Издательский дом Редакция Подписка
Погода в Якутске: . -37 oC

2024 сыл Арассыыйаҕа Дьиэ кэргэн сылынан, онтон Саха Сиригэр Оҕо саас сылынан биллэриллибитэ. Итинник быһаарыыны бэрэсидьиэн Владимир Путин дьиэ кэргэн көмүскэлин уонна үгэс буолбут сыаннастарын харыстааһын эйгэтигэр судаарыстыбаннай бэлиитикэ сабыдыалын кэҥэтэр сыаллаах ылыммыта. Билиҥҥитэ, дьиэ кэргэн олоҕо тупсарыгар, туруктаах буоларыгар элбэх үлэ барар, тэрээһиннэр ыытыллаллар, сокуоннар тахсаллар. Бүгүҥҥү биһиги хаһыаппыт ыалдьыттара — элбэх оҕолоох Слепцовтар  дьиэ кэргэн.

2024 сыл Арассыыйаҕа Дьиэ кэргэн сылынан, онтон Саха Сиригэр Оҕо саас сылынан биллэриллибитэ. Итинник быһаарыыны бэрэсидьиэн Владимир Путин дьиэ кэргэн көмүскэлин уонна үгэс буолбут сыаннастарын харыстааһын эйгэтигэр судаарыстыбаннай бэлиитикэ сабыдыалын кэҥэтэр сыаллаах ылыммыта. Билиҥҥитэ, дьиэ кэргэн олоҕо тупсарыгар, туруктаах буоларыгар элбэх үлэ барар, тэрээһиннэр ыытыллаллар, сокуоннар тахсаллар. Бүгүҥҥү биһиги хаһыаппыт ыалдьыттара — элбэх оҕолоох Слепцовтар  дьиэ кэргэн.

Евдокия уонна Иннокентий Слеп­цовтар Амма улууһун Бөтүҥ нэһилиэгин биир киэн туттар ыала, түөрт оҕо эрэнэр эркиннэрэ, тапталлаах төрөппүттэрэ буолаллар. Хайа баҕарар оҕоҕо ийэ-аҕа таптала наадатын ордук күүскэ өйдөөн, оҕолоругар тапталларын, сатабылларын биэрэ, такайа сатыыллар.

Дьиэ кэргэн күн күбэй ийэтэ Евдокия Амма улууһун Бөтүҥ нэһилиэгин оскуолатыгар уруһуйга учуутал. Оҕолорун иитэригэр: "Хас биирдии оҕо бэйэтэ туспа майгылаах, ону төһө кыалларынан өйдөөн, өйөөн иитэ сатыыбыт", - диэн симиктик кэпсиир.

Саамай улахан уоллара номнуо 20 сааһын туолбут, быйыл орто үөрэх кыһатын бүтэрэн испэсэлиис аатын сүкпүт. Улахан кыыс Сандаара оскуолатын бүтэрэр эппиэтинэстээх сыла. Маны тэҥэ, дьиэ кэргэҥҥэ улахан бэлэх оҥорон, Олоҥхо ыһыаҕар оскуола үөрэнээччилэригэр Кылаан чыпчаал кыайылааҕа буолан төрөппүттэрин, аймахтарын долгутта. Сандаара кэпсииринэн, кини ас астаан, дьиэ хомуйан төрөппүттэригэр көмө киһитэ. Кыра уол Дархан тохсус кылааһы бүтэрбит. Оттон саамай кыра кыыс Күннэй аҕыс саастаах, оскуола алын сүһүөҕүн үөрэнээччитэ. Мурун бүөтэ эдьиий, убай саамай атаахтара, маанылара.

Ыал аҕата Иннокентий Иннокентьевич кэпсииринэн, оҕону иитиигэ төрөппүт киһи бастатан туран үлэҕэ сыһыарыахтаах. Ас хайдах, туохтан астанарын, дьиэ хомуллуохтааҕын туһунан өйдөбүл баар буолуохтаах. Ол иһин  эрдэттэн дьиэ ис-тас наадатыгар куруук көхтөөх буолалларын ирдиир.

4

Тарбаҕар талааннаах мас ууһа буолан, бэйэтэ дьарыктаах урбаанньыт. Маныаха дьиэ кэргэнинэн бары көмө буолаллар. Эр киһи уурбут туппут курдук мас оҥоһуктарын кэргэнэ кырааскалыыр, уолаттара илии-атах буолаллар. Маны тэҥэ, Иннокентий Иннокентьевич киһи эрэ хараҕа манньыйар дьахтар, эр киһи суумкаларын тириинэн тигэрэ атыыга хамаҕатык барар. Маныаха эмиэ ким даҕаны туора турбат, бары көмө буолаллар. Бу буоллаҕа эбээт, оҕону үлэнэн иитии, үөрэтии, такайыы.

Дьиэ кэргэн хайдах тэриллибитин туһунан алаһа дьиэ күн күбэй ийэтиттэн Евдокияттан кэпсииригэр көрдөстүм.

- Евдокия Семеновна, бастатан туран дьиэ кэргэҥҥитин быйыл дойдубутугар биллэриллибит Дьиэ кэргэн сылынан эҕэрдэлиибин. Эһиги түөрт оҕо төрөппүттэрэ буолаҕыт. Судаарыстыбаттан өйөбүллэринэн туһанаҕыт дуо?

- Кэлиҥҥи сылларга Арассыыйаҕа уонна Сахабыт Сиригэр элбэх оҕолоох дьиэ кэргэни өйүүр сыаллаах араас бырагыраама, бырайыак элбэх. Маннык өйөбүл дьиэ кэргэн олоҕо тупсарыгар, туруктаах буоларыгар төһүү күүс буолар. Сыллата ити хайысхаҕа саҥа сонун сүүрээннэр олохтоноллор, эбиилэр киллэриллэллэр. Дьиэ кэргэн бастакы оҕотуттан саҕалаан ийэ хапытаалын көрүү, оҕо босуобуйатын кээмэйин үрдэтии, элбэх оҕолоох дьиэ кэргэҥҥэ араас чэпчэтиилэр олохтонуулара о.д.а көмөлөр тустаах дьоҥҥо улахан өйөбүлүнэн буолаллар.

Кэргэним аҕыйах сыллааҕыта Ил Дархан гыраанын ылан, мастарыскыайыгар үнүстүрүмүөннэри ылан үлэтигэр төһүү күүс буолла. Билигин даҕаны онон туһанар.

5

Арассыыйа Бэрэсидьиэнэ Владимир Путин 2024 сылы Дьиэ кэргэн, өрөспүүбүлүкэбит Ил Дархана Айсен Николаев Оҕо саас сылларынан биллэрэннэр дьиэ кэргэн бигэ туруктаах, тирэхтээх уонна оҕо аймах доруобай, дэгиттэр сайдыылаах буоларыгар туһуланар үлэ-хамнас, өйөбүл өссө кэҥииригэр, саҥа сонун хайысхалар торумнанан олоххо киллэриллэллэригэр бүк эрэнэбит.

Быйыл Сахабыт Сиригэр элбэх оҕолоохтору өйүүр эбии миэрэ көрүлүннэ. Онон элбэх оҕолоох дьиэ кэргэҥҥэ хоммунаалынай өҥөҕө уонна олорор иһин төлөөһүҥҥэ бигэргэтиллибит сууматтан 30 %- наах чэпчэтиини туһанарга кыах бэрилиннэ.

Маны таһынан улахан дьиэ кэргэн оҕолоро оскуолаҕа босхо аһыыр буолуохтара уонна куорат таһыгар, иһигэр автобуһунан айанныырга төлөбүртэн босхолонуохтара. Ылыллыбыт миэрэ балаҕан ыйын 1 күнүттэн олоххо киирэр диэн. Ол биһигини эмиэ олус үөрдэр.  

- Улахан кыыскыт Сандаара Олоҥхо ыһыаҕар оҕолорго Кылаан Чыпчаал ааты сүкпүтүнэн эҕэрдэлиибин уонна бу ситиһии хайдах кэлбитин туһунан кэпсииргэр көрдөһөбүн.

- Оҕолор бары сөбүлүүр дьарыктаахтар. Олоҥхо ыһыаҕар Кылаан Чыпчаал ааты сүкпүт кыыспыт Сандаара дьиэ кэргэммит иккис оҕото. Быйыл оскуоланы бүтэрдэ. Иккис кылааска үөрэнэ киирбит сылыгар муусука оскуолатын фольклор салаатыгар баҕа санаатынан суруттарбыта. Бу кэмҥэ түөрт строкаалаах олоҥхону толорон саҕалаабыта. Маҥнайгы оруола эмээхсин этэ. Онно кынаттанан, дьаныардаахтык дьарыктанан, билигин номнуо “Ала булгун” олоҥхону толору таһаарар, тылын барытын билэр, матыыптарын табар, оруолларын тиэрдэр.

1

Түгэнинэн туһанан уһуйааччыларыгар махталбын тиэрдэбин. Билигин биһиги кэккэбитигэр суох уһуйааччыта Софронова Анисия Даниловна. Улахан кылааттарын, сыраларын биэрбит Рамина Романовна,  эдьиийдии балыстыы Дайаана Олеговна Егорова, Софья Олеговна Иванова буолаллар.

Биһиги төрдүбүтүгэр олоҥхоһуттар суохтар эрээри, ырыаһыттар бааллар. Кэргэним олус үчүгэй куоластаах, мин эбээм эмиэ олус дириҥ, күүстээх куоластааҕа үһү. Кырдьаҕас аймахтарбыт Сандаара куолаһын киниэхэ майгыннаталлар.

- Сынньалаҥҥа, иллэҥ кэмҥитигэр тугунан дьарыктанаргытын сөбүлүүгүт?

- Дьиэ кэргэнинэн айылҕаҕа сылдьарбытын сөбүлүүбүт. Амма эбэбит кытылыгар бары балаакканан тахсан хоно сытан дуоһуйа сөтүөлүүбүт. Анал болуоппутугар олорон хатааһылыыбыт.

 Оҕолор улаатан көмөлөрө элбээн иһэр. Сайынын тиэргэммитигэр хортуоппуй, оҕуруот аһын, сибэкки үүннэрэбит. Иллэҥ кэммитин бары бииргэ атаарарбытын ордоробут.

Кэргэним мас ууһа буолан өрүү солото суох. Түүннэри, күнүстэри дьарыктаах. Маһынан, ордук остуол, олоппос оҥорорун сөбүлүүр, дьон даҕаны атыылаһар. Маны тэҥэ араас сүбэниирдэри оҥорор. Дьиҥэ, кини араас миэбэли барытын оҥорор, оҕолор бары көмө буолаллара үөрдэр. Тириинэн дьахтар суумкаларын, эр дьоҥҥо булка туһаналларыгар батарантаастары, үлэҕэ кэтиллэр анал суумкалары  тигэр. Элбэх араас албастары баһылаан эрэриттэн астынабыт. Үлэлэрэ хатыламматтар, хас биирдиитигэр бэйэтин көрүүтүн иҥэрэр буолан, уратылар.

- Инникитин баҕа санааҕыт, былааҥҥыт?
-Улахан дьиэ кэргэн буолабыт. Судаарыстыбаттан өйөбүл баара үчүгэй, ол эрэн өйөбүл эрэ көрдүү олорор сыыһа дии саныыбын. Онон бэйэбит быыс-хайаҕас булан араас дохуот киллэринэр суоллары тобулабыт, оҕолорбутун эмиэ оннук иитэбит. Саха лаайка боруода ыттарынан дьону кыһыннары хатааһылатары толкуйдуу сылдьабыт. Билиҥҥитэ түөрт анал ыты ылан иитэбит, үөрэтэбит. Табылыннаҕына, бу кыһын саҕалаабыт киһи диэн санаалаахпыт.

- Оҕолоргутун иитэргитигэр туох сиэри-туому тутуһаҕыт?

- Сахалыы куттаах ыалбыт. Сахалыы оонньуулары дьиэ кэргэммит иһигэр тэрийэбит. Уолаттар сиргэ-уокка сырыттахтарына Байанайдарыгар ас уунан, көрдөһөллөр. Дьиэбит иһигэр алаадьылаан ыраастыыбын. Иккиэн төрүт аммалар буоларбыт быһыытынан, дойдубут, улууспут  устуоруйатын, талааннаах дьонун туһунан кэпсиибит, сырдатабыт. Оҕо төрдүнэн киэн тутуннаҕына эрэ - патриоттуу иитиилээх буолар дии саныыбын. Оҕо үөрэрэ — дьол. Маныаха биһиги төрөппүттэр бэйэбит кылааппытын киллэрэрбит эмиэ ураты дьол буоллаҕа.
-Евдокия Семеновна, кэпсээниҥ иһин махтал. Дьиэ кэргэҥҥитигэр ситиһиини баҕарабын, былааннаргыт,  санааларгыт туоллуннар!

3

Галина МАТВЕЕВА

Хаартыскалар Слепцовтар архыыптарыттан

  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0

Комментарии (0)

Никто ещё не оставил комментариев, станьте первым.

Оставьте свой комментарий

  1. Опубликовать комментарий как Гость.
Вложения (0 / 3)
Поделитесь своим местоположением