгытыгар Саха Өрөспүүбүлүкэтин V-с ыҥырыылаах Ил Түмэнин Бэрэссэдээтэлэ А.Н.Жирков аатыттан Улуу Кыайыы 76 сылынан эҕэрдэ тылларын тиэрдэбит.

Бүгүн, Улуу Кыайыы күнүгэр анаан, Александр Николаевич көҥүлүнэн, кини 1995 с. дойдутугар, Уус Алдан улууһугар сэрии кыттыылаахтарыгар уонна тыыл ветераннарыгар анаабыт эҕэрдэтин бэчээттиибит. Оччотооҕу үөрүүлээх мунньах кыттыылаахтара А.Н.Жирков этиитин улаханнык сэргээбиттэрэ, ылыммыттара. Билиҥҥи да дьон сэргиэ-сэҥээриэ дии саныыбыт. Александр Николаевич этиитэ оччолорго «Мүрү саһарҕата» хаһыакка хайдах тахсыбытынан бэчээттэнэр.

Александр Жирков: "Саха саарыннара диэн эһиги буолаҕыт"

 

-- Аҕа дойду улуу сэриитин ытыктабыллаах ветераннара, ыҥырыылаах ыалдьыттар, слет кыттыылаахтара! Эһигини Саха Республикатын Государственнай Мунньаҕын аатыттан бүгүҥҥү бэлиэ күнүнэн истиҥник эҕэрдэлиирбин көҥүллээҥ!

Сахаларга биир үрдүк сыанабыл баар: «Киһи киэнэ кэрэмэһэ, саха киэнэ саарына, уол оҕо аҕыс кырыылааҕа» диэн. Манна мустан олорор ытык дьону мин ити үрдүк тэҥнэбилгэ сыһыары тутан көрөбүн. Туох ханнык иннинэ эһиги ааккыт Аҕа дойду Улуу сэриитигэр килбиэннээх кыайыыны аҕалсыбыт, фашизм хара дьайыттан аан дойдуну босхолоспут буойун-дьон быһыытынан биһиги омук историятыгар көмүс суругунан сурулунна.

Иккиһинэн, олоххут биир умнуллубат кэрчигэ – 20-30-с сыллардаах көлүөнэ дьоҥҥут. Эһиги ортоҕутугар бүгүн бааллар, саха балаҕаныттан тахсан үөрэх, билии-көрүү аанын биир бастакынан тэлээччилэр, улуус сэрии иннинээҕи олоҕун чэлгитиспиттэр, уончалаах саастарыттан оҕус сиэппиттэр, колхозтарга биригэдьиирдээбиттэр, оскуолаларга учууталлаабыттар, саҥа атаҕар туран эрэр олох ахсаабат агитатордара, бастакы пионердар, комсомол үлэһиттэрэ.

Эһиги олоххут үһүс кылаана – сэрии кэннинээҕи кэмҥэ үрдүк күүрээннээх үлүскэннээх үлэҕит буолар. Оччолорго эһиги ситиспит ситиһиилэргит, көхтөөх-күлүмэх үлэҕит хас да көлүөнэни уҥуордаан билиҥҥи ыччаттарга ураты холобурдаах үһүйээн-кэпсээн буолан иһэллэр. Сэрии хорсуннара аны үлэ геройдара буолбуккут. Эһиги буолаҕыт – били ырыаҕа ылланарыныы «Сарсыарда саһарҕаны» кытары сырсыбыт, «Күөх мыраан күлүгэ аларга түһүүтүн» хочоҕо-буолаҕа көрсүбүт, «Үрүмэччи маҥан ат» тэһиинин туппут колхозтаах ходуоттар.

Эһиги уол оҕо буолан төрдүс кырыыгыт-кылааҥҥыт буолуохтун – сэрии былдьаабыт эдэр сааһын иккиһин эргитиигит. Оччолорго этэ дии, араас курстарга, училищеларга, институттарга күн уота сиэбит гимнастеркалаах аҕамсыйбыт үөрэнээччилэр. Сэриигэ уһаарыллыбыт көлүөнэ итиниэхэ да аатын түһэн биэрбэтэҕэ. Кинилэр ортолоруттан сүүһүнэн, тыһыынчанан нэһилиэк, улуус, республика 40-с, 50-с, 60-с, 70-с, оннооҕор 80-с сыллардааҕы салайааччылара, советскай-хаһаайыстыбаннай, общественнай үлэһиттэр, учууталлар, инженердэр, учуонайдар, наука, култуура, онтон да атын эйгэ үлэһиттэрэ колхоз председателлэрэ, комсомол уонна партия салайааччылара, төһүү үлэһиттэр тахсыбыттара.

«Улугуруу» диэн тыл эһиги тускутунан буолбатах. Советскай былаас саҕана Саха Республиката туруктаах олоҕу туппут эбит буоллаҕына, ол акылаатын эһиги оҥорбуккут, өһүөтүн эмиэ өрө аспыккыт.

Бэһис кылаан өргөскүт – уһун кэмҥэ төрөөбүт түөлбэттэн тэлэһийии, кыһарҕан, чугас дьону-доҕоттору сүтэрии, онтон сэрии толоонуттан кыайыылаах эргиллии үөрүүтэ эһигини уйан дууһалаабыта, аһаҕас, сайдам санаалаабыта. Эһиги көлүөнэ бэйэтин төрөөбүт дойдутун, дьонун-сэргэтин, олоҕу-тапталы атын ханнык да көлүөнэлэрдээҕэр уратытык, истиҥник хоһуйбута, ырыа гынан ыллаабыта, хоһоонугар холбообута.

Эһиги олоххут алтыс кылаана – оччоттон бүгүҥҥэ диэри атын көлүөнэлэргэ, ыччат дьоҥҥо олоххо тулуурдаах, киил туруктаах, уһун санаалаах, эппит тылга эрэллээх буолуу, бэйэ-бэйэҕэ сиэрдээх сыһыан үтүө холобурун көрдөрөҕүт.

Сэттиһинэн – мин Эһигини үгүс ахсааннаах, киэҥ алаһалаах дьиэ-кэргэн, элбэх оҕо, сиэн, хос сиэн ытыктабыллаах аҕа баһылыктарын быһыытынан бэлиэтиибин. Эһиги удьуоргут үксүү-эбиллэ турдун, хаҥаатын, ууһаатын-тэнийдин, дьоллоох-соргулаах буолуҥ!

маны жанKVA 7560

Ытыктабыллаах ветераннар, күндү доҕоттор!

Бүгүн Аан дойду сэҥээрэр уратылаах Улуу Кыайыы үйэ аҥаардаах үбүлүөйүн бэлиэтээри тэринэбит. Уустук кэмҥэ, ыарахан быһыыга-майгыга бу үтүө түгэн бэлиэтэнэр буолла. Хомойуох иһин, урукку Советскай Союз иэнигэр билиҥҥи былааһы иилээн-саҕалаан салайан олорор көлүөнэ эһиги сырдык иэйиилэргитин мүччү тутта. Эһиги кырдьар сааскытын, үтүө-ыра санааларгытын, түптээх олоххутун кыайан араҥаччылаабата. Саҥа кэм, саҥалыы сыһыаннар өйдөбүллэр уустук быһыыга-майгыга олохсуйа сатыыллар. Ол эрээри, орто дойдуга үтүө өйдөбүл диэн биир – көҥүл буолуу, тэҥ бырааптаныы, киһи-киһини, омук-омугу баттыырын-атаҕастыырын суох гыныы, инники диэки сайдарга дьулуһуу. Ол туһугар олоҕун, дьылҕатын анаабыт көлүөнэ дьон биһиги өйбүтүгэр-санаабытыгар өрүү ытыктабылга, махталга сылдьыаҕа. Эһиги буолаҕыт, ол сүдү көлүөнэ чаҕылхай дьоно.

Түмүкпэр, ахсыс кылаан туһунан. Күн-дьыл баран иһэр, хаар баттыыр. Манна олорор 70-н, 80-н саастаах кырдьаҕастары аны фронт иккис кирбиитэ кэтэһэр. Ол кирбии – Саха норуотугар уһун үйэлэнии хорсун холобурун көрдөрүү. Өтөрдөөҕүтэ уһун үйэлээхтэринэн аатырар, билиҥҥи кэмҥэ ити аатын ыһыктан эрэр норуоккут аны итинник уустук, бойобуой сорудаҕы эһиги баараҕай санныгытыгар сүктэрэр.

Уһун үйэлэниҥ, киил буолуҥ, этэҥҥэ олоруҥ, саха киэннэрэ саарыннара, киһи киэннэрэ кэрэмэстэрэ, уол оҕо аҕыс кырыылаахтара – биһиги ытык дьоммут, буойуннарбыт, улуу сэрии ветераннара!

Мүрү саһарҕата. – 1995.

Сергей Васильев, Ил Түмэн пресс-сулууспата.

  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0

Комментарии (0)

Никто ещё не оставил комментариев, станьте первым.

Оставьте свой комментарий

  1. Опубликовать комментарий как Гость.
Вложения (0 / 3)
Поделитесь своим местоположением