Тускар туһан

Көмүс күһүн тиийэн кэллэ. Онон сайыны быһа үүннэрбит оҕуруоппутун аны  астаан-үөллээн соҕотуопкалыыр кэмнэр үүннүлэр. Хас биирдии ыал ийэтэ оҕуруот аһын хаһаанар туспа кистэлэҥнээх буолар. Ньурба Антоновкатын олохтооҕо Агафья Тарасова сүбэлэрин тускутугар туһаныҥ.

Сибиэһэйдии хаһааныы

Моркуоп, сүбүөкүлэ

Моркуобу, сүбүөкүлэни сууйбакка ыраастаан, куурдан, мокоруон хааларыгар уган, салгын киирбэт гына ыга сабан, омуһахха хороччу уурабыт. Дириҥ, сөрүүн сиргэ бэс ыҋыгар диэри сибиэһэй турар.

Үчүгэйдик куурдан баран моркуобу дьоҕус куулга кутан кирээдэҕэ сытыаран көмөн кэбистэххэ, сир тоҥуор диэри туох да буолбат, сибиэһэй сытар. Тэпилииссэ кирээдэтигэр көмүөххэ эмиэ сөп.

Оҕурсу

Кыра гына кырбаан, кураанах таҥаска ууран уутун оботторобут уонна салапаан бакыаттарга кутан баран мас арыытын таммалатаат, морозильникка угабыт. Маннык ньыманан укуруобу, луугу, ханнык баҕарар оҕуруот аһын хаһааныллар.

Тэҥ кээмэйдээх бүтүн оҕурсулары икки-үс лиитэрэлээх бааҥкаҕа туруору уурталаан, бааҥка ортотугар чүмэчи уматабыт. Чүмэчи салгын баарын тухары умайар, салгына бүттэҕинэ умуллар. Ону сөрүүн сиргэ ууруҥ.

Укуруобу, петрушканы уо.д.а. күөх туманы

Үүнээйилэри сууйбакка харайар ордук. Буорун тэбээн куурдабыт уонна ыраас бааҥкаларга угуталаан, салгын киирбэтин курдук хаппахтыыбыт.

Хатаран хаһааныы

Биир тэҥ кээмэйдээх моркуоп төрдүн (көҕөрөр өттүн) быһан, ыраастаан, сууйан-сотон баран, оргуйа турар ууга 15-25 мүнүүтэ буһарабыт. Сойбутун кэннэ синньигэс гына бысталаан, сиитэҕэ ууран хатарабыт.

Буһаран хаһааныы

Сүбүөкүлэни фольгаҕа биир-биир суулаан баран, духуопкаҕа буһарабыт. Сымнаабытын кэннэ таһааран фольгалыын тоҥоробут. Ууга буһарыллыбыт сүбүөкүлэ битэмиинэ сүтэр, онон ити ньыма быдан ордук.

Тоҥорон хаһааныы

Оҕурсуну салаакка курдук кырбаан, бакыаттарга биир хоһунан угуталаан морозилкаҕа тоҥоробут, кыһын таһырдьа таһаарабыт. Туттар саҕана киллэрээт, дуршлакка оргуйбут тымныы уунан сайҕыыбыт.

Сүбүөкүлэни, сүбүөкүлэ сэбирдэҕин уонна моркуобу сууйан-сотон баран, бытархай гына кырбаан, кыратык тууһаан булкуйабыт. Кыратык сытыара түһэбит уонна буорсуйаларынан бакыаттарга кутан тоҥоробут. Кыһын мииҥҥэ кутабыт.

Түргэнник оҥоһулланр кэнсиэрбэлэр

Хаппыыстаны хаһаанар икки ньыма.

Икки хачаан хаппыыстаны синньигэс гына кырбыыбыт. Икки бөдөҥ моркуобу түөркэлиибит, тууһуубут, булкуйабыт уонна үс лиитэрэлээх бааҥкаҕа угабыт. Үрдүгэр маринадын кутабыт, сөрүүн сиргэ уурабыт. Үс хонугунан сиэнэр.

Маринада: 3,5 ыстакаан ууга икки остолобуой ньуоска тууһу, биир остолобуой ньуоска саахары, үс лавровай сэбирдэҕи, биэрэс горогун, аҕыс устуука гвоздиканы кутан оргутабыт, биир остолобуой ньуоска уксууһу (9 %-наах) кутабыт.

Биир хачаан хаппыыстаны түөрт муннуктуу кырбыыбыт, биир улахан моркуобу уонна биир орто сүбүөкүлэни түөркэлээбит. Итиэннэ көстүрүүлэҕэ холбуу булкуйабыт, үрдүгэр итии маринады кутабыт. Сарсыныгар сиэнэр.

Маринада: биир лиитэрэ ууга 0,5 ыстакаан мас арыытын, 0,5 ыстакаан саахары, икки улахан ньуоска тууһу,  0,5 ыстакаан уксууһу (9 %-наах), уон өлүүскэ чочунааҕы кутан оргутабыт.

Моркуобу эмиэ маринадка хаһааныахха сөп

Сонос гына төгүрүктүү быһыллыбыт моркуобу көстүрүүлэҕэ кутан оргуйбут ууга 5 мүнүүтэ сытыарабыт. Эрдэ бэлэмнээбит бааҥкабытыгар биэс дыргыл сыттаах гороҕу, икки гвоздиканы, биир лавровай сэбирдэҕи, биир өлүү чочунааҕы кутан баран, ол үрдүгэр моркуоппутун угабыт, итии маринады кутан хаппахтыыбыт.

Маринада: Биир лиитэрэ ууга биирдии остолобуой ньуоска тууһу, саахары оргутуллар, икки остолобуой ньуоска уксууһу (9 %-наах) кутуллар.

Помидор

Икки лиитэрэлээх бааҥкаҕа помидордары кытары алта устуука биэрэс гороҕун, биирдии лавровай сэбирдэҕи, петрушканы, укуруоп дьөрбөтүн, төгүрүктүү быһыллыбыт минньигэс Болгария биэрэһин, чочунааҕы уонна икки гвоздиканы угабыт уонна итии маринады кутан хаппахтыыбыт. Помидору наһаа буспуту буолбакка, орто кытарбыты ылабыт, аллара өттүнэн түөрт сиринэн дьөлөбүт, оччоҕуна илдьирийбэт, хайа барбат.

Маринада: биир лиитэрэ ууга 1,5 десертнэй ньуоска тууһу, икки десертнэй ньуоска саахары оргутуллар.

Оҕурсу

Үс киилэ устатынан эбэтэр төгүрүктүү быһыллыбыт оҕурсуга түөрт остолобуой ньуоска тууһу, биэс остолобуой ньуоска саахары, икки лавровай сэбирдэҕи, биэрэһи, кырбаммыт чочунааҕы, биир кыра ньуоска укуруоп сиэмэтин, ыстакааны кыайбат мас арыытын, 9 %-наах уксууһу булкуйан, чаас аҥаара сытыарабыт. Симэһинин биэрбитин кэннэ бааҥкаларга кутан хаппахтыыбыт. Сүүрбэ мүнүүтэ туруора түһэн баран, таас аҥаара ууга ууран, сүүрбэччэ мүнүүтэ оргутабыт.

Маны сэргэ аска бэлэм тумалар, бүлүүдэлэр рецептэрин туһаныҥ 

Кыһыҥҥы борщ икки ньымата

Биир орто хачаан хаппыыстаны синньигэс гына кырбаан, нэлэгэр тааска кутан туустаан, сымнаан, симэһинэ тахсыар диэри уонча мүнүүтэ кэриҥэ ньыһыйыллар. Чаас аҥаара сытыара түһүллэр, онтон бөдөҥ гына түөркэлэммит моркуобу, сүбүөкүлэни холбуу булкуйуллар уонна бакыаттарга буорсуйанан кутуталаан тоҥоруллар. Кыһын ириэрэн, ыһаарылаан баран, борщка эбиллэр.Кырбаммыт икки киилэ хаппыыстаны, түөркэлэммит биирдии киилэ сүбүөкүлэни, моркуобу, киилэ аҥаара луугу булкуйабыт, туустуубут. Улахан көстүрүүлэҕэ ыстакаан аҥаара мас арыытын кутан баран, онно сүөкүүбүт уонна булкуйа-булкуйа, орто уокка буһарабыт. Хара горох, лавровай сэбирдэх эбэбит. Биир остолобуой ньуоска уксууһу (9 %-наах) кутабыт. Сойбутун кэннэ бакыаттарга кутан тоҥоробут.

Өйдөөҥ: Уксууһу маринады оһохтон таһаарбыт кэннэ кутабыт, бааҥканы ыга хаппахтаан, умса ууран, таҥаһынан сабабыт, сарсыныгар сөрүүн сиргэ уурабыт.

Тыыкыба мармелада

Ыраастаммыт тыыкыбаны кыра лоскуйдарынан кырбаныллар, төһө тыыбыка (грамм, киилэ) баар да, соччо саахары кутуллар. Биир чаас туруоруллар, оччоҕуна симэһинин таһааран, уутуйар. Ону булкуйа-булкуйа орто уокка оргутуллар, уута бүтэн дьэҥкир буолбутун кэннэ, противеҥҥа кумааҕы тэлгээн, тарҕата кутуллар. Духуопкаҕа мөлтөх уокка 1,5 чаас туруоран хатара түһүллэр уонна үрдүгэр саахары таммалатан баран кэмпиэт хоруопкатыгар угуталаан ууруллар.

Минньигэстик аһааҥ!