Саллар сааспар син элбэх сылгыны көрөн кэллим эрээри, бэрт аҕыйах сыспай сиэллээҕи сүрэхпэр сөҥүөрэн илдьэ сылдьабын. Биир бастыҥынан адьырҕаны кытта бүтэһигин күөн көрсүбүт саха атыырын Сиэркэни ааттыыбын.
Сиэркэ диэн 16-17 саастаах, уһун систээх, орто чараас уҥуохтаах, дьаҕыллаах сиэр дьүһүннээх, хамсаммыт-имсэммит атыыр этэ. Бу 1970-с сылларга Нам улууһун Хатыҥ Арыы сопхуоһугар бүтэһик хаалбыт дьиҥ-чахчы саха атыыра этэ. Төрүкү бэйэтэ да сиэлэ-кутуруга сымнаҕаһа, сыыйыллаҕаһа. Кини дойдута Кэҥкэмэ таһынан тайаан сытара. Оччолорго аҕыс биэни илдьэ сылдьара. Улахан тымныыларга эбии аһаппат этибит. Бэйэлэрэ хаһан, сыл тахсаллара.
1978 сыл кулун тутарын диэки икки бөрө, өрүс уҥуортан кэлэн, үс хонук иһигэр 20 сылгыны тардыбыттара. Билигин санаатахпына, өссө элбэх хоромньу тахсыаҕын, Сиэркэ быыһаабыт эбит. Ол маннык этэ.
Ылдьаа арыытыгар, Кутунахтыыр диэн сиргэ, 13 оттоох күрүө таһыгар 200-тэн тахса сылгыны аһатан турбуппут. Дьахтар күнүн кэнниттэн икки бөрө Егор Евстафьев-Чохороон оҕонньор уонна биһиги сылгыларбытын буулаатылар. Хаһы да өлөрөн, сороҕун бааһырдан.
Ол иһин Чохороон: “Кэҥкэмэттэн Сиэркэни киллэр”, -- диэн сорудахтаабыта. Хоптолоохтон баран булан, Кутунахтыырга киллэрбитим.
Сарсыныгар Кутунахтыырбытыгар тиийбиппит, арай сылгыларбыт бары, биир сиргэ чөмөхтөһөн, күрүөҕэ төбөлөрүн анньан тураллар. Аттыларыгар муус кыаһаан буолбут маҥан сылгы байааттаҥныы сылдьар. Өйдөөн көрбүппүт, Сиэркэбит эбит. Уһун түүнү быһа сэниэтэ бараныар диэри охсуспут. Суолуттан көрдөххө, тыһы бөрө атыыр үрдүгэр саба түһэр эбит. Ол эрээри Сиэркэ биир да бааһа суоҕа.
Онно сиэнчэр хааннаах атыырдар үөр ортотугар өрө хонойон туралларын көрөн, сүрдээҕин кэлэйбиппит. Саха атыыра Сиэркэ эрэйдээх хайдах да хаамар, айанныыр кыаҕа суох буолбут этэ. Сэниэтэ эстибит барахсаны нэһиилэ оттоох күрүөҕэ киллэрбиппит.
Сарсыныгар төттөрү биир көстөөх сиргэ Талкыга уһун күнү быһа айаннаан кэлээхтээбитэ. Онно далга аҕалан, туспа аһата сатаабыппыт да, 6-7 хонугунан охтон өлбүтэ. Биэлэрин атын атыырдарга холбообуппут.
Ол икки бөрө ол күнтэн көстүбэтэхтэрэ. Сиэркэ охсуспут сирэ чигди буолуор диэри үлтү тэпсиллибит этэ. Айылҕаттан сымса, сытыы, тиргиллибит сылгы этэ. Ол эрээри Сиэркэ хаһан да атыырдары кытта күөнтэһэн охсуспатаҕа. Алаас сылгыта буолан, бөрөттөн көмүскэнэ үөрүйэх буолуохтаах. Биир үөрү көмүскүүр арыый судургу буолуохтаах. Оттон элбэх сылгыны көмүскүүр уһун күнү быһа айаннаан кэлбит кырдьаҕас сылгыга охсуута улахан буолбута.
Игнатий Эверстов, Аппааны, Нам.
Г.Давыдова хаартыската.
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
