Уопсастыба

Онон, Сылгыһыт күнэ 2017 сыллаахтан бэлиэтэнэр. Быйылгы Сылгыһыт өрөспүүбүлүкэтээҕи күнэ кулун тутар 21-22 күннэригэр Мэҥэ Хаҥалас улууһугар, Уһук Илиҥҥи федеральнай уокурук тэриллибитэ 25 сылыгар, Улуу Кыайыы 80 сылыгар, биллиилээх сылгыһыт, Социалистическай Үлэ Дьоруойа Афанасий Егорович Степанов 105 сылыгар ананан ыытыллар.

Бэҕэһээ Майаҕа сылгыны үөрдээн иитиигэ анаммыт улахан мунньах тэрилиннэ, онно өрөспүүбүлүкэ бары улуустарыттан 200 киһи, сылгы хаһаайыстыбаларын салайааччылар, исписэлиистэр, сылгыһыттар уонна учуонайдар кытыннылар.

Бырабыыталыстыба Бэрэссэдээтэлин солбуйааччы Сергей Местников эҕэрдэ тыл этэригэр сылгыһыттар сыралаах үлэлэринэн, саха төрүт дьарыга сайдан кэлбитин бэлиэтээтэ.

– Сылгыны үөрдээн иитии өрөспүүбүлүкэ экэниэмикэтигэр, нэһилиэнньэ дьарыктаах буолуутугар уонна аһынан-үөлүнэн хааччыллыыга улахан суолталаах. Ил Дархан Айсен Николаев, Бырабыыталыстыба, Ил Түмэн салааны сайыннарыыга болҕомтолорун уураллар. Быйыл бу хайысханан 661,1 мөл солк. (2024 с. – 594,8 мөл солк.), ол иһигэр, федеральнай бүддьүөттэн 236,6 мөл солк. (2024 с. -- 198,7 мөл.), өрөспүүбүлүкэ бүддьүөтүттэн 424,5 мөл солк (2024 с. -- 396,1 мөл солк.) көрүлүннэ. Биһиэхэ күн бүгүн 172 тыһыынча сылгылаахпыт, онон өрөспүүбүлүкэбит сылгылаах эрэгийиэннэргэ инники күөҥэ сылдьар, – диэтэ. 

Бырабыыталыстыба Бэрэссэдээтэлин солбуйааччы салгыы ситиһиилээх үлэлээх бастыҥ сылгыһыттарга судаарыстыбаннай наҕараадалары туттарда: Ил Дархан Грамотатынан бааһынай хаһаайыстыба баһылыга Владимир Баишев (Мэҥэ Хаҥалас), «Гражданскай килбиэн» знагынан «Өлөөкө Күөл сылгы собуота» хаһыанай тэрилтэ дириэктэрин солбуйааччы Иван Винокуров (Орто Халыма), Бырабыыталыстыба Грамотатынан «Саха сүөһүтэ» генопуонда тэрилтэтин Мэгэдьэктээҕи салаатын сылгыһыта Егор Саввинов (Ньурба) бэлиэтэннилэр.

Мунньахха сылгыһыттар нэһилиэктэргэ кэпэрэтииптэри тэрийии, каадырынан хааччыллыы, өртөөһүн, племенной үлэ, «Тыа сирин дьоҕус дохуоттаах ыалларыгар социальнай хантараак» бырагыраамаҕа сылгы хайысхатын киллэрии, сылгы ыарыытын эмтиир-сэрэтэр үлэ, бэтэринээринэй сулууспа материальнай-тиэхэньиичэскэй баазатын хаҥатыы, зоотехник-селекционердар уонна эдэр исписэлиистэр үлэлэрин усулуобуйатын тупсарар туһунан сэһэргэстилэр. Сүөһү-сылгы боруодаларыгар 2030 с. диэри ыытыллыахтаах үлэ былаанын барылын оҥорорго эттилэр. Түмүккэ улуустар дьаһалталарыгар, министиэристибэлэргэ, биэдэмистибэлэргэ чопчу этиилэрдээх резолюцияны ылыннылар. Бу туһунан Ил Дархан уонна Бырабыыталыстыба пресс-сулууспата суруйар. Бүгүн Сылгыһыттар күрэхтэһиилэрэ буолар. 

Афанасий Степанов 1920 с. Мэҥэ Хаҥалас улууһугар II Моорук нэһилиэгэр төрөөбүтэ. 1942 сыллаахха сылгы пиэрмэтин сэбиэдиссэйинэн анаммыта. Эдэркээн сэбиэдиссэй сылтан сыл уопутуран, кыһын сылгылары саастарынан арааран көрөр-истэр, хастаран аһатар үгэһи олохтообута. Болҕомтотун ордук уулаах уонна хоруотуур биэлэргэ, төрүөҕү ылыыга уурара. Ол түмүгэр, 1945-1949 сыллар усталарыгар 26 биэттэн 121 кулуну ылбыта, 1947 сыллаахха 21 биэ 100 % төрүүрүн ситиспитэ, биир да убаһаны энчирэппэккэ ииппитэ.

Уоттаах сэрии уонна кураан ыарахан сылларыгар сыраласпыт үлэтэ сиэрдээхтик сыаналанан, 1948 сыл атырдьах ыйын 5 күнүгэр ССРС Үрдүкү Сэбиэтин Президиумун Ыйааҕынан Афанасий Егорович Степановка Социалистическай Үлэ Дьоруойун аата иҥэриллибитэ. 

Хаартыскалар Ил Дархан уонна Бырабыыталыстыба  саайтыттан