Кыайыы күнэ – эр санааланыы, ураты тулуур уонна хорсун быһыы туоһута. Бу харах уулаах бырааһынньык. Саха сиригэр Аҕа дойду Улуу сэриитэ таарыйбатах ыала диэн суох. Биһиги биир дойдулаахтарбыт Ийэ дойду көмүскэлигэр хорсуннук туруммуттара, үгүстэрэ сэрии толоонугар геройдуу охтубуттара. Ол курдук, фроҥҥа ыҥырыллыбыт 62 тыһыынча кэриҥэ буойунтан 22 тыһыынчаттан тахсата эргиллибэтэҕэ. Ол да буоллар фронт уонна тыыл геройдара биһиги сүрэхпитигэр, өйбүтүгэр-санаабытыгар өрүү тыыннаахтар.

Сыллата Өлбөт үйэлээх полка кэккэтигэр Аҕа дойду сэриитигэр Улуу Кыайыыны ситиспит буойуттар сыдьааннара, уруулара холбоһоллор, халҕаһалыы субуллар холуонналарга биһиги историябыт ааспыт кэрчик кэмин туоһулара уонна кэлэр кэм кэскиллэрэ биир сомоҕо буолан хаамаллар.

Кыайыы күнэ – биһиги сэбилэниибит, полководецтарбыт, Ийэ дойдуларыгар бэриниилээх буойуттарбыт уонна тыылга үлэлээбит-хамсаабыт биир дойдулаахтарбыт өлбөт-сүппэт албан ааттарын туоһута.

Саха сирин хорсун-хоодуот дьоно Аҕа дойду Улуу сэриитин бары фроннарыгар албан ааттаммыттара, суон сурахтаммыттара. Биһиги биир дойдулаахтарбытыттан фроҥҥа көрдөрбүт хорсун быһыыларын иһин 2300 киһи уордьанынан уонна мэтээлинэн наҕараадаламмыта. Биһиги Сэбиэскэй Сойуус Геройдара уонна Россия Федерациятын Геройа буолбут дьоммутунан киэн туттабыт. Норуот геройа, снайпер Иван Кульбертиновка быйыл Дьокуускай куоракка Кыайыы пааркатыгар норуот пааматынньыга туруоруллуоҕа. Тыылга утуйар ууларын умнан туран геройдуу үлэлээбит-хамсаабыт биир дойдулаахтарбыт "Бары күүһү фроҥҥа! Барыта Кыайыы туһугар!" диэн ыҥырыы тылы тутуспуттара. Өрөспүүбүлүкэ үлэһит дьоно баҕа өттүнэн сиэртибэлээһиннэринэн Кыһыл Аармыйаҕа анаан "Сэбиэскэй Саха сирэ" тааҥка холуонната тутуллубута. Саха сиригэр тыылга үлэлээбит 59 тыһыынчаттан тахса киһи "1941-1945 сылларга Аҕа дойду Улуу сэриитин кэмигэр килбиэннээх үлэтин иһин" мэтээлинэн наҕараадаламмыта.

Россияҕа Өйдөбүнньүк уонна Албан аат сылыгар уонна Саха сиригэр Дойдуга бэриниилээх буолуу сылыгар хорсун буойуттарбыт уонна тыылга бэриниилээхтик үлэлээбит дьоммут килбиэннээх ааттарын үрдүктүк чиэстиибит, төһө да ааспытын иһин, ол улуу ыар сылларга сүгүрүйэбит. Биһиги аҕаларбыт, эһэлэрбит умнуллубат хорсун быһыыларын туһунан үтүө өйдөбүл көлүөнэттэн көлүөнэҕэ бэриллэ, салҕана туруоҕа, итиэннэ Кыайыы бэлиэлэригэр уонна Кыайыы бырааһынньыгар ураты сыһыаммытынан Аҕа дойду иккис сэриитигэр кыайыыны уһансыбыт историябытын умнууга хаалларыахпыт суоҕа.

Бу өрөгөйдөөх күҥҥэ Саха сирин олохтоохторугар, ордук чуолаан ытык дьоммутугар – бэтэрээннэрбитигэр чэгиэн доруобуйаны, дьиэ кэргэҥҥэ өйөһүүнү-өйдөһүүнү, бары үтүөнү, сырдыгы, эйэлээх олоҕу баҕарабын!

Саха Өрөспүүбүлүкэтин Ил Түмэнин

Бэрэссэдээтэлэ П.Гоголев