Ороһу нэһилиэгин баһылыга А.В. Антонов кэтэх ыал үүтүн тутарга аналлаах собуоту үлэҕэ киллэрэн улахан көмөнү оҥордо. Собуоту 2020 с. тутан саҕалаабыттар, 2021 с. үлэҕэ киллэрэри ситиспиттэр. Үөһээ Бүлүүгэ мелиорация эбийиэктэрин билиҥҥи туруктарын, олор үлэлэрин-хамнастарын Мелиорация тэрилтэтин салайааччы А.В. Бырдакаров көрдөрдө-билиһиннэрдэ. Арсен Түүлээхэп диэн 23 саастаах эдэр пиэрмэр уол уопсайа 200 төбө ынах-сүөһүлээх. Кини үлэтин билистилэр, хотон тутуутун боппуруоһун быһаарыстылар.

Салгыы улуус киинигэр сүбэ мунньах буолла. Кэпсэтиигэ ыаллыы Бүлүү улууһун дэлэгээссийэтэ кытынна. Видео-кэмпириэнсийэ сибээһинэн холбонон, улуустар, нэһилиэктэр санааларын этиннилэр. Улуус мунньаҕын дьокутаата үүт сыанатын 100-кэ тиэрдэн туран, тыа хаһаайыстыбатын боломуочунайын нэһилиэктэргэ биэрэргэ этии киллэрдэ. Нэһилиэк баһылыктара А.В. Антонов, А.И. Кардашевскай, С.И. Дмитриев Ил Дархан Айсен Сергеевич кэтэх ыалы өйүүр механизмын сөптөөҕүнэн ааҕан туран өйүүллэрин биллэрдилэр.

Тамалакаан баһылыга П.П. Иванов сылгы иитиитин, көрүүтүн-истиитин боппуруоһугар ТХМ-тэ болҕомтону уурарыгар этии киллэрдэ. Дүллүкү нэһилиэгин баһылыга Е.А. Николаев “улуус иһигэр хас даҕаны үүт тутар тэрилтэ баар буоллаҕына, күрэстэһии күүһүрэн, оҥорон таһаарааччылар тутар үүттэрин киилэтин 20 солкуобай гыннахтарына, үүт туттарыыта, чахчы, элбиэ этэ” диэн этии киллэрдэ. Нам баһылыга А.И. Кардашевскай “үүт субсидията соҕотуопка тэрилтэтинэн буолбакка, үүт туттарааччыга быһа барыахтаах” диэн эттэ.

Ньурба улууһун мунньаҕын сэбиэтин салайааччы С.И. Евсеев үүт соҕотуопкатын тэрилтэлэрэ ТХМ-тэ биэрэр үүт субсидиятын харчытыгар эрэ сигэнэн үүтү тута сатыылларын сыыһанан аахта, үүтү тутарга, төлөһөргө бэйэлэрин эппиэтинэстэрин үрдэтэллэригэр эттэ. Мунньаҕы Ф.В. Габышева салайан ыытта, ТХ-тын миниистирэ А.П. Атласов иһитиннэрии оҥордо, ыйытыыларга хоруйдаата.

Ил Түмэн сис кэмитиэтин салайааччы А.М. Находкин “кэтэх ыаллар 35 тыһыынчаны ылан баран үүт аһынан бэйэлэрин, аймахтарын хааччыйаллара үчүгэй буоллаҕа” диэн бэлиэтээтэ.

Кырдьык, оннук. Нэһилиэккэ киһи барыта ынахтаах буолбатах. Үүтү, сүөгэйи, быырпаҕы, суораты олохтоох дьон атыылаан харчы киллэринэрэ эмиэ баар суол. Онон, “соҕотуопка систиэмэтэ эстэр” диэн этии оруна суох буолан тахсар. Дүллүкү баһылыга Егор Алексеевич этэрин курдук, үүт тутуон баҕалаахтар “үүтү киилэтин 20 солкуобайга тутабыт” диэтэхтэринэ, 35 тыһыынчаны ылбыт кэтэх ыаллар нэһилиэк иһигэр үүтү тоҕо туттарбат буолуохтарай? Соҕотуопка собуоттара тоҕо сабыллыахтарай?

2022 сылга ТХМ-тэ бу боппуруоһу быһаарыан наада. Манна Ньурба улууһун сэбиэтин салайааччы “өрөспүүбүлүкэ үүт тутар тэрилтэлэрэ ТХМ-тэ биэрэр үүт субсидиятыгар эрэ сигэнэн үлэлээбэккэ, бэйэлэрин үлэлэрин эмиэ тупсарыахтаахтар” диэбитэ – сөптөөх. Балаҕаннаах нэһилиэгин баһылыга С.И. Дмитриев Үөһээ Бүлүү улууһугар Балаҕаннаах агрооскуолата эрэ 2007 сылтан тохтообокко дьарыктанарын санатан туран, атын агрооскуолаларга курдук учууталлар хамнастара 40 %  эбиллэригэр туруорсунна. Ил Түмэн сис кэмитиэтин салайааччыларыгар Феодосия Васильевнаҕа, Андрей Михайловичка боппуруос быһаарылларыгар көмөлөстүннэр диэн туруорсуу сурук туттарда. Салгыы сылгы этин сыанатын үрдэтиигэ, кэтэх ыал сылгытыгар база тутуутун кыһалҕаларын туруоруста.

Балаҕаннаах оскуолатын дириэктэрэ С.А. Жендринскай Феодосия Васильевнаҕа, Андрей Михайловичка, Александр Павловичка биэ кымыһын туттартаата.

Мунньах түмүгүнэн боротокуол оҥоһулунна, тыа хаһаайыстыбатын үлэтигэр дьиҥ чахчы көмөлөөх буолуо диэн эрэнэбит.