Издательский дом Редакция Подписка
Погода в Якутске: . -12 oC

Ил Түмэн Дьиэ кэргэн уонна оҕо аймах дьыала­ларыгар сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Алена Атласова «Саха Өрөспүүбү­лүкэтигэр Ийэ сыла: ийэ, аҕа уонна оҕо-аймах көмүскэлигэр судаарыстыбаннай бэлиитикэни олоххо киллэрии » диэн СӨ Конституционнай Сэбиэтин уопсастыбаннай-консультативнай коллегиятын бэрэссэдээтэлэ Петр Гоголев ыыппыт мунньаҕар кытынна.

Ил Түмэн Дьиэ кэргэн уонна оҕо аймах дьыала­ларыгар сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Алена Атласова «Саха Өрөспүүбү­лүкэтигэр Ийэ сыла: ийэ, аҕа уонна оҕо-аймах көмүскэлигэр судаарыстыбаннай бэлиитикэни олоххо киллэрии » диэн СӨ Конституционнай Сэбиэтин уопсастыбаннай-консультативнай коллегиятын бэрэссэдээтэлэ Петр Гоголев ыыппыт мунньаҕар кытынна.

Норуот дьокутаата «СӨ оҕолору социальнай өйөөһүн дьаһалларын тиһигин сокуонунан тупсарыы» диэн дакылаат оҥордо. «Билиҥҥи олоххо, биһиги саамай сыаналааҕынан  уопсастыба дьэһимиэнин быһыытынан, дьиэ кэргэн ис тутулун уонна киһи ис уйулҕатын харыстыахтаахпыт. Ол курдук, ханнык баҕарар дьиэ кэргэн уйулҕатын бөҕөргөтөөччү уонна доруобуйатын харыстааччы Ийэ буолар», - диэн  Алена Атласова этиитин саҕалаата.

Кини кэпсииринэн, Ил Түмэн сокуону таһаарар үрдүкү уорган буоларын быһыытынан, судургута суох кэмҥэ ыаллары бары өттүнэн өйүүргэ, көмө оҥорорго сокуон базатын тупсарар. Ол курдук элбэх оҕолоох ыаллары өйүүр сыалтан, «Дьиэ кэргэн» эрэгийиэннээҕи ийэ хапытаалын туһаныы хайысхаларын кэҥэтиигэ күүстээх үлэни ыытар.

Санаттахха, 2011 сылтан маннык өйөбүл кээмэйэ дьиэ кэргэҥҥэ үһүс оҕо төрөөтөҕүнэ олохтоммута. 2019 сылтан ийэ хапытаалын туһунан СӨ «Дьиэ кэргэн» сокуонугар уларытыылар уонна эбиилэр киллэриллибиттэринэн, оҕоҕо үрдүк технологиялаах мэдиссиинэ көмөтүн оҥорорго, эмтэнэ барар бырайыаһын толуйарга кыаҕы үөскэппитэ. 2021 сылтан ийэ хапытаалын инженернэй-тэхиниичэскэй хааччыйыы киин ситимигэр чааһынай дьиэни холбоотууга көҥүл биэриитэ олохтоммута.

«СӨ дьиэ кэргэни, ийэни, аҕаны уонна оҕону харыстааһын туһунан»  өрөспүүбүлүкэтээҕи  базовай сокуонунан сис кэмитиэт элбэх оҕолоох дьиэ кэргэттэри өйөөһүҥҥэ дьаныардаах үлэлэри 2021 сылтан ыытар. Эмиэ ити сылга «СӨ нэһилиэнньэ доруобуйатын харыстааһын туһунан» өрөспүүбүлүкэтээҕи сокуон 22-с ыстатыйатыгар уларытыылар киирбиттэрэ. РФ Доруобуйаҕа харыстабылын министэристибэтин таһаарбыт ирдэбиллэригэр сөп түбэһиннэрэн, мэдиссиинэ тэрилтэлэригэр оҕону чөлүгэр түһэриигэ уонна күүстээх терапия дьаһалларын ыытыыга быраап олохтоммута. 2022 сылтан Саха Сиригэр оҕо бырааптарын көмүскээһин эйгэтигэр «Оҕо быраабын туһунан» сүрүн сокуон нуорматын саҥардыы үлэтэ ыытылынна. Бу сокуон 1994 сыллаахха ылыныллыбыта уонна сыл ахсын уларытыллыбыта. «Оҕо быраабын туһунан» сокуон дойду сүрүн сокуонун эбии нуорматынан, оҕо быраабын мэктиэлиир судаарыстыбаннай былаас боломуочуйалара кэҥэтиллибиттэрэ,  Саха Сирин оҕо быраабыгар боломуочунайын сокуонугар уонна РФ Дьиэ кэргэн кодексыгар саҥа нуормалар киллэриллибиттэрэ», - диэн бэлиэтээтэ Алена Атласова.

2022 сылтан  СӨ Конституционнай Сэбиэтин тиһигэр сөп түбэһиннэрэн, «СӨ дьиэ кэргэни, ийэни, аҕаны уонна оҕону харыстааһын туһунан» сокуон 17 уонна 18 ыстатыйаларыгар уларытыылар киирдилэр. Эдэр ыал оҕо ииттэ ыларыгар, бастакы оҕоҕо көрүллэр биир кэмнээх төлөбүр ирдэбилинэн, үс ыйтан биир сааһыгар диэри оҕо сааһа улаатта. Кэмитиэт бэрэссэдээтэлэ Алена Атласова этэринэн, биир кыһалҕанан, бүгүн үс уонна онтон элбэх оҕолоох дьиэ кэргэттэр намыһах дохуоттаах ыаллар категорияларыгар киирсэллэрэ уонна кыра дохуоттаах ыаллар ахсааныгар учуоттаналлара буоллар.

«Судаарыстыбаннай бэлиитикэ, бастатан туран, элбэх оҕолоох ыаллары өйүүр дьаһаллар тиһиктэрин сайыннарыыга, кинилэр социальнай өттүнэн этэҥҥэ буолууларыгар туһаайыллыахтаах. Үгэскэ кубулуйбут элбэх оҕолоох саха ыала – күүстээх, бэйэтин дьаһанар, өбүгэлэр үгэстэрин иитэр-үөрэтэр култуурунай түмсүү буолар – бу биһиги өрөспүүбүлүкэбит инники сайдыытын тирэҕэ», - диэн норуот дьокутаата этиитин түмүктээтэ.

СӨ Конституционнай Сэбиэтин уопсастыбаннай-консультативнай коллегиятын мунньаҕар иһитиннэриини оҥордулар:

- СӨ Үлэҕэ уонна социальнай сайдыыга миниистири солбуйааччы Елена Теплякова «Ийэ сылын көрсөр дьаһаллар тустарынан» дакылаатынан, «Саха Сиригэр Ийэ сылын ыытыы чэрчитинэн, ийэлэри өйүүр дьаһаллар тустарынан» кэпсээтэ;

- СӨ Оҕо быраабын боломуочунайа Туйаара Васильева «Саха Сиригэр Оҕо быраабын боломуочунайа сокуоннай сааһын ситэ илик оҕолор бырааптарын көмүскээһин туһунан» дакылааттаата;

- «Арассыыйа ийэлэрэ» Бүтүн Арассыыйатааҕы уопсастыбаннай хамсааһын Саха Сиринээҕи салаатын бэрэссэдээтэлэ Прасковья Борисова «Арассыыйа ийэлэрэ» хамсааһын Саха Сиригэр гражданскай уопсастыба сайдыытыгар оруолун туһунан дакылааттаата.

  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0

Комментарии (0)

Никто ещё не оставил комментариев, станьте первым.

Оставьте свой комментарий

  1. Опубликовать комментарий как Гость.
Вложения (0 / 3)
Поделитесь своим местоположением