Ил Дархан Айсен Николаев бэҕэһээ быһа сибээскэ кыттыбыта. Онно төрөөбүт күнүгэр тугу гынар былааннааҕын туһунан ыйыталаспыттарыгар,  «Төрөөбүт күммэр  инбэлиит оҕолору өйүүр  «Харысхал» аһымал пуондаҕа үбүнэн көмөлөһүөм» -- диэн  Айсен Сергеевич эппиэттээбитэ. Ил Дархан төрөөбүт күнүгэр итинник хабааннаах көмөнү оҥороро үтүө үгэһинэн буолар. Айсен Сергеевич ити күн миэхэ бэлэх оҥорор буоллаххытына, ону тустаах пуондаҕа тута биэрээриҥ диэн эбэн эппитэ

-- 1994 сыллаахха М.В.Ломоносов аатынан Москватааҕы судаарыстыбаннай университеты  үөрэнэн бүтэрбитэ

-- 1994-1995 сс.   --  «САПИ киин» генеральнай дириэктэрэ  

-- 1995-1998 сс. --  “Алмаасэргиэнбаан» правлениетын бэрэссэдээтэлин солбуйааччы

-- 1998-2004 сс. -- “Алмаасэргиэнбаан» правлениетын бэрэссэдээтэлэ

-- 2004-2007 сс.  -- СӨ Үбүн миниистирэ

-- СӨ Бэрэсидьиэнин  быһаарыытынан  2007 сыл олунньу 16 күнүттэн СӨ Бэрэсидьиэнин уонна Бырабыыталыстыбатын дьаһалтатын салайааччынан анаммыта

-- 1997-2002 сс. --  Ил Түмэн Палаататын дьокутаата

-- 2004-2011 сс. -- СӨ Бэрэсидьиэнин уонна Бырабыыталыстыбатын дьаһалтатын салайааччыта

-- 2011 сыл ыам ыйын 18 күнүгэр СӨ Бырабыыталыстыбатын Бэрэссэдээтэлин 1-кы солбуйааччынан анаммыта

-- 2012 сыл кулун тутар 4 күнүгэр Дьокуускай куорат баһылыгынан быыбарга талыллыбыта

-- 2018 сыл ыам ыйын 28 күнүгэр РФ Бэрэсидьиэнэ Владимир Путин Ыйааҕынан СӨ Ил Дарханын э.т. анаммыта.

-- 2018 сыллаахха СӨ Ил Дарханын быыбарыгар кыттан, 71,40 бырыһыан куолаһы ылан кыайан, өрөспүүбүлүкэ муоһатын туппута

«Ил Түмэн» издательскай дьиэ кэлэктиибэ Айсен Сергеевиһы төрөөбүт күнүнэн эҕэрдэлиир. Кытаанах доруобуйаны, дьолу-соргуну баҕарабыт уонна  өрөспүүбүлүкэ чэчирии сайдарыгар ыытыахтаах, тэрийиэхтээх былааныҥ олоххо киирэн истиннэр!