Все новости

Баара-суоҕа биэс-алта күн иһигэр уу Дьааҥы түөрт нэһилиэгин, Верхоянскай куораты олоччу, түөрт-биэс бөһүөлэгин түөлбэлэрин олордон ылла. Төрүөтэ -- күүстээх ардах тоҕо түһэн диэн.

 Дьааҥы үрэхтэрэ – Дулҕалаах, Сартаҥ, Адыаччы, Боруулаах, Туостаах – хааларыттан биир кэмҥэ тахсан, улахан иэдээни оҥордулар. Олохтоохтор уос номоҕо оҥостон кэпсииллэринэн, кырдьаҕас улуус икки улахан хорук тымыра – Дьааҥы уонна Адыаччы – урукку өттүгэр иккиэн бииргэ хаһан да тахса иликтэрэ эбитэ үһү.  Ол бэйэтэ айылҕабыт быйыл сэрэппэккэ, улууһу атыйахтаах уулуу аймаата. Улууһу эрэ буолуо дуо – бүтүн Саха Сирин.

Мин билэрбинэн, айылҕа туругун кэтиир анал тэрилтэттэн маҥнайгы сэрэтии от ыйын 8 күнүгэр кэлбит. Дьокуускайдааҕы УГМС иһитиннэриитигэр “Ааспыт ардахтаах күннэринэн сибээстээн, Дулҕалаах, Сартаҥ, Адыаччы үрэхтэрин ууларын таһыма эмискэ үрдүөҕэ, биир хонук иһигэр 1 миэтэрэттэн 3 миэтэрэҕэ диэри улаатыаҕа. Ардах өссө түһэр түгэнигэр, үрэхтэр үрдүлэригэр турар дьиэлэр, ходулаһар ууга барыахтарын сөп” диэн суруйбуттар.

 Чыпчылыйан ылыахпыт эрэ кэрэх, от ыйын 9-10 күннэригэр Суордаах бүтүннүү ууга барар. Бу күн улахан уу 300 киһи олорор 88 дьиэтин, 5 социальнай эбийиэги кылгас кэм иһигэр ылар. Өрүһүспүт курдук, ити күн аны Дулҕалааҕы “атаакалыыр”: дьиэ-уот, ходуһа барыта ууга “олорор” буолар. От ыйын 9 күнүттэн саҕалаан Дьааҥы нэһилиэктэрэ, киһи соһуйуон курдук, биир-биир ууга барыталыыллар. От ыйын 11 күнүгэр – Боруулаах сорох түөлбэтин, Токума учаастагын, Адыаччы нэһилиэгин, 12-13 күннэригэр Боронугу уонна Верхоянскай куораты бүтүннүү уу ылар. Улуус киинэ Баатаҕайы уонна Элгэс нэһилиэгин улаханнык ыксатар. Баатаҕайга олохтоохтор күннэри-түүннэри үлэлээн, даамбаны бөҕөргөтөн, бэрт кыранан өрүһүннүлэр.

Эрдэттэн бэлэмнэммиппит эрээри...

 Суордаах – Дулҕалаах үрэх хаҥас биэрэгэр турар Дьааҥы биир ыраах нэһилиэгэ. Улуус кииниттэн, Баатаҕайтан, массыына суолунан 264 килэмиэтири айаннаан тиийиллэр. Нэһилиэнньэтэ (2021 с. биэрэпис түмүгүнэн) – 336 киһи.

Нэһилиэк бүтүннүү ууга былдьаммыта: 88 тиэргэн, 85 дьон олорор дьиэтэ, 3 социальнай эбийиэк (ол иһигэр оскуола, уһуйаан). Бу дьиэлэргэ 317 киһи (олортон 76-та – оҕо) олорор. От ыйын 11 күнүгэр нэһилиэк ууттан босхоломмута.

Яна Стручкова, Суордаах оскуолатыгар математика учууталынан үлэлиир, Намтан төрүттээх кийиит:

– Суордаахтар 2014 с. ууга барбыппыт. Быйыл оннооҕор улахан уу кэллэ. Гарааспытын, сарайбытын ылбыта, үүннэрбит туох баар үүнээйибитин суурайан барбыта. Бадыбаалбыт уунан туолбута, билигин да оботторобут. Саас бэлэмнээбит мастарбыт устубуттара. Саһаан маспытын ортотугар диэри ылбыт уонна баайан-баттатан бөрөөбүт буоламмыт эристилэр. Биһиги арыый үөһэ олоробут. Оттон ыаллыы олорор дьоммут дьиэлэрин түннүгэр диэри уу ылбыта. Сорох дьиэлэр кырыыһалара эрэ көстөн турбута. Уу өссө кэлбитэ буоллар, биһиги дьиэбитин эмиэ ылыа эбит. Ол эрээри дьиэбит анна бүтүннүү – уу. Муостабытын көтүрэн куурдабыт. Үлэ, түбүк бөҕө.

2013-2014 с. эмиэ бу курдук кыһалҕаны көрсүбүт буоламмыт, “сэбээн күөллэр ууга барбыттар, ол уу манна кэлиэҕэ” диэн эрдэ сэрэппиттэригэр, малларбытын үөһэ ууран, өрө тардан бэлэмнэнэ сатаабыппыт. Ол эрээри уу дьиэҕэ киирдэр эрэ, өрө көтөҕөн, барытын суулларан түһэрэр эбит. Бу курдук улахан уу кэлиэ дии санаабатахпыт. Эбиитин ардах тохтообокко түһэ турбута.

Уу улам-улам тахсан испитэ. Маҥнай нэһилиэкпитин төгүрүйбүтэ. Үрүйэлэр уулара хааларыттан тахсан, инниттэн-кэнниттэн эргийэн, тула өттүн уунан толорон баран, бөһүөлэги олордон ылбыта. Суолбутун-ииспитин хаһыталаан кэбиспит. “Убаһалар өлбүттэр үһү” диэн кэпсииллэр. Ходуһаларбыт бары ууга сыталлар. Дьон “хайдах оттоон сыл тахсабыт?” диэн олус санааргыыллар. Биһиги ынах сүөһүбүт суох. Арай икки сибиинньэлээхпит. Хотоммутун эмискэ уу ылан, онтуларбыт хотон иһигэр уста сылдьаахтыыллар этэ. Быыһаабыппыт.

Уу бөһүөлэккэ киирээтин кытта, тута эвакуациялаан барбыттара. Уус Күрүөтэ диэн үрдүк сирдээхпит. Онно бөртөлүөт түһэрэ. Бөртөлүөт элбэхтик кэлэн барда. Кыанар дьон дьиэбитин-уоппутун быыһыыр түбүгэр түспүппүт. Сорохтор кырыыһаларыгар тахсан олорбуттара. Дьиэлэрин оннук бүтэһигэр диэри быыһыы-өрүһүйэ сатаабыттара. Бөһүөлэк иһигэр мотуорканан сылдьарбыт. Тиэргэн иһигэр аантан ааҥҥа диэри – тыынан. Дьиэлэрэ олоччу ууга барбыт дьон үрдүк сиргэ эвакуацияламмыттара. Дьаһалта эмиэ онно олорон үлэлээбитэ.

Ардахпыт билигин да кэлэн түһэ турар. Сөрүүн, тыаллаах...  

 Нэһилиэк баһылыга Владимир Стручков:

--Ынах сүөһүбүт 100 % баар. Сылгы туруга мөлтөх. Кулуннарбыт 50 %-нара ууга былдьаннылар. Билигин ааҕа сылдьабыт. Мотуордаах дьон ыраах учаастактарга айаннаатылар. Нэһилиэкпитигэр 409 киһи бэрэпиискэлээх. Оскуолаҕа 52 оҕо үөрэнэр. Уһуйаан иитиллээччитэ – 35, – диэн кэпсээтэ.

 Дьон улахан охсууну ылла

 Дулҕалаах (иккис аата – Томтор сэл.) – хотугу эргимтэҕэ киирэр Дьааҥы эмиэ биир ыраах нэһилиэгэ. Улуус кииниттэн 232 км. тэйиччи турар. Нэһилиэнньэтэ (2021 с.) – 281 киһи.

Улахан уу 95 тиэргэни, 50 дьон олорор дьиэтин, социальнай эбийиэктэри ылбыта. Уу ылар кэмигэр нэһилиэккэ 135 киһи, ол иһигэр 45 оҕо, олороро. От ыйын 12 күнүгэр уу түспүтэ.

Антонина Слепцова, уһуйаан үлэһитэ, уопсастыбанньык, Дулҕалаах олохтооҕо:

– Уубут түстэ, үрэхпит урукку оннун булла. Ол эрээри бөһүөлэкпит сорох түөлбэтэ, аппалаах сирдэр уунан туолан тураллар. Нэһилиэкпит ууга барар кэмигэр мин Дьокуускайга баарым. 15 чыыһылаҕа төннөр билиэттээх этим эрээри, дьиэбин-уоппун өрө тардаары, ыксалынан 10-ка суһал сөмөлүөтүнэн Баатаҕайга көтөн кэлбитим. Дулҕалаахха эмиэ “ЧС” бөртөлүөтүнэн айаннаабытым.

Дьон улахан охсууну ылла. Санаалара түһэн да хайыахтара баарай, дьиэлэрин-уоттарын ыраастаналлар, өрө тардаллар. Суол-иис алдьанна, уу тоҕута түһэн кэбистэ. Нэһилиэкпитигэр ититии ситэ тардылла илигэ. Үлэ бара турбута эрээри, турбалары эҥин барытын уу алдьатта. Чохпут барыта ууга барда. Хочуолунайбыт намыһах сиргэ турара, уунан туолбута. Ити курдук аахтахха, Дулҕалаахха олус улахан хорумньу таҕыста, элбэх үлэ күүтэр.

Көмө-өйөбүл баарыттан үөрэллэр

 Адыаччы – Дьааҥы улууһун биир улахан нэһилиэгэ. 1924 с. төрүттэммитэ. Улуус кииниттэн – 46 км.

 2021 с. биэрэпис түмүгүнэн 908 киһи олороро билиэтэммит.

Раиса Чирикова, “Дьааҥы аартыга” хаһыат кэрэспэдьиэнэ, култуура управлениетын үлэһитэ, Адыаччыттан төрүттээх:

– Адыаччы эбэ урукку кэмнэргэ элбэхтик эрэйдии сылдьыбыт буолан, нэһилиэнньэ эрдэттэн бэлэмнэммитэ. Ынах сүөһүлэрин, сылгыларын хоту өттүгэр үрдэл сиргэ таһаарбыттара, тырааныспары барытын бөһүөлэктэн 5 км  тэйиччи сиргэ илдьибиттэрэ. Уу сүүрүгэ түргэн буолан, хас да күнү быһа үрдэтэн оҥорбут даамбаларын алдьатан, намыһах сирдэринэн бөһүөлэккэ киирбитэ, суолу саппыта.

Кэлиҥҥи уонча сылтан бэттэх дьиэлэр үрдүк сыбаайаҕа тутуллубут буоланнар, сорохторо ууга улаханнык алдьамматылар. Аны бөһүөлэк тулатынааҕы уонна иһинээҕи күөллэр уулара “олорон хааланнар”, кыһалҕаны үөскэттилэр. Билигин ууну нээриктээн (хорон) төттөрү ыыталлар. Бырабыыталыстыба, Ил Дархан уонна улуус дьаһалтата ыытар үлэлэрин түмүгүнэн элбэх көмө кэлбитин, оҕолор бары кэриэтэ Дьокуускай лааҕырдарыгар сынньана барбыттарын дьон үөрэ кэпсиир. Мотуок хайа саҕаланыаҕыттан Дьокуускайга, киин улуустарга олорор биир дойдулаахтара көмөнү ыыта олороллор.

Хоту дойду сайына кылгас. Күһүн бу ыган кэлэн эрэр. Хоромньуну түргэнник ааҕан, үлэни ыыталлар. Өрөспүбүүлүкэ бүттүүнэ долгуйарын, көмө-тирэх буоларын дьааҥылар билэ олороллор, долгуйаллар, үөрэллэр. Бириэмэ төһө да ыгым буоллар, хоту дойду дьоно дьиэлэрин-уоттарын, хаһаайыстыбаларын чөлүгэр түһэрэр туһугар күнү-түүнү аахсыбакка күүскэ үлэлииллэр. Дьааҥы улууһа сарсыҥҥыга эрэллээх.

Урут уу ылбат сирдэрэ бардылар

Верхоянскай куорат – Саха Сирин биир кырдьаҕас уонна хотугу куората. Улуус кииниттэн 92 км ыраах. Дьааҥы өрүс уҥа биэрэгэр турар. Нэһилиэнньэтэ 2010 с. 1311 эбит буоллаҕына, былырыыҥҥы биэрэспискэ сурулларынан -- 1095 киһи. Сыллааҕы орто температура– -14,5 кыраадыс.

Лариса Попова, туризмынан дьарыгырар урбаанньыт, Верхоянскай куорат олохтооҕо:

– Верхоянскай куоракка уу от ыйын 13 күнүн түүнүгэр киирбитэ. “Улахан уу иһэр” диэн эрдэ сэрэппиттэрэ эрээри, “2014 сыл мотуогун курдук урусхаллаах буолуо суоҕа” диэн бэйэбитин уоскуппуппут. Сир быһыыта уларыйар быһыылаах. Урут уу ылбат сирдэрэ бардылар.

Биһиги тыаҕа турар турбазалаахпыт. Онно уу үрэҕинэн уонна күөлүнэн – икки сиринэн тоҕо көтөн киирбитэ. Олус дохсун үһү. Уолум: “Нэһиилэ куотан кэлбитим”, -- диэн кэпсиир. Дьиэтигэр кэлбитэ, аны дьиэтэ ууга турар үһү. Хайыахпыт баарай, айылҕаны киһи кыайан тохтоппот буоллаҕа... Турбазабыт балаҕанын 40 см диэри ылбыта. Буор оһох ууну оборон ылар эбит, илийэн-сиигирэн турар. Улуус граныгар киирсэн, баанньык туттуохтаах этибит. Атыыласпыт мастарбытын уолум хонноҕор диэри ууну кэһэ сылдьан баайталаабыт. Баайбатаҕа буоллар, ууну кытта устан хаалыахтаахтар этэ.

Маннык улахан ууну аан маҥнай көрдүм. Долгуйан, уолуйан хаалбытым. Улахан уу тугу барытын тоҕута анньан барар эбит. Верхоянскай куорат олохтоохторо, уу кэлэр сураҕын истээт, быһыты бөҕөргөппүппүт. Куорат, улуус дьаһалталара күннэри-түүннэри күүскэ үлэлээбиттэрэ. Уу олус түргэнник кэлэр эбит.  Даамбаны тоҕо көппүтүгэр ыксаан хаалан, ону бүөлүү сүүрэн истэхпитинэ, “Барыма-аҥ!” диэн хаһыы-ыһыы бөҕө буолбута. Быһыты тоҕо көттөҕүнэ, ууга ааны арыйан биэрэр курдук эбиккин, көрүөх бэтэрээ өттүгэр чугас дьиэлэри барытын ыла охсубута. Олохтоохтор бүтэһиккэ диэри тугу барытын умнан туран куораппытын быыһыы-өрүһүйэ сатаабыппыт да -- кыаллыбата...

 Олох салҕанар

         Боронук – Верхоянскай куораты кытта сэргэстэһэ турар нэһилиэк. Олохтоохтор 107 км айаннаан, улуус киинигэр тиийэллэр. Нэһилиэньэтэ (2010 с.) – 307. Бу – бары сахалыы тыыннаах нэһилиэктэр. Олохтоохторун 80-95%-нара сахалар.

         Надежда Потапова, Бабушкинскай нэһилиэк баһылыга:

– От ыйын 12 күнүгэр Боронук ууга барбыта. 58 чааһынай, 7 элбэх кыбартыыралаах уопсай дьиэни, 8 социальнай эбийиэги ылла. Уу ылар кэмигэр нэһилиэккэ 315 киһи олороро.

Бабушкинскай нэһилиэк Боронук уонна Мачах диэн икки бөһүөлэктээх. Эрдэ сэрэппиттэрэ. Малбытын-салбытын, тэриллэрбитин үөһэ таһаартаабыппыт. Ынах сүөһүнү, сылгылары Боронуктан килэмиэтир курдук тэйиччи турар үрдүк сиргэ үүрэн илдьибиппит. Оскуолаҕа эвакуация пуунун тэрийбиппит, олохтоохтору онно аҕалтаабыппыт. Бөртөлүөт түөртэ кэлэн барбыта. Иһэр ууну, килиэби, бородууктаны аҕалтаабыта, дьону таспыта, 37 оҕобутун лааҕырга илпитэ.

Ынах сүөһүбүт сүтүгэ, дьэ, биллэн эрэр. Мачах үрдүк сиргэ турар буолан, дьиэлэри уу ылбатаҕа эрээри, сүөһүлэр ууга былдьаннылар. Мачахха 9 өлүгү буллулар, аахта оҥордулар. Боронукка билиҥҥитэ 1 сүтүк көһүннэ, ынах сүөһү, сылгы бөҕө сүтэн турар. Тыа хаһаайыстыбатын министиэристибэтин салаатынан саас кууруссалары аҕалан атыылаабыттара. 24 куурусса, 2 бөтүүк ууттан өллүлэр.

Боронукка уу ыксаллаах таһыма 970 см эбит буоллаҕына, 1091 см диэри таҕыста. Кырыыһаҕа диэри ууга барбыт дьиэ биһиэхэ суох, саамай улаханнык 1 м 5 см. диэри ылла. Ити – уоскуппат. Дьон баардара-суохтара – дьиэлэрэ, уһаайбалара, хотонноро, гараастара, отторо-мастара, үүнээйилэрэ, хаһаайыстыбалара – барыта ууга барда. Ил Дархан Айсен Николаев кэлэ сылдьан: “Олус долгуйумаҥ, санааҕа баттатымаҥ. Биһиги кыахпыт тиийэринэн көмөлөһүөхпүт”,-- диэн эрэннэрбитэ. Онон дьон-сэргэ санаата арыый бэттэх кэлбитэ. Олох салҕанан барар...

 Ынах сүөһү, сылгы туруга хайдаҕый?

         Дьааҥы дьоно ынах сүөһүнү иитэллэр. Сылгыны тутар дьон элбэх. Онон эттэнэн-арыыланан, аһаан-таҥнан олороллор. Тастан хантан да эт да, үүт да кэлбэт. Таба ыстаадалара бааллара, олор эстибиттэрэ быданнаата. Тустаахтарга, чахчы, олус ыарахан балаһыанньа.

         Улуус дьаһалтатын тыа хаһаайыстыбатыгар начаалынньык Евдокия Слепцова бу курдук кэпсиир:

– Суордаахха 40 субаҥ сүөһү сүппүтэ. Олору квадрокоптерынан көрдөөн булбуппут. Уу түстэҕинэ, сылгыларбытын көрдүөхпүт. Биһиэхэ, дойдулаах киһи билэриҥ буолуо, сылгыларбыт ыраах сылгы базаларыгар бааллар. Дьон сылгыларын идэһэ кэмигэр биирдэ көрөллөр диэххэ сөп. Улахан уу кэлбитигэр, бары күүстэрин ууран, дьиэлэрин быыһыыр кыһалҕаҕа түспүттэрэ. Билигин ыраастанар түбүгэр сылдьаллар.

Аны туран, “бэтэринээр аахтата”, ол эбэтэр сүөһү өлүгэ баар, бэтэринээр ону көрөн аахта суруйбут буоллаҕына эрэ, сүөһү, сылгы ууга былдьаммытынан ааҕабыт. Урукку сылларга уу кэлбитигэр, сылгылар сүтэн баран, күһүн көстүбүттэрэ. “Сылгы өлүктэрэ бааллар үһү” диэн кэпсээн тарҕанар да, бүгүҥҥү туругунан аахта киирэ илик.

Уу түстэҕинэ, хорумньуну толору ааҕыахпыт. Ороскуот улахана бэрт, үлэ уһун буолуоҕа. От ыйын 18 күнүн туругунан тэриллиилээх хаһаайыстыба 7 хотоно алдьаммытын бэлиэтээтибит. Былырыыҥҥы уонна быйылгы оттору холбоон уопсайа 567 туонна оппут ууга былдьанна. Сааскы төрүөҕү ааҕан туран, улууска уопсайа 3 332 (ыанар ынаҕа – 1 210) ынах сүөһү баар, сылгы ахсаана – 10 069 (биэтэ – 4 825).

Быйыл 8200 туонна окко былаан түспүтэ. Ил Дархан киин улуустарга оттооһун балаһыанньата уустугунан сибээстээн, “оккутун улуус иһиттэн бэйэҕит толору хааччынаҕыт” диэтэ. Билиҥҥи туругунан улуус ходуһаларын 80 %-на ууга сытар. Мобильнай биригээдэлэри тэринэн ыраах сирдэргэ оттуур соруктаахпыт да, ол ходуларбыт туруктара хайдаҕа эмиэ биллибэт. Бүтэһик үс сылга күһүммүт уһаабыта, быйыл эмиэ халлааммыт хойукка диэри сылаас туруоҕа диэн эрэнэбит. Балаһыанньабыт уустук. Биир салаа от туһугар охсуһар санаалаахпыт...  

         Евдокия Платоновнаны кытта кэпсэппит күнүм киэһэтигэр Боронукка ынах сүөһү, сылгы өлүктэрэ көстүбүтүн туһунан хомолтолоох сонуну иһиттим. “Уу содула олус улахан. Сүөһүлэрбит, сылгыларбыт сүтэн тураллар, онтон дьиксинэбит”, – диэн эттилэр.

Ил Түмэн дьокутааттара көмөлүстүлэр

 От ыйын 18 күнүгэр Үөһээ Дьааҥыга ууттан эмсэҕэлээбит дьоҥҥо Ил Түмэн дьокутааттара көмөнү оҥордулар.

Көмөнү хомуйар пууҥҥа суунар-тараанар тээбириннэри, ардах соннорун, балааккалары, бырдахтан көмүскэнэр эмтэри, страховкалыыр сэлиэччиктэри, чүмэчилэри, испиискэни, эрэһиинэ саппыкылары уо.д.а туттардылар. Көмө аахсыйаны Ил Түмэн вице-спикерэ, “Биир Ньыгыл Арассыыйа” баартыйа фракциятын салайааччыта Антонина Григорьева уонна кини солбуйааччыта, дьокутаат Иван Данилов көҕүлээһиннэринэн тэрилиннэ.

Бу иннинэ “Биир ньыгыл Арассыыйа” фракция чилиэннэрэ аһы-үөлү, эми-тому Үөһээ Дьааҥыга ыытан тураллар.

Көмө аахсыйаҕа А.И. Еремеев, А.А. Григорьева, А.З. Мамедов, В.Н. Федоров, И.И. Андреев, А.Н. Атласова, С.М. Афанасьев, Ю.П. Баишев, Г.А. Васильев, Ф.В. Габышева, А.В. Гоголев, Е.Х. Голомарева, М.Д. Гуляев, И.И. Данилов, Т.Д. Егорова, Р.К. Зорин, А.А. Кошуков, В.А. Лютый, О.Т. Михайлова, А.М. Находкин, А.Н. Николаев, А.Ю. Николаев, Ю.М. Николаев, В.М. Прокопьев, Н.Л. Румянцева, Д.А. Семенов, М.С. Силкина, И.И. Слепцов, А.А. Смирнов, М.Н. Христофорова, В.И. Чичигинаров көхтөөх кыттыыны ыллылар.

 Хорумньуну киһи ааҕан сиппэт

 Улахан уу Дьааҥыны аймаатын кытта Үөһээ Дьааҥы оройуонун дьокутааттарын сэбиэтин бэрэссэдээтэлэ, Боронуктан төрүттээх Екатерина Ноговицынаны кытта сибээстэспитим.

– Уу урусхалын киһи тылынан кыайан эппэт. Дьон дьиэтэ-уота, мала-сала, хаһаайыстыбата, ото-маһа, оттуур ходуһата -- бүтүннүү ууга барда. Кыстыкка хаһаас диэн хас да уонунан туонна кур от баара, онтубутуттан ытыс соттон хааллыбыт. Тыа хаһаайыстыбатын министиэристибэтэ хаһаайыстыбаҕа уу содулун хорумньутун ааҕыахтаах, аахта оҥоруохтаах. Уу түстэҕинэ даҕаны, суолу-ииһи бүтүннүү суурайан барда, от-мас хара ньаҕыр бадараанынан бүрүлүннэ.

Боронук – элбэх тиэхиньикэлээх нэһилиэк. Тиэхиньикэ бөҕө ууга барда. Уу иһэр диэн, дьон малын-салын өрө тардынан кырыыһаларыгар таһаартаабыттара. Олору эмиэ ылла. Кырдьаҕас дьоммут үйэлэрин тухары үлэлээн мунньуммут малларын-саллара, иһиттэрэ-хомуостара ууга былдьанна.

         Верхоянскай куорат, Дулҕалаах, Суордаах, Боронук, Адыаччы нэһилиэктэрэ “теплосеть"-тээхтэр. Ол барыта ууга. Улаханнык сытыйдылар, эмсэҕэлээтилэр. Уу түстэҕинэ, барытын көтүрэн, куурдан, саҥалыы бүрүйэн оҥоруохха наада. Социальнай эбийиэктэрбит олус ыарахан балаһыанньалаахтар. Холобур, тутуллубуттара ырааппыт, эргэ уһуйааннарбыт, оскуолаларбыт хас да күнү быһа ууга туран өһүөлэрэ сытыйдылар, муосталара ууга уста сылдьаллар. Чох бөҕө ууга барда. Сибээспит быстар мөлтөх. Уу содулун, хорумньутун киһи ааҕан сиппэт...

         От ыйын 14 күнүгэр Ил Дархан Айсен Николаев хамыыһыйа тэринэн кэлэн барбыта. Олохтоохтору кытта көрсөн кэпсэппитэ, уу урусхалын, улуус балаһыанньатын, туох көмө оҥоһуллуон сөбүн көрбүтэ-истибитэ. Өрөспүүбүлүкэттэн көмө баар. Ууга барбыт нэһилиэктэрбит оҕолоро, саастаах, доруобуйаларынан хааччахтаах дьоно Дьокуускай реабилитационнай кииннэригэр, санаторийдарыгар көппүттэрэ. Улуустартан эрийэн, балаһыанньабытын ыйытылаһаллар, туох көмө наадатын сураһаллар.

***

         Олоччу ууга барбыт нэһилиэктэр ыксаллаах кэмҥэ өрөспүүбүлүкэ, улуус салалталара улаханнык өйөөбүттэрин, көмөлөспүттэрин, Ыксаллаах быһыы-майгы министиэристибэтин быыһааччылара, тутуу этэрээтин устудьуоннара күннэри-түүннэри үлэлииллэрин бэлиэтээн эттилэр. Өрөспүүбүлүкэ үтүө санаалаах дьоно-сэргэтэ, улахан тэрилтэлэр күннэтэ көмөлөрүн аҕала тураллар.

         От ыйын 20 күнүн сарсыардатыгар дойду Бэрэсидьиэнин Уһук Илиҥҥэ боломуочуйалааҕа Юрий Трутнев Саха Сиригэр кэллэ. Ил Дархан Айсен Николаевы кытта Үөһээ Дьааҥыга көттүлэр. Ил Дархан Дьааҥыга бу иккис сырыыта буолар.

Диана КЛЕПАНДИНА.