Үөрэх министиэристибэтэ төһө да ыарыы букатыннаахтык тохтуу илигинэ оскуолалары үлэлэтэр быһаарыыны ылыммыта. Дьиҥэр, күн аайы, статистика көрдөрөрүнэн, күҥҥэ 50-ча киһи коронавирус дьаҥар сутуллар.  2020 сыл балаҕан ыйын 1 күнүттэн Саха сирин үрдүнэн 145107 үөрэнээччи оскуола боруогун атыллаата.

Билиҥҥи туругунан, 649 оскуолаттан 230-та олоҕурбут көрүҥүнэн үөрэтэр. 417 оскуола үрдүттэн уонна кэтэхтэн (очнай-заочнай)  үөрэтии форматынан үлэни саҕалаата.  Өрөспүүбүлүкэтээҕи суһал ыстаап мунньаҕар 5000-тан кыра нэһилиэнньэлээх пууннар оскуолаларыгар үөрэх уруккутун курдук (обычный режим) барар диэн быһаарбыттара. Биллэн турар, бары санитарнай-эпидемиологическай миэрэлэри тутуһан туран.  Маны сэргэ, анал оскуолалар  (специальнай)  эмиэ олоҕурбут көрүҥүнэн (очно) үөрэтэллэр. Балаҕан ыйын 18 күнүгэр диэри харантыын биллэриллибитэ.  Салгыы үөрэх хайдах барара балаһыанньа хайдаҕыттан тутулуктаах.  
 Коронавирус буулаабатах нэһилиэнньэлээх пууннарыгар үөрэх олоҕурбут ньыманан саҕаламмыт эбит буоллаҕына, дьаҥ турбут нэһилиэктэригэр үөрэх бырассыаһын дистанционнайга көһөрөллөрүгэр күһэллибиттэрэ.  Ол гынан баран, маннык быһаарыыны олохтоох салалта бэйэтэ ылынар.

Оскуола-оскуола араас-араас

Таатта улууһун Ытык Күөлүн оскуолата аһаҕас халлаан анныгар үөрэппит сураҕа интэриниэт бары ситимин тилийэ көппүтэ. Утарааччы да, биһирээччи да үгүс буолбута. Дьиҥэр, таһырдьа сылаас күн үөрэммит туох куһаҕаннаах буолуой...

Ыраахтан үөрэтэр (дистанционное обучение) оскуолалар үөрэнээччилэрэ утуйан хаалан,  уруоктарын көтүттэллэрэ үгүс диэн учууталлар муҥатыйаллар. Маны таһынан, улуустарга сибээс мөлтөҕө ханна барыай? Учуутал саҥата  үчүгэйдик иһиллибэтиттэн,   монитор чуолкайдык көрдөрбөтүттэн үөрэнээччилэр эмиэ эрэйдэммиттэрэ биллэр.

Оттон куорат оскуолалара туспа кыһалҕалаахтар. Холобур, Дьокуускай саамай элбэх оҕолоох 31 №-дээх оскуолата  олохсуйбут көрүҥүнэн уонна ыраахтан үөрэтии форматынан үлэлиир.

Бу оскуоланы сиһилии ылан көрүөххэйиҥ. Бэйэм икки оҕом бу оскуолаҕа сылдьар буолан, баар кыһалҕалары чопчу этэр кыахтаахпын.

Кылааска 40-ча оҕо баар. Биллэн турар, бачча элбэх оҕону биир кылааска батарар сатаммат, паартаҕа иккилии буолан олороллоро бобуллар. Ол иһин кылааһы икки бөлөххө арааран, нэдиэлэҕэ үстэ  үгэс буолбут көрүҥүнэн уонна  үстэ ыраахтан үөрэтии форматынан  үөрэнэллэрин туһунан быһаардылар. Бастакы бөлөх бэнидиэнньик, сэрэдэ уонна бээтинсэ  күн оскуолаҕа,  салгыы оптуорунньукка, чэппиэргэ  уонна субуотаҕа  дьиэлэригэр  дистанционнай көрүҥүнэн үөрэнэллэр.

Бастакы бөлөх   үгэс буолбут көрүҥүнэн үөрэнэр кэмигэр, иккис бөлөх zoom-кэмпэриэнсийэ нөҥүө дьиэтигэр  үөрэниэхтээх. Онно анаан хас кылаас аайы видеоҕа холбонор аппаратураны туруорбуттара. Бу аппаратураны туруоруу сорох кэбиниэккэ сатаммакка, сорох кылаастар эбиэт кэннэ туспа зуумнаабыттара иһиллибитэ.

Үөрэх бастакы күнүгэр төрөппүттэр барахсаттар тыҥ хатыыта оҕолору ойутан туруоран, оскуолаҕа атаардылар, сорохтор оҕолорун үөһэ өттүлэрин маанытык таҥыннаран  (баалаамаҥ, ыстаана суох үөрэммиттэр элбэхтэрэ буолуо, төрөппүттэр билэн эрдэхтэрэ) көмпүүтэр, төлөпүөн иннигэр олортулар.

Уруокпут сарсыарда 8 ч. саҕаланна

Кылааска үөрэнээччилэргэ бары усулуобуйа тэриллибит. Паартаҕа биирдии буолан олордулар, ким да, кими да кытта илии тутуспат, куустуспат, сылласпат диэн быраабыланы учуутал быһаарда. Оскуола быраабылатынан оҕолор оскуолаҕа мааскалаах кэлэллэр, ол эрээри кылааска учуутал даҕаны, оҕо даҕаны мааската суох үөрэнэр. Ол эрээри учуутал дуоскатын аттыттан ыраатар бырааба суох, оҕоҕо төрүт чугаһыа суохтаах.

Оскуолаҕа күҥҥэ хаста да сууйуу-сотуу үлэтэ ыытыллар, киириигэ, көрүдүөргэ, кылааска, тахсан киирэр сиргэ дезинфекциялыыр аппарааттар тураллар. Оҕо бэйэтин кытта инчэҕэй салфетканы хайаан да илдьэ сылдьыахтаах. Сарсыарда киириигэ температураны мээрэйдииллэр, дезинфекциялыыр растворунан ыстараллар. Төрөппүт эмиэ оҕотун кыраадыһын бэрэбиэркэлээн, күннүгэр суруйан ыытыахтаах. Кыратык да сөтөллөр, ытырдар оҕону дьиэттэн быктарбат ордук. Оскуолаттан төттөрү утаарыллыан эмиэ сөп.

Сүрүн кыһалҕа дьиэҕэ олорон үөрэнээччилэргэ баар буолла. Ама да учуутал барытын кыайар, уларыйыыларга бэлэм буолуохтааҕын иһин, кылаас оҕотун бүтүннүү икки сиринэн хонтуруоллуур уустук да буолар эбит дии санаатым. Учуутал кылаас аҥаарын үөрэтэрин ааһан, эбии төлөпүөн көмөтүнэн одуулаан олорор оҕолору, итиэннэ кытыыттан кыҥастаһар төрөппүттэргэ үөрэх бырагырааматын быһаарар манан аҕай дьыала буолбатах. Муҥ саатар, киһи барыта тиэхиньикэни дэгиттэр баһылаабат быһыылаах. Хос саҥа, тыас-уус, оҕо ытыыра, ыт үрэрэ, төрөппүттэр киҥир-хаҥыр саҥарсыыларыгар тиийэ – барыта иһиллэн олорор.

Онон үөрэх иккис күнүгэр дистанционнай үөрэтии, тоҕо эрэ, күн иккис аҥаарыгар көстө. Ол аата учуутал барахсан сарсыардааҥҥы тиэмэтин аны иккис бөлөххө хатылыырыгар күһэлиннэ. Кылааска хос-хос быһааран баран, ону эбиэт кэннэ иккистээн төхтүрүйүөх диэтэххэ... Үһүс күн ыраахтан олорон үөрэтиигэ  zoom-а суох туспа сорудах быһыытынан бэрилиннэ. Онон аны тиэмэни төрөппүт бэйэтэ быһаарарыгар тиийдэ.

Үөрэх төрдүс күнүгэр оскуола бассаап бөлөҕөр сорудахха көмүллүбүт төрөппүттэр суруктарынан туолла. Тиһэҕэр тиийэн, бассаап икки бөлөх тэрилиннэ.

Бэһис күммүт син этэҥҥэ ааста.

Субуота күн үөрэнэр бөлөх айдааны тарта. Бары бастакы бөлөххө көһөөрү өрөҥкөлөстүлэр. Төрөппүттэр барахсаттар номнуо сылайбыттара харахха быраҕылынна. Сыыйа-баайа үөрэх эмиэ төрөппүт санныгар сүктэриллибитэ дьэҥкэтик көһүннэ. Күнү-ыйы уруок ааҕыытыгар барыыр төрөппүккэ олус да уустук (ордук  тэрилтэҕэ үлэлиир төрөппүккэ). Аны оскуолаҕа биир эмэ оҕо  коронавирус дьаҥынан ыарыйдаҕына, букатын да харантыыҥҥа көһөр куттала эмиэ баар эбээт! Оннук эрэ буолбатын!

Үөрэх министиэристибэтэ манна этэр этиитэ биир – атын ньыма суох. Кыах баарынан оҕолорбутун үөрэттэрэрбитигэр.., суох, үөрэтэрбитигэр тиийэбит.

Оччотугар ирдэбиллэрбит эмиэ арыый да сымнаан биэрэллэрэ буоллар. Дьиэҕэ үлэ элбэҕин  туһунан  этэ да барбат. Бырагырааманы сырсыы төрөппүт үрдүнэн барара, мин санаабар, сыыһа. Манна төрүт атын бырагыраама, биитэр атын тиһик үлэлиэхтээх эбитэ буолуо. Дойдубут маннык суһал миэрэлэргэ бэлэмэ суоҕа пандемия кэмигэр чуолкайдык көһүннэ. Били, былыргы курдук гувернерскай систиэмэ баара буоллар дуу...

Ити курдук, пандемия ааһарын көһүтүү, күн аайы уруокка көмүллүү хас биирдии төрөппүтү муннукка хаайда. Оҕолор бары төрөппүт быһаарарынааҕар учуутал быһаарара быдан тиийимтиэ дииллэр. Төрөппүт сыыһа өйдөппүтүн кэннэ учууталга ону быһаарар, өйдөтөр судургута суоҕа чуолкай. Инникини тымтыктанан көрбүт суох. Күн аайы үчүгэйгэ эрэнии, харантыын эрэ хаарыйбатар диэн кэтэһии-манаһыы олохпутугар букатыннаахтык иҥтэ быһыылаах.