Издательский дом Редакция Подписка
Погода в Якутске: . -11 oC

Сүрүн сонуннар

Бүгүҥҥү сонуннар

Бэлиитикэ

Тутуу туһунан сытыы сэһэргэһии

Кулун тутар 19 күнүгэр Ил Түмэҥҥэ «Саха Өрөспүүбүлүкэтин Аартыкатыгар социальнай эбийиэктэри уонна чааһынай дьиэлэри тутуу боппуруостара» төгүрүк остуол буолан ааста.
21.03.24 18:51

Экэниэмикэ

Уопсастыба

Табахтааһыны хааччахтыыр сокуон барыла киирдэ

Ил Түмэҥҥэ кулун тутар 26 күнүгэр «Саха Өрөспүүбүлүкэтин сиригэр-уотугар тустаах уопсастыбаннай сирдэргэ табаҕы, никотиннаах бородууксуйаны тардыыга эбии хааччаҕы олохтуур туһунан» сокуон барыла киллэрилиннэ. Сокуон барыла түөрт ыстатыйалаах, онтон бииригэр…
29.03.24 10:35

Култуура

Дьааҥылар артыыстары тыыннаах тойугунан көрүстүлэр

"Артыыстар иhэллэр үhү",- диэн үтүө сурах дьааҥыларга өссө тохсунньу ыйга иhиллибитэ. Онон өр күүппүт артыыстарын көрсөөрү олохтоохтор кэлэр - барар күннэрин эрдэттэн аттаран, астарын-таҥастарын бэлэмнээбиттэрэ ыраатта. Болдьохтоох күн үүммүтүгэр күндү…
07.03.24 11:40

Түһүлгэ

Сааскы саарбах кэмҥэ

Аламай маҥан күн абыралын, үтүөкэн үрүҥ күн үтүөтүн билэргэ үүммүт күнү үөрэ - көтө, сүргэ көтөҕүллэ көрсөр дьоллоох түгэн, саҕаламмыт саҥа күнү айхаллыыр астык түгэн тосхойдо. Кубулҕаттаах кулун тутар ыйбыт кубулуҥ - дьибилиҥ буолар, күлэн иһэн дьэбин…
27.03.24 09:44

Тыа сирэ

Андрей Находкин: Дьон күннээҕи кыһалҕаны эрэ буолбакка, тыа сирин сайдыытыгар кэскиллээх этиилэри туруоруста

Ил Түмэн сиргэ сыһыаннаһыыга, айылҕа ресурсаларыгар уонна экологияҕа сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Андрей Находкин бу күннэргэ бэйэтин уоукургар - Мэҥэ-Хаҥалас улууһугар үлэлиир. Кини улуус баһылыга Дмитрий Тихоновы кытта улуус нэһилиэктэринэн сылдьан…
03.02.24 09:00

Дойдуга бэриниилээх буолуу сыла

Эһиил Пионерия төрүттэммитэ 100 сылын бэлиэтиэхпит

Бүгүн, алтынньы 1 күнүгэр, Москуба куоракка «Кыайыы» түмэлигэр Норуоттар икки ардыларынааҕы «СПО-ФДО» оҕолор уопсастыбаннай түмсүүлэрин сойууһун ассамблеята ыытылла турар. Арассыыйа эригийиэннэриттэн уонна СНГ дойдуларыттан кэлбит делегаттар сайдар саҕахтары…
01.10.21 23:59

Устуоруйа

Устуоруйа

Стамбулга мунан хаалбыппар Таҥара көмөлөспүтэ

2000 сылларга дуоллар 24-25 солк. этэ, онон Сочига барардааҕар Турцияҕа сынньаммыт быдан чэпчэки буолара. Сылаас, ыраас муораҕа күөлэһийэ сөтүөлээн, үгүс-үтүмэн аквапаркаҕа хатааһылаан, бассейнҥа сөрүүкээн, рестораҥҥа төһөнү кыайаргынан ас арааһын амсайан,…
31.08.23 20:56

Тохсунньу 14 күнүгэр өрөспүүбүлүкэ нэһилиэктэрин баһылыктара бэйэлэрин көҕүлээһиннэринэн, ким да үөһэттэн ыйыыта-кэрдиитэ, модьуйуута суох ВКС көмөтүнэн туспа мунньах тэрийбиттэрэ. Бу мунньахха сүүстэн тахса баһылык кыттыбыта. Санатан эттэххэ, Саха сирэ 400-тэн тахса нэһилиэктээх. О.э. улахан хамсааһын тахсыбыт. Ити кэннэ интэриниэт таһаарыылара араас ааттаах-суоллаах ыстатыйалары суруйа охсон, куйаар ситиминэн тарҕаппыттара.  

Тохсунньу 14 күнүгэр өрөспүүбүлүкэ нэһилиэктэрин баһылыктара бэйэлэрин көҕүлээһиннэринэн, ким да үөһэттэн ыйыыта-кэрдиитэ, модьуйуута суох ВКС көмөтүнэн туспа мунньах тэрийбиттэрэ. Бу мунньахха сүүстэн тахса баһылык кыттыбыта. Санатан эттэххэ, Саха сирэ 400-тэн тахса нэһилиэктээх. О.э. улахан хамсааһын тахсыбыт. Ити кэннэ интэриниэт таһаарыылара араас ааттаах-суоллаах ыстатыйалары суруйа охсон, куйаар ситиминэн тарҕаппыттара.  

Аймалҕан төрдө

Баһылыктар тохсунньутааҕы мунньахтарыгар төнүннэххэ, кинилэр сүрүннээн Ил Түмэн дьокутааттарын кытта сирэй көрсөн кыһалҕалары быһаарсыыны уонна баһылыктар уочараттаах сийиэстэрин тэрийиини туруорсубуттара. Итиэннэ болҕомто киинигэр – бүддьүөт боппуруоһа турбута.

2020 сыл сэтинньи 5 күнүгэр Ил Түмэн XX (уочарата суох) пленарнай мунньаҕар “Саха Өрөспүүбүлүкэтин олохтоох бэйэни салайыныы уорганнарыгар нэһилиэктэр бүддьүөттэрин хааччыллыытын сорох судаарыстыбаннай боломуочуйаларын биэрии туһунан” (“О наделении органов местного самоуправления муниципальных районов Республики Саха (Якутия) отдельными государственными полномочиями по выравниванию бюджетной обеспеченности поселений”) сокуон барыла иккис ааҕыыны ааһан олоххо киирбитэ. Судургутук эттэххэ, улуустар нэһилиэктэр бүддьүөттэрин бэйэлэрэ аттарар буолбуттара. Урукку өттүгэр ити боломуочуйаны СӨ Үбүн министиэристибэтэ толорбута.

Маныаха баһылыктары долгуппут сүрүн боппуруоска хаттаан төннөн кэлэбит. Бу саҥа сокуон бүддьүөтү ааҕыы ньыматыгар (методикатыгар) кэтэхтэн сабыдыаллаабыт. Ол суотугар кэккэ нэһилиэктэр быйылгы бүддьүөттэрэ 2-3 мөл солк. иһинэн сарбыллыбыт, кыччаабыт. Ити тыа сиригэр элбэх харчы. Онон баһылыктар айманаллара сиэрдээх буолан тахсар. Аны туран, бүддьүөт боппуруоһун кытта атын да муниципальнай кыһалҕалар үөһэ күөрэс гыммыттар. Ол курдук, биэнсийэҕэ тахсыы ыстааһа, муниципальнай исписэлиистэр хамнастара, уоппуска күнэ, о.д.а. боппуруостар сытыытык турбуттар.

Основное фото

“Төгүрүк остуол” 

Ил Түмэн баһылыктар көрдөһүүлэринэн тохсунньу 28 күнүгэр “Саха Өрөспүүбүлүкэтин олохтоох бэйэни салайыныы уорганнарын кыһалҕалара” диэн сытыы тиэмэҕэ “төгүрүк остуолу” тэрийдэ.

ВКС мунньахха уопсайа 100-тэн тахса киһи холбонно. Сорох кыттааччылар Ил Түмэн мунньахтыыр саалатыгар киирэн олордулар. Ол иһигэр нэһилиэктэр баһылыктарын ааттарыттан 8 дэлэгээт кытта кэлбит. Бу мунньахха СӨ Бырабыыталыстыбатын Бэрэссэдээтэлэ Андрей Тарасенко, СӨ Ил Түмэнин Бэрэссэдээтэлэ Петр Гоголев, СӨ бастакы Бэрэсидьиэнэ Михаил Николаев, ситэриилээх былаас уорганнарын салайааччылара, норуот дьокутааттара, улуус уонна нэһилиэк баһылыктара, улуустар дьокутааттарын Сэбиэттэрин бэрэссэдээтэллэрэ уо.д.а. кытыннылар. “Төгүрүк остуолу” Ил Түмэн бэйэни салайыныыга сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлин солбуйааччы Михаил Гуляев иилээн-саҕалаан ыытта.

Урутаан эттэххэ, мунньах 5 чаас кэриҥэ барда. Ону бүтүннүү Ил Түмэн ютуб ханаалыгар быһа көрдөрө турдулар. Бу биэс чаас устата бэрт сытыы, үгүс мөккүөрдээх, сэргэх мунньах буолан ааста. Этэргэ дылы, киһи астынар санаа атастаһыыта таҕыста. Салгыы “төгүрүк остуол” хаамыытын сүрүн түгэннэрин кытта билиһиннэрэбит.

Ааспыт сыл – уустук сыл 

– Бүгүҥҥү түһүлгэ – парламент биир саамай улахан мунньаҕа. Манна Саха сирэ бүтүннүүтэ кытта олорор. Биллэн турар, өрөспүүбүлүкэбит 445 нэһилиэгин баһылыктара бары кэлэр кыахтара суох. Ол иһин кинилэр анаан-минээн 8 дэлэгээти ыыттылар.

Бүгүн киэһэ (эрэдээксийэттэн: мунньах 17.30 ч саҕаламмыта) олохтоох бэйэни салайыныы уорганнарын сытыы кыһалҕаларын дьүүллэһиэхпит. Былырыыҥҥы сыл тыыннаах кэпсэтиини туох да солбуйбатын көрдөрдө. Онон баһылыктар биһигиттэн бу көрсүһүүнү тэрийэрбитигэр көрдөстүлэр. Кинилэр да, биһиги да сирэй көрсөн олорон аһаҕастык кэпсэтиэхпитин, санаа атастаһыахпытын баҕарабыт. Ааспыт сыл – уустук сыл этэ. Онон кыһалҕалар чахчы мунньулуннулар. Ону барытын кэмигэр быһаарарбыт ирдэнэр, – диэн Михаил Гуляев мунньах саҕаланыытыгар бэлиэтээтэ.

“Өйдөһүү баар буолуохтаах...” 

Петр Гоголев 1

Ил Түмэн спикерэ Петр Гоголев парламент мэлдьи аһаҕастык үлэлиирин эттэ. Кини баһылыктар көҕүлээбит мунньахтара Ил Түмэҥҥэ олус суолталааҕын ыйда. Петр Васильевич олохтоох бэйэни салайыныы уорганнарыгар сөптөөх иһитиннэриилэр кэмигэр тиийбэттэрин түмүгэр өйдөспөт түгэннэр үөскүүллэрин эттэ. Холобур, өр үлэлээбит муниципальнай дуоһунастаахтар уонна сулууспалаахтар биэнсийэҕэ тахсыыларын туһунан сокуон уларытыыларыгар этиилэри хомуйуу 2021 сыл олунньу 15 күнүгэр диэри уһаабытын иһитиннэрдэ. Аны туран, “наада буоллаҕына, онтон да салгыы уһуон сөп” диэн бэлиэтээтэ. Спикер баһылыктарга Ил Түмэн олохтоох бэйэни салайыныы сис кэмитиэтигэр тустаах этиилэрин бэлэмнээн киллэрэллэригэр сүбэлээтэ.

– Инникитин барыбытын сокуону оҥоруу өттүгэр улахан үлэ күүтэр. Онон биир систиэмэлээх бииргэ үлэлээһин, былаас бары салааларын икки ардыгар өйдөһүү баар буолуохтаах, – диэн Петр Васильевич бэлиэтээтэ.

СӨ Бырабыыталыстыбатын Бэрэссэдээтэлэ Андрей Тарасенко өрөспүүбүлүкэ социальнай-экэнэмиичэскэй сайдыытын сүрүн соруктарын кытта билиһиннэрдэ.

– Билиҥҥи сорукпут – харчы оҥорорго үөрэнии буолар. Саха сиригэр бырамыысыланнас уонна тыа хаһаайыстыбатын кластердарын сайыннарыахтаахпыт. Билигин эбии үбү-харчыны, инвестордары көрдүүбүт. Өрөспүүбүлүкэҕэ эбии хапытаал киирэрин ситиһиэхтээхпит. Онуоха бары биир сүбэҕэ кэлэрбит ирдэнэр, – диэн Андрей Владимирович эттэ. 

Тоҕо “сбой” биэрдэ?

Үп миниистирэ Валерий Жондоров чахчы уһуннук-киэҥник тыл эттэ. Кини 2 чаас кэриҥэ муниципальнай тэриллиилэр 2021 сыллааҕы бүддьүөттэрин уонна 2020 сыллааҕы бүддьүөттэрин туолуутун туһунан сиһилии отчуоту оҥордо. Ол кэннэ норуот дьокутааттарын уонна баһылыктар ыйытыыларыгар хоруйдаата. Онуоха сорохтор миниистир хоруйдарын астымматылар.   “Министиэристибэ отчуотуттан иһиттэххэ, нэһилиэктэргэ балаһыанньа барыта эриэ-дэхси, этэҥҥэ курдук. Ол эрээри, дьиҥ олоххо оннук буолбатах. Бүддьүөппүт кыччаан, оттон ноҕорууската үрдээн иһэр. Нэһилиэк сайдыытыгар харчы көрүллүө дуу, суох дуу? Тоҕо чопчу хоруйдаабаккын?”, “Тоҕо бүддьүөтү ааҕыы саҥа ньымата “сбой” биэрдэ?”, “Тоҕо 12 улууска бүддьүөт субвенцията сарбылынна, көҕүрээтэ?” – диэбит курдук араас ыйытыылар кутулла, ньиргиэрэ түстүлэр.

Онуоха үп миниистирэ барытын нус-бааччы саас сааһынан быһаара сатаата.

– Эрдэтээҕи ньыма чахчы итэҕэстээҕэ. Билигин ону көннөрө сылдьабыт. Билиҥҥи ньымаҕа боппуруос аҕыйах. Бары кыһалҕалары үлэ бэрээдэгинэн быһаарыахпыт. Бу – бастакы эрэ түһүмэх. Иккис түһүмэххэ ньыманы өссө сайыннарыахпыт, тупсарыахпыт, – диэн Валерий Алексеевич лоп курдук хоруйдуу олордо.

Баһылыктар тугу туруорустулар?       

Нэһилиэк баһылыктарын тыл этиилэрин элбэх киһи сөбүлээтэ. Ньурба куорат баһылыга Александр Иванов бастакынан бэйэтин санаатын кытта үллэһиннэ. Эдэр баһылык “үчүгэй олохтон буолбакка, төттөрүтүн, уустуктар элбээннэр бу көрсүһүү тэриллибитин” туһунан долгуйан туран санатта.

Александр Иванов Нюрба

– Нэһилиэктэр бүддьүөттэрэ сыл аайы сарбылла тураллар. Оттон сыана түһэ, намтыы турар дуо? Өскөтүн бүддьүөттэри сарбыйыы, боломуочуйалары улуустарга биэрии салҕанан бара турдаҕына, норуот тапталын сүүйэрбит саарбах, – диэн Александр Иванов бүддьүөтү ааҕыы саҥа ньыматын кириитикэлээтэ. Ньурба мээрэ: “СӨ Бырабыыталыстыбатын таһымыгар ити боппуруоһу дьүүллэһэр хамыыһыйа тэриллэрэ наада”, – диэн этии киллэрдэ.

Уус Алдан улууһун дьокутааттарын Сэбиэтин бэрэссэдээтэлэ Иван Колодезников муниципальнай тэриллиилэр 2021 сыллааҕы бүддүөттэрин үрдэтиини туруоруста. Итиэннэ СӨ Тыатын хаһаайыстыбатын министиэристибэтин лииньийэтинэн үлэлиир “Тыа сирин биир кэлим сайдыытын” бырагырааматыгар баара-суоҕа 40 мөл. солк. көрүллүбүтүн кириитикэлээтэ. “183 муниципальнай тэриллии сайаапка киллэрбит. Мантан тарбахха баттанар эрэ нэһилиэк харчыга тиксэр кыахтаах” диэн сонньуйда.

Үп миниистирэ Валерий Жондоров “улуустар бүддьүөттэрэ кэккэ бүддьүөт үлэһиттэригэр хамнас үрдээһинин суотугар үрдүөҕэ” диэн иһитиннэрдэ. Онно “быйыл уопсайа 1 млрд. 300 мөл. солк. көрүллүбүтэ” диэтэ. Ону сэргэ, бүддьүөттэр итэҕэстэрин сабарга эбии 480 мөл. солк. былааннаммыта диэн эттэ.

Горнай улууһун Одуну нэһилиэгин баһылыга Владимир Текеянов: “2018 сылтан бүддьүөтүм мэлдьи кыччыы турар”, – диэн сөбүлээбэтин биллэрдэ. Ол курдук, 2019 сылга 22 мөл. 381 тыһ. солк. эбит буоллаҕына, 2021 сылга 18 мөл. 949 тыһ. солк. буолбутун эттэ.

Миниистир Валерий Алексеевич бүддьүөт кээмэйигэр экэнэмиичэскэй балаһыанньа сабыдыаллыырын бэлиэтээтэ. Ол эрээри, нэһилиэктэр итэҕэс үптэрин ППМИ-нэн (олохтоох көҕүлээһиннэри өйүүр бырагырааманан) сабыахтарын сөп диэтэ. Быйыл ити сыалга 2 млрд. солк. тахса үп көрүллүбүт. Онно номнуо 437 сайаапка киирбит. Ол аата өрөспүүбүлүкэ нэһилиэгэ барыта кэриэтэ куонкуруска кыттыбыт.

Өлүөхүмэ улууһун Дьаархан национальнай нэһилиэгин баһылыга Николай Копылов нэһилиэктэр сайдыыларыгар туспа үбүлээһин көрүллэрин уонна ППМИ-гэ сайаапка биэрэллэригэр нэһилиэк хас учаастактааҕын учуоттуулларын туруоруста.

Үп миниистирэ билиҥҥитэ улуустар нэһилиэктэргэ дотацияны ыытар мэхэньииһимнэрин анаалыстыы сылдьалларын эттэ. Өскөтүн итэҕэс-быһаҕас тахсар буоллаҕына, улуустар бэйэлэрин истэригэр бүддьүөтү ааҕар ньымаларын саҥаттан көрүөхтээхтэр, көннөрүөхтээхтэр диэн быһаарда. Ол эбэтэр сорох нэһилиэктэргэ дотация кээмэйэ 3 бүк үрдээбит. “Итинник түгэннэри барытын үөрэтэ сылдьабыт”, – диэн Валерий Алексеевич эттэ. Маны сэргэ, Валерий Жондоров баһылык ППМИ-гэ сыһыаннаах туруорсуутун өйөөтө, “учуоттуохпут” диэтэ.

Сунтаар улууһун Элгээйи нэһилиэгин баһылыга Гаврил Яковлев бүддьүөт быһа барыллаан көннөрүү кэписийиэннэригэр болҕомтону тарта. “Ити кэписийиэн сорох нэһилиэктэргэ бүддьүөт сарбыллыытыгар тиэрдэр”, – диэн эттэ. Эдэр баһылык кэписийиэни саҥаттан көрөллөрүгэр көрдөстө. Аны туран, нэһилиэк бэйэтин дохуота үрдүүр түгэнигэр, дотация кээмэйин сарбыйбаттарыгар этии киллэрдэ. “Оччоҕо нэһилиэктэр эбии дохуот киллэрэргэ, үбү-харчыны кэмчилииргэ интэриэстээх, стимуллаах буолуохтара”, – диэтэ.

Миниистир Валерий Жондоров бүддьүөтү ааҕыы саҥа ньыматыгар үлэлиир бөлөх тэриллэрин эттэ. Онно улуустар бэрэстэбиитэллэрэ киирэллэр диэтэ. Онон: “2021 сыл кулун тутар 1 күнүгэр диэри этиилэргитин оҥорон киллэриҥ”, – диэн сүбэлээтэ.

Амма улууһун Эмис нэһилиэгин баһылыга Прокопий Бубякин улуус нэһилиэктэрин баһылыктара Ил Түмэн олохтоох бэйэни салайыныы сис кэмитиэтин аадырыһыгар кыттыгас этиилээх суругу ыыппыттарын туһунан эттэ. Кини нэһилиэктэр сайдыыларыгар эбии үп көрүллэрин уонна муниципальнай исписэлиистэр хамнастарын үрдэтиигэ этиилэри киллэрдэ. “Билигин дьаһалта үлэһиттэрин үгүстэрэ нэһиилэ хамнас алын төлөбүрүн эрэ ылаллар”, – диэн иһитиннэрдэ.

Үөһээ Дьааҥы улууһун Сайдыы бөһүөлэгин баһылыга Виктор Бурцев граннаах куонкурустарга Аартыка уонна хотугу улуустар ураты усулуобуйаларын учуоттуулларыгар этии киллэрдэ. Итиэннэ муниципальнай тэриллиилэр баһылыктарын уочарата суох сийиэстэрин тэрийэр наадатын бэлиэтээтэ.

Хараҕы сабар сатаммат

Ил Түмэн дьокутааттара Мария Христофорова уонна Иван Данилов тыл этээччилэри кытта сөбүлэстилэр. Мария Христофорова: “Улуустар социальнай-экэнэмиичэскэй сайдыыларын сүнньүнэн экэниэмикэ министиэристибэтин отчуотун истиэххэ наада”, – диэтэ.

– Өрөспүүбүлүкэбит тирэҕэ – нэһилиэктэрбит. Нэһилиэктэри өйүөххэ наада. Өскөтүн саҥа сокуон тыа сиригэр бачча улахан аймалҕаны таһаарбыт буоллаҕына, чахчы сөптөөх түмүктэри оҥостор кэм кэлбит эбит. Инникитин уһулуччу суолталаах сокуоннары ылынарбытыгар, улуустары уонна эспиэрдэри кытта булгуччу сүбэлэһэр, дьүүллэһэр, киэҥник сырдатар, иһитиннэрэр буолуохпутун наада, – диэн Мария Николаевна бэлиэтээтэ.

Норуот дьокутаата Иван Данилов Мария Христофорова этиилэрин кытта сөбүлэстэ уонна улуустар социальнай-экэнэмиичэскэй сайдыыларын бырагыраамаларын дьүөрэлии оҥороллоругар этии киллэрдэ.

Бастакы бэрэсидьиэн санаата 

Ураты болҕомтону  СӨ бастакы бэрэсидьиэнэ Михаил Николаев ылла.

Михаил Николаев

Михаил Ефимович өрөспүүбүлүкэ уопсай бүддьүөтүттэн 45 млрд. солк. эрэ улуустарга барар диэтэ. 200 млрд. тахса солк. кииҥҥэ хаалар. “Ити сүүнэ улахан араастаһыы. Онон бүддьүөтү суһаллык уларытыахха, тэҥник үллэриэххэ наада. Оччоҕо эрэ тыа сирэ сайдар кыахтаныаҕа. Норуот министиэристибэлэргэ буолбакка, тыа сиригэр олорор”, – диэн санаатын үллэһиннэ.

Атын муниципальнай кыһалҕалар 

Бэбиэскэ иккис боппуруоһунан СӨ олохтоох бэйэни салайыныы уорганын быыбарданар чилиэнин, быыбарданар дуоһунастаах сирэйин мэктиэлэрин уонна биэнсийэҕэ тахсыы бэрээдэгин усулуобуйаларын олохтуур сокуон саҥа уларытыыларын көрдүлэр. 

СӨ Ил Дарханын уонна Бырабыыталыстыбатын каадыр бэлиитикэтигэр, судаарыстыбаннай уонна муниципальнай сулууспаҕа департаменын салайааччытын солбуйааччы Лена Ермолаева уларытыылар ис хоһооннорун кытта билиһиннэрдэ.

Кини сокуон барылын сүнньүнэн муниципальнай сулууспалаахтар уоппускаларын уонна биэнсийэҕэ тахсыыларын туһунан иһитиннэриилэри оҥордо.

Маныаха Уус Дьааҥы улууһун Уус Куйга бөһүөлэгин баһылыга Варвара Сергеева, Нам улууһун дьокутааттарын Сэбиэтин бэрэссэдээтэлэ Иван Попов, Сунтаар улууһун хонтуруоллуур-ааҕар палаататын бэрэссэдээтэлэ Екатерина Семенова, муниципальнай тэриллиилэр Сэбиэттэрин толорооччу дириэктэрэ Петр Черемкин бэйэлэрин санааларын кытта үллэһиннилэр.

Тыл этээччилэр бары биир киһи курдук сокуон барыла баһылыктар социальнай мэктиэлэрин халбаҥнатарын бэлиэтээтилэр. Уус Куйга баһылыга Варвара Сергеева: “Саҥа уларытыылар сүүйтэриилээх балаһыанньаны үөскэтэллэр. Муниципальнай биэнсийэҕэ тахсыы ыстааһа аһара үрдээбит. Онон инникитин кэскиллээх эдэр дьон баһылыктыы кэлэллэрэ саарбах буолбут. Биэнсийэҕэ тахсаллара чугаһаабыт аҕам саастаахтар эрэ кэлэн үлэлиэхтэрэ”, – диэтэ.

Круглый стол фото

Петр Черемкин саҥа нуормалары билигин үлэлии сылдьар баһылыктарга уонна улуус Сэбиэттэрин бэрэссэдээтэллэригэр туттумуохха диэн эттэ.

Ил Түмэн вице-спикера Антонина Григорьева каадыры бэлэмнээһиҥҥэ болҕомто ууруллуон наада диэтэ. Муниципальнай сулууспа идэтин таһымын үрдэтэр саҥа систиэмэни олохтуохпутун сөп диэн этии киллэрдэ.

Таатта улууһун Дьохсоҕон нэһилиэгин баһылыга Петр Захаров дьаһалта үлэһиттэрин хамнаһын үрдэтэллэрин туруоруста. “Дьаһалта исписэлииһэ бибилэтиэкэртэн эбэтэр култуура үлэһититтэн хас эмэ төгүл кыра хамнастаах”, – диэн бэлиэтээтэ. Онон бүддьүөт үлэһиттэрин икки ардыларыгар хамнас араастаһыытыгар болҕомто ууруллуон наада диэтэ.

 

“Мөккүөртэн кырдьык үөскүүр” 

Этэргэ дылы, “мөккүөртэн кырдьык үөскүүр”. Ол курдук, уһун-киэҥ уонна үгүс мөккүөрдээх “төгүрүк остуол” кыһалҕалары быһаарыы суолун быһа барыллаан ыйдаҥардан биэрдэ диэххэ сөп. Ил Түмэн олохтоох бэйэни салайыныыга сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлин солбуйааччы Михаил Гуляев норуот дьокутааттарын уонна баһылыктар этиилэрин барытын сыныйан үөрэтиэхпит уонна хас биирдиилэригэр сөптөөх быһаарыныыны ылынан хоруйдуохпут диэн эрэннэрдэ.

Михаил Гуляев

– Өскөтүн биһиги муниципальнай былаас үлэтин хаачыстыбатын үрдэтиэхпитин баҕарар буоллахпытына, кинилэр интэриэстэрин көмүскүөхтээхпит. Бастатан туран, хамнастарын үрдүүрүн ситиһиэхтээхпит. Оччоҕо эрэ үрдүк таһымнаах исписэлиистэр миэстэтигэр үлэлиир буолуохтара, – диэн Михаил Дмитриевич бэлиэтээтэ.

Парламентарий хамнаһы үрдэтии төһө да федеральнай боломуочуйа буолбутун иһин, СӨ Бырабыыталыстыбатын таһымыгар ити боппуруоһу үөрэтиэххэ наада диэн этии киллэрдэ.

Оттон үгүс айдааны таһаарбыт бүддьүөт сарбыллыытын боппуруоһугар үп миниистирэ Валерий Жондоров баһылыктарга: “2021 сыл кулун тутар 1 күнүгэр диэри этиилэргитин оҥорон киллэриҥ”, – диэн сүбэлээтэ.

Муниципальнай мэктиэлэргэ уонна биэнсийэҕэ тахсыы өттүгэр Ил Түмэн спикер Петр Гоголев этиилэри хомуйуу 2021 сыл олунньу 15 күнүгэр диэри уһатыллыбытын санатта. Даҕатан эттэххэ, мунньах кэмигэр Петр Васильевич ити болдьох өссө уһуон сөп диэн хоруйдаабыта.

Онон баһылыктар кырдьыктарын сүнньүн булбут курдуктар. Ол гынан баран, билигин барыта улуустартан уонна нэһилиэктэртэн бэйэлэриттэн быһаччы тутулуктаах быыһык кэм саҕаланна. Кинилэр кэмигэр сөптөөх этиилэри оҥорон киллэрдэхтэринэ, үгүс кыһалҕалар быһаарыллан хаалыахтарын сөп.

  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0

Комментарии (1)

This comment was minimized by the moderator on the site

Улэлиэн ба5алаах дьону ейуеххэ истиэххэ наада

Никто ещё не оставил комментариев, станьте первым.

Оставьте свой комментарий

  1. Опубликовать комментарий как Гость.
Вложения (0 / 3)
Поделитесь своим местоположением