Түһүлгэ

Быйылгы үѳрэх дьылыгар педагог-библиотекардар хайдах үлэлээбиттэрин туһунан бу курдук сырдаттылар:

Мария Семеновна Павлова, А.Е. Мординов аатынан Тааттатааҕы лиссиэй педагог-библиотекара:

--А.Е. Мординов аатынан Таатта лиссиэйин үөрэнээччилэрэ оскуола иһинээҕи ааҕыы конференциятыгар Zoom платформаҕа оҕо барыта кыттыыны ылбыттара. Ону таһынан, В.Е.Васильев-Харысхал аатынан эрэгийиэннээҕи уус-уран ааҕыы күрэҕэр Анисимова Владилена (VI «б» кылаас) "Умсугутуулаах ааҕааччы" анал ааты, "Инникигэ хардыы" научнай-практическай конференцияҕа Протопопов Слава (VIII «а» кыл.),  Дедюкина Сардана (VII «б» кыл.) кыттыбыттара. Колесов Эльдар (VII «б» кыл.) – II миэстэни ылан, өрөспүүбүлүкэтээҕи ааҕыыга ааспыта.

Күлүү маастара Н.Д. Неустроевка аналлаах «Үчүгэй кинигэ баар дьоһун оскуола, сыаналаах кылаат» диэн дьиэ кэргэнинэн ааҕыы күрэҕэр " Никифоровтар дьиэ кэргэн (V «а» кыл.) – I м, Даниловтар (V «а») -- II м, Аргуновтар (V «а») -- III м, Тимофеевтар (V «а») -- "Кэскиллээх ааҕааччы" анал ааты, Собакиннар (V «а») -- "Кэрэхсэбиллээх ааҕааччы", Анисимовтар ( VI «б») – I м, Собакиннар (6 «б») – II м. ылар чиэскэ тиксибиттэрэ. Хас биирдии дьиэ кэргэн күрэх бары усулуобуйатыгар эппиэттээн, олус кэрэхсэбиллээхтик кыттыбыттара.

"Амма Аччыгыйа оҕо-аймах сөбүлүүр суруйааччыта", "Амма Аччыгыйа -- саха cаарына", Ийэ тыл күнүгэр аналлаах «Тыл үөрэхтээҕэ -- С.А.Новгородов», о.д.а библиотечнай уруоктар, Сурук-бичик күнүгэр аналлаах онлайн-биктэриинэ ыытылынна. Лиссиэй үѳрэнээччитэ Захаров Мишаны кытары ютуб нѳӊүѳ Өрөспүүбүлүкэ күнүгэр уонна Кыайыы күнүгэр "Ф.М. Охлопков -- бэргэн ытааччы!"  библиотечнай уруоктары ыыппыппыт.

  Марианна Дмитриевна Мочкина, Д.А. Петров аатынан Ытык-Күѳл 2-с нүѳмэрдээх орто оскуолатын педагог-библиотекара:

--Оскуолабыт библиотеката 2020-2021 үөрэх дьылын сахалартан соҕотох Албан аат уордьанын толору кавалера Дмитрий Ананьевич  Петров төрөөбүтэ 100 сыллаах үбүлүөйүгэр анаан үлэлээтэ. Оскуола сайтыгар Геройга аналлаах сирэйи (балаһаны)  бэлэмнэстим, библиографическай испииһэк оҥоһулунна, Петровскай ааҕыылары сырдатан, “Петровскай ааҕыылар -- оҕону патриотическай  тыыҥҥа  иитии” кинигэҕэ үлэлэстибит.

Өрөспүүбүлүкэ таһымнаах оскуола оҕолоругар куйаар ситимин нөҥүө биктэриинэ ыыттыбыт, 18-с өрөспүүбүлүкэтээҕи “Петровскай ааҕыылар” НПК-ны тэрийсэн, үгүс оҕону хаптыбыт. Үөрэнээччилэри ааҕыыга кѳҕүлүүр сыаллаах араас күрэхтэри ыыттыбыт: улуус III-IV кылаас  оҕолоругар “Ааҕыы тула” биктэриинэҕэ Прокопьев Саша (IV “б” кыл., Л.Р.Табунанова) – “Историяны билээччи”, Горохов Денис (IV “а” кыл., С.А.Никифорова) “Дьоһун эппиэт” номинацияҕа тигистилэр. 

Улуустааҕы WorldSkills күрэххэ М.Устинова, Л. Габышева, М.Матвеева (IX кыл., А.А.Сметанина) “Эстетическая косметология” компетенцияҕа I миэстэни ылбыттара.

Колодезников Айаал (V “б” кыл., С.А.Колодезникова) өрөспүүбүлүкэтээҕи Петровскай ааҕыыларга “Сахалартан Албан аат уордьан кавалердара” секцияҕа III миэстэни ылбыта. Ити курдук ситиһиибит элбэх.

Өр сылларга үлэлээбит баай уопуттаах педагог-библиотекарь Саргылаана Афанасьевна Прокопьева, С.Р. Кулачиков аатынан Чычымах орто оскуолата:

-- Муус устар 10 күнүгэр Амма нэһилиэгэ төрүттэммитэ 100, С.Р.Кулачиков-Эллэй аатынан Чычымах орто оскуолата тэриллибитэ 115 сылларыгар аналлаах "Алаас ааттаах, дойду сурахтаах" кыраайы үөрэтэр ааҕыылар ыытылыннылар. Тэрээһини Амма нэһилиэгин дьаһалтата, олохтоох уонна Чычымах орто оскуолатын библиотеката иилээн-саҕалаан тэрийэн ыыттылар.

Сарсыардаттан саҕаланан, киэһээҥҥэ диэри ыытыллыбыт ааҕыыларга барыта 57 оҕо, 10 улахан киһи кытынна. 

 Хас биирдиилэрэ хатыласпат, дириҥ, кэрэхсэбиллээх ис хоһоонноох, араас эйгэни хабар дакылааттар ааҕылыннылар. Алын сүһүөх кылаастар ортолоругар ааҕыыга барыта 17 оҕо кытынна. Лауреат үрдүк аатын IV кылаас үөрэнээччитэ Канаева Айаана "Эллэй уобараһа ойуулуур-дьүһүннүүр ускуустубаҕа" дакылаатынан ылла. I миэстэ -- Афанасьева Далаана (III кыл.,"Амма нэһилиэгин Аҕа дойду Улуу сэриитигэр аналлаах пааматынньыктара"), II миэстэ -- Павлова Сандаара (III кыл., "Софронова Мария Лаврентьевна -- коллекционер"), III миэстэ - I кылаас үөрэнээччилэрэ Винокуров Дьулус ("Мин эhээбинэн киэн туттабын"), Ючюгяев Уйгун "Мин эhээм сэрии бэтэрээнэ" дакылааттарынан буоллулар. Саамай элбэх үөрэнээччилэрэ кыттыбыт II кылаас (сал. Иванова М.Н.), III кылаас (сал.Канаева Л.В.) V кылаас кэлэктиибэ (сал.Христофорова А.В.) туруорбут бириистэрин -- сибэкки үүннэрэр иһиттэри -- ыланнар үөрдүлэр.

Үрдүкү кылаас оҕолоругар, улахан дьоҥҥо ааҕыылар 3 хайысханан ыытылыннылар.

"Үөрэх, сайдыы суолунан" хайысхаҕа үөрэнээччилэр ортолоругар I миэстэни XI кылаас үөрэнээччитэ Андреев Борис "Золотые страницы", II миэстэни  VIII кылаас үөрэнээччитэ Михайлова Дарина "Бочуот кинигэтэ", III миэстэни IX кылаас үөрэнээччитэ Неустроев Дьулусхан "Чычымах VIII кылаастаах оскуолатын 1970 с. бүтэрбит выпускниктар" дакылааттарынан ыллылар.

Улахан дьоҥҥо:

I миэстэ – химия учуутала Н.Н.Кулаковская "Наши выпускники на страже здоровья".

 II миэстэ – нуучча тылын учуутала М.И.Павлова, бэтэрээн учуутал М.Н.Малышева "Чычымах оскуолатыгар үлэлээбит нуучча тылын уонна литературатын учууталлара"

 III миэстэ -- история учуутала К.А.Павлова "Егор Дмитриевич Николаев-II олоҕо, үлэтэ".

"Киэн туттар биир дойдулаахтарбыт" хайысхаҕа барыта 19 оҕо кыттыбытыттан  лауреат үрдүк аатын Х кылаас үөрэнээччитэ Чурукова Дайаана "Мин эһэм Чуруков Василий Егорович -- сэрии тулаайаҕа" дакылаатынан ылла.

I миэстэ -- Малышева Ангелина (9 кыл) "Үйэлээх үтүө өйдөбүнньүк".

  II миэстэ -- Гуляева Галя (Х кыл.) "Икки сэрии кыттыылааҕа Петров Павел Гаврильевич".

 3 миэстэ -- Канаева Мичийэ (IX кыл. "Дьон чулуута, модун санаалааҕа -эһэлэрим", Васильева Алексана (X кыл.) "История родного края в истории моей семьи" дакылааттарынан буоллулар.

Улахан дьоҥҥо:

I миэстэ -- математика учуутала А.Христофорова, "Киһи киһиэхэ көмөлөһөрүнэн киэркэйэр",

II миэстэ- Налыяхова Алена, ХИФУ ИМИ  II курсун устудьуона, "А.Е.Кулаковскай- Өксөкүлээх Өлөксөйгө өйдөбүнньүк бэлиэлэр",

III миэстэ - алын кылаас учуутала Р.И. Ючюгяева, "Саха саарына Өксөкүлээх" 

"Төрөөбүт түөлбэбит историята" хайысхаҕа 19 оҕо, 3 улахан киһи кытынна.     

   Улахан дьоҥҥо:

I миэстэ -  бэтэрээн учуутал Васильева А.К.,  "Чычымах сирдэрин, алаастарын ааттара".

II миэстэ- Дьокуускайдааҕы көтөр фабрикатын экономиһа В.Л.Малышева,  "Таатта улууһун Амма нэһилиэгэр тыа хаһаайыстыбатын көрдөрүүлэрэ".

III миэстэ - бэтэрээн учуутал  А.Р.Софронова А.Р. "Үйэтитии биир ураты көрүҥэ - сурукка тиһии".

Оҕолорго:

Лауреат үрдүк аатын V кылаас үөрэнээччитэ Копылов Мичил, "Чычымах чахчылара" дакылаатынан ылла.

I миэстэ - Унарова Амеилита, VIII кыл., "QR - достопримечательности Амгинского наслега".

II миэстэ- Хаптагаева Амгана, VIII кыл., "Саха сиригэр комсомол төрүттэммитэ 100 сыла".

III миэстэ - Жараев Айаал, XI кыл. ,"Увековечивание памяти А.Е.Кулаковского в селе Чычымах".

III миэстэ - Павлов Айсен, V кыл., "Сэргэ -дьол маһа".

Кыайыылаахтар дипломнарынан, өйдөбүнньүк бириистэринэн наҕараадаланнылар. 

С.Р.Кулачиков-Эллэй аатынан оскуола, оскуола библиотеката "100 сыл -- 100 үтүө дьыала" акция чэрчитинэн Амма нэһилиэгин дьаһалтатын баһылыга И.П Ефимова, нэһилиэк библиотекара М.К.Малышева сүрүн бириистэри, V кылаас (сал. А.В.Христофорова.), X кылаас (сал. Д.А.Налыяхова) кэлэктииптэрэ, нэһилиэк дьаһалтата биһирэбил бириистэри туруордулар. Улахан тэрээһини ыытарга күүс-көмө буолбут оскуола кэлэктиибигэр, дьүүллүүр сүбэҕэ олорбут ытык-мааны-дьоммутугар А.К.Васильева, А.Е. Васильева., Е.П.Малышева., К.Е.Куприянова, Ф.А.Андросова, Т.С.Григорьева, С.С.Соров, Э.Р.Старостина, көмөлөспүт дьоммутугар, кыттыбыт биир дойдулаахтарбытыгар, үөрэнээччилэргэ, кинилэр салайааччыларыгар тэрийээччилэр ааттарыттан улахан махталбытын тиэрдэбит.

"Алаас ааттаах, дойду сурахтаах" ааҕыылар сыалларын-соруктарын ситтилэр. Оҕолор төрөөбүт нэһилиэктэрин, үтүө-мааны биир дойдулаахтарын туһунан хасыһан үөрэтэн, доҕотторун кэпсээннэрин истэн, элбэх саҥаны, сонуну биллилэр, элбэх матырыйаал оҥоһуллан, үйэтитиигэ үлэлэр ыытылыннылар диэн сыаналыыбыт. Оҕолор үчүгэйдик бэлэмнэммиттэрин бэлиэтиибит. Аахпыт дакылааттарын салгыы дириҥэтэн, сайыннаран суруйуохтара, атын саҥаттан-саҥа, өссө ырытылла илик тиэмэлэри булан үөрэтиэхтэрэ диэн эрэнэбит.

Августина Гаврильевна Бочурова, Хара Алдан орто оскуолатын педагог-библиотекара:

-- Ыытар үлэбэр оҕону кытта биирдиилээн үлэни тэрийиигэ сүрүн болҕомтобун уурабын. Нэһилиэк библиотекатын кытта ыкса сибээстээхтик үлэлиибин. Yлэ араас хайысханан ыытыллар. Аан бастаан оҕо тугу интэриэһиргиирин кэтээн билэбит. Оҕону кытта биирдиилээн үлэлээһин түмүктэрдээх. Ол курдук, НПК-ларга, Арассыыйатааҕы олимпиадаларга, куонкурустарга кэккэ ситиһиилэрдээхпит.

Үлэбэр элбэх хайысханы хабан үлэлэтэбин: оскуола, нэһилиэк иһигэр үбүлүѳйдээх суруйааччыларга биктэриинэлэр, утренниктар, бэсиэдэлэр, литературнай биэчэрдэр. Библиотека ыытар тэрээһиннэригэр төрөппүттэри кытыннарыы. Нуучча, саха суруйааччыларын айымньыларыгар инсценировка туруоран көрдөрөбүт. Өрөспүүбүлүкэ хаһыаттарыгар тахсар күрэхтэригэр кыттабыт («Бэлэм Буол», «Кэскил»). Оҕолору “Кэскил”, “Бэлэм Буол” ыстатыйаларын бэчээттээн  таһаартарабыт.

Быйыл аан дойду үрдүнэн пандемия туран, ыытар үлэбит үксэ куйаар ситиминэн буолла. Ордук биктэриинэлэри ыытары оҕолор интэриэһиргииллэр. Балаҕан ыйыгар Судаарыстыбаннас күнүгэр аналлаах биктэриинэ I миэстэ Варламова Вика, II миэстэ Варламова Ида, III миэстэ Северьянова Нарияна буолбуттара. Туоһу суругу Варламов Гоша туппута.

 Б.Ф.Неустроев-Мандар Уус 75 сааһыгар аналлаах биктэриинэҕэ барыта 7 оҕо кытынна. Классик-суруйааччы Н.Д.Неустроев төрөөбүтэ 125 сылыгар аналлаах уонна норуодунай суруйааччы Н.Е.Мординов-Амма Аччыгыйа тѳрѳѳбүтэ 115 сылыгар аналлаах биктэриинэлэргэ оҕолор кѳхтѳѳхтүк кыттыбыттара.

Хоһоон айыытыгар күрэххэ быйыл оҕолор үчүгэйдик кытыннылар,. Ол курдук, “Көмүс күһүн” алын сүһүөх кылаас оҕолоро бары уонна орто,улахан кылаас оҕолоро 7 үөрэнээччи кытынна. 6 оҕо хоһооно “Бэлэм Буол” хаһыакка бэчээттэнэн таҕыста. Варламов Стас,Егоров Эдик, Колодезникова Диана, Винокурова Сандаара, Новгородов Эрчим, Северьянова Нарияна.“Эҕэрдэ эйиэхэ, УЧУУТАЛ” өйтөн суруйууга, хоһоон, эҕэрдэ тылын суруйууга“Бэлэм Буол” хаһыакка Варламов Стас уонна Варламова Ида хоһоонноро бэчээттэнэн таҕыстылар.

“Маннайгы хаар” хоһоон айыытыгар 15 оҕо кытынна. Алын кылаас оҕолоругар I миэстэ -- Антон Николаев, II миэстэ -- Вия Новгородова, III миэстэ -- Варламова Соня, Дмитриева София. Үрдүкү кылаас оҕолоругар I миэстэ -- Ноговицын Эрхан, II миэстэ -- Стас Варламов, III миэстэ -- Сандаара Варламова. «Инникигэ хардыы» научнай-практическай конференцияларга, дистанционнай литературнай биктэриинэлэргэ олимпиадаларга  тиhигин быспакка ситиhиилээхтик оскуола үѳрэнээччилэрэ кытталлар.

Оҕо ситимнээх саҥатын сайыннарыыга оҕоҕо бэйэтигэр чугас, интэриэһигэр сөп түбэһэр, сонурҕатар тиэмэни биэрэр ордук. Холобур, оҕо болҕомтотун, толкуйдуур дьоҕурун сайыннарыыга остуол оонньуута лото оҥорон оонньууга, айымньы ис хоһоонун сиһилии билэригэр, бэйэтигэр ылынарыгар олус туһалаах.

Оҕо чинчийэр үлэтин сайыннарыыга эмиэ оҕо кыаҕын көрөн биэрэр ордук. Быйыл Н.Д.Неустроев  төрөөбүтэ 125 сылгар НПК икки оҕону кытыннарбытым. Варламова Альмира “Н.Д.Неустроев айымньыларыгар хос ааттар” -- I миэстэ, Винокуров Егор  “Сэмэнчик”, “Кукаакы кулуба” айымньыларыгар эргэрбит “Ойуу тылдьыт” оҥорон, II миэстэ буолбуттара.

Сорох оҕолорго айымньыны ааҕан баран, ол ис хоһоонунан айан, толкуйдаан, чугаһатан, хаартыскаҕа түһэриэхтэрин сөп. Ол курдук, Николай Тарабукин «Ийэм кэпсиирэ» айымньытынан хаартыскаҕа түһүү күрэҕэр Варламова Вика, Варламова Сардаана ситиһилээхтик кыттан, өрөспүүбүлүкэтээҕи күрэххэ диплом III истиэпэнигэр тиксибиттэрэ.

Сылын аайы ыытыллар “Наследие Кулаковского» НПК-ҕа Винокурова Сандаараны кытыннарбытым. «Инникигэ хардыы» НПК кыттыахтааҕын пандемия буолан кыайан кыттыбатыбыт. Никифорова Анелия В.Е.Васильев-Харысхал “Эһэм эһэтэ” кэпсээнинэн НПК-ҕа I миэстэ буолла.

Нэһилиэк библиотекара Старостина Мария Ивановналыын уонна орто оскуола саха тылын уонна литературатын учууталын Егорова Оксана Петровналыын ыкса сибээстээхтик үлэлиибит. Библиотекам ис туругун оҕолорго, учууталларга табыгастаах буоллун диэн оҥордум, дьаарыстаатым. Ыраах, кытыы олорор нэһилиэк оскуолата да буолларбыт, тѳһѳ да куйаар ситиминэн сибээс мѳлтѳх да буоллар, оҕо олохтон хаалсыбат, тэӊӊэ сайдан баран иһэр усулуобуйатын тэрийэ, оӊоро сатыыбыт.

Лариса Михайловна Саввина, Өксөкүлээх Өлөксөй аатынан Дьохсоҕон орто оскуолата:

--Саха тылын учуутала Мария Владимировна Сивцевалыын биир сүбэнэн үлэлиибит. Алампаҕа, Өксөкүлээххэ, саха тылыгар,  Байанай ыйыгар аналлаах онлайн күрэхтэри, тургутуктары ыыттыбыт. Норуодунай артыыс С.Федотов үбүлүѳйүгэр аналлаах уус-уран ааҕыы күрэххэ  Н.Якутскай "Хаҥкы" кэпсээниттэн быһа тардан ааҕан, Захарова Дарианна VIII кылаас үѳрэнээччитэ кыттан, II миэстэ буолбута. Алампаҕа анаан халандаар хомуйан таһааттардыбыт, А.К.Андреевка уонна Д.А.Петровка аналлаах альбомнары оҥордубут. А.Е.Кулаковскайга  аналлаах рефераттар, презентациялар, анабыл хоһооннор эрэгийиэннээҕи күрэхтэрин ыыттыбыт. Кэлэктииппит иһигэр учууталларга аналлаах Өксөкүлээх бириэмийэтигэр “Интеллигенцияҕа сурук" айымньытынан сэминээр ыыттыбыт. Ол иннинэ нэһилиэк ыччата кыттыылаах "Өркөн өй" күрэҕи ыыппыппыт. "Кэскил" хаһыат тэрийбит "Онус "тоҕо" кэпсээн айыытын күрэҕэр Саввина Эльза  XI кылаас I миэстэ буолбута. 

Оскуолабытыгар  иккис сылын улуустааҕы "Страница 21" ааҕааччылар турнирдарын ыыттыбыт. Араас НПК-ларга оҕолору кытыннарабыт, миэстэлэһэллэр. Экспертиибит. Патриотическай иитиигэ IX кылаас уолаттарын  илдьэ Д.А. Петров 100 сылыгар аналлаах "Ворошилов-Иитимээйи-Таастаах" маршрутунан экспедицияҕа сылдьыбыппыт. Араас дистационнай тэрээһиннэргэ, күрэхтэһиилэргэ кыттабыт. Сибээспит үчүгэй. Дистанционнай үлэҕэ харгыһа суох кыттабыт. Оҕо интэрниэт ситиминэн бэйэтигэр туһалаах информацияны сѳпкѳ ылынарыгар үлэни тэрийэ сатыыбыт.

Валентина Ивановна Турнина, М.Н. Турнин аатынан Тыараһа орто оскуолата:

--РСФСР, Саха Өрѳспүүбүлүкэтин үтүөлээх учуутала, Таатта улууһун уонна Тыараһа нэһилиэгин бочуоттаах гражданина, “Гражданскай килбиэн” хаһаайына, педагогическай наука кандидата Е.П.Чехордуна үбүлүөйүгэр аналлаах декада чэрчитинэн ыытыллыбыт НПК-ҕа
Чехченнонов Коля (VIII кылаас) "Тыараһа үһүйээннэрэ уонна олоҥхолоро" дакылаатынан иккис, Окоемов Гоша (VI кылаас) “Е.П.Чехордуна "Эрбэхчэй бэргэннэр" кинигэтин ис хоһоонунан остуол оонньуута" дакылаатынан лауреат буоллулар. Онтон оскуола библиотекатын иһинэн "Истиҥ иһирэх санаанан" Е.П.Чехордуна үбүлүѳйүгэр анаан эҕэрдэ кинигэ таһаардыбыт (бэйэм ахтыы хомуйан, версткалаан), ахсынньы ыйга 2020 сылга.

III републикатааҕы "Тыыннаах тыл" күрэҕэр Чехченнонов Коля Д.К.Сивцев-Суорун Омоллоон "Куоттарбыттар" кэпсээнин ааҕан, лауреат III үрдэлэ ааты уонна П.А.Ойуунускай аатынан Саха театрын "Кэскиллээх ааҕааччы" анал бирииһин туппута. Бу күрэххэ Окоемов Гоша, Петр Васильев "Өлөөнө эмээхсин" кэпсээни ааҕан, "Айар" кинигэ кыһатын уонна Таатта улууһун муниципальнай оройуон улуустааҕы үөрэҕирии салалтатын анал бириистэригэр тигистилэр. Ларионов ааҕыыларыгар "Знаменитые люди РС(Я), 100-летие Ф.К.Попова" секцияҕа Окоемов Гоша lll степеннээх диплом ылбыта.

Тыараһа орто оскуолатыгар сылын аайы ыытыллар "Чооруоһап ааҕыыларыгар" Окоемов Гоша (VI кылаас) "Хос эһэм мас оҥоһуктара" дакылаатынан филология, кыраайы үөрэтии секциятыгар I м.,Чехченнонов Коля "Тыараһа үһүйээннэрэ" дакылаатынан II миэстэни ылбыттара. Чехордуна Екатерина Петровна үбүлүөйүгэр аналлаах өрөсэтнопедагогическай ааҕыыларга "Алаас ааттаах, дойду сурахтаах" дакылаатынан иитии секциятыгар кыттан lll степеннээх лауреат аатыгар  тиксибитим. Быйылгы саамай улахан үлэлэрбит итинник.

Гизелла Софроновна Попова, Э.К. Пекарскай аатынан Игидэй орто оскуолатын педагог-библиотекара:

--Биһиги оскуолабыт библиотечнай үлэтигэр ордук патриотическай иитиигэ уонна кыраайы үѳрэтиигэ ордук болҕомтобутун уурабыт. Куруук ыытыллан кэлбит традиционнай үлэбит пандемиянан сибээстээн барыта куйаар ситимигэр кѳспүтэ.

Онлайн араас күрэхтэрбит быыстарыгар, былырыын Кыайыы сылынан “Дэбдиргэ холкуостара Аҕа дойду Улуу сэриитин сылларыгар” диэн улахан кээмэйдээх кинигэни хомуйан, таҥан таһаартарбыппыт.

Сүрүн үлэбит ол этэ. Оскуолабыт былырыын “Точка роста” федеральнай программанан үлэлииргэ бастакынан киирбитэ. Дириэктэрбит И.И.Дягилев сүбэтинэн кинигэ оӊоһуутун үлэтигэр ылсыбыппыт. Эрдэттэн Тааттатааҕы муниципальнай архыып үлэһиттэрэ Л.П.Слепцованы, М.А.Ефимованы кытта бииргэ үлэлэбиппит. Сыалбыт 75-80 сыл хараллан сытар архыып докумуоннарын киэӊ эйгэҕэ таһаарыы этэ.

Үйэтитиигэ, аҕа кѳлүѳнэ албан аатыгар туһуламмыт дириӊ үлэбит компьютер, куйаар ситимин нѳӊүѳ барбыта. Бу чэпчэкитэ суох ыарахан, уустук үлэбитигэр оскуола үѳрэнээччилэрэ, учууталлара, тѳрѳппүттэр уонна аҕам саастаах нэһилиэк олохтоохторо кыттыбыттара. Матырыйааллары бэчээттээһиӊӊэ, эргэ хаартыскалары булууга, дьон аатын-суолун чуолкайдааһыӊӊа, дьылҕаларын туһунан сурукка түһэриигэ үтүмэннээх үлэ барбыта. Аныгы олох ирдэбилинэн кинигэни тыастаах-уустаах, куйаар-кодтаах (QR) оӊорбуппут. Үлэбит кинигэ буолан тахсыбытын кэннэ тыыл бэтэрээннэригэр, сэрии кэмин оҕолоругар бэлэх оӊорбуппут.

Сыралаах үлэбит сыаналанан, улууска “Сыл бастыӊнара” күрэххэ “Үйэтитиигэ бастыӊ үлэ” диэн анал ааты уонна Игидэй нэһилиэгин иһинэн ыытыллыбыт эмиэ “Сыл бастыӊнара” күрэххэ “Бастыӊ үйэтитээччи” диэн ааты ылбытым. Онтон И.А.Аргунов аатынан Тааттатааҕы киин библиотека тэрийэн ыытар “Сыл бастыӊ кинигэтэ” куонкурска кинигэбит “Улуу Кыайыыга аналлаах бастыӊ кинигэ” диэн иккис номинациятын ылла.

Бу тэтиммитин ыһыктыбакка, иккис кинигэбитин оӊоро сылдьабыт. Үѳрэх, доруобуйа, социальнай харалта наркома А.Ф.Бояров тѳрѳѳбүтэ 125 сылынан Игидэй нэһилиэгин 20-30 сыллардааҕы кэмин хабан кѳрдѳрѳр сыаллаах. Оскуола үѳрэнээччилэрэ анал программанан кинигэ матырыйаалын компьютерга киллэриигэ кѳмѳлѳстүлэр.

Инна Иннокентьевна Сыромятникова, И.М. Хатылаев аатынан Баайаҕа орто оскуолата:

-- Баайаҕа орто оскуолатын библиотеката эмиэ араас ѳрүттээх үлэлэри ыытар. Оҕону сайыннарыыга араас куонкурстарга, ааҕыыларга кытыннара сатыыбыт. Библиотека бэйэтэ туспа суоллаах-иистээх, кэккэ ситиһиилэрдээх. Иитэр-үѳрэтэр үлэҕэ барытыгар кыттыһабыт. Кылаас салайааччыта да буоламмын үлэм элбэх. Улуус педагог-библиотекардарын тэрээһиннэригэр кытта сатыыбын. Быйыл Сыромятникова Ванесса Тааттатааҕы литературнай-художественнай музей-заповедник ыыппыт куонкуруһугар I миэстэни ыллыбыт. Дистационнай үлэ кѳрүӊэ оҕоҕо наһаа ыарахан. Уруок аайы компьютерынан дьиэҕэ олорон сорудах ылан толорор. Оҕо иллэӊ бириэмэтин туһалаахтык атааран, кинигэ ааҕарыгар үлэни тэрийэр кырдьык ыарахан. Дьиэтигэр олорон, интирниэт нѳӊүѳ кинигэ ааҕара уустук соҕус. Аныгы оҕолор үксүлэрэ ютуб, тик-ток эйгэлээхтэр. Биһиги нэһилиэкпитигэр духуобунаска ситимнээхтик ыытыллар. Б.Ф.Неустроев-Мандар Уус кинигэлэрин олус наадалаах диэммит, оҕолорго тиэрдиигэ үлэлэһэбин.